Errare humanum est

Errare humanum est latinezko esaldi bat da, euskaraz literalki huts egitea gizatiarra da izango litzateke, hots, gizon-emakumeok huts egiten dugu, noiz edo noiz edota gizaki orok egiten du huts. Esamolde labur hau esaldi luzeago baten zatia litzateke.

Jatorria

Batzuetan, Seneka Gazteari egozten zaio, baina ez dago lekukotasunik. Senekaren aurretik jasoa zen ideia, esate baterako, Zizeronek zioen Cuiusvis hominis est errare, nullius nisi insipientis in errore perseverare (“Izakiak berezkoa du huts egitea, baina inork ez du berezkoa, leloa ez bada, huts egiteari eustea") (Filipikak XII, 5)^[1].

Zizeronek, greko zaharra ondo zekienez, lau mende lehenagoko Euripidesen Hipolito^[2] obraren aipamena egin zezakeen.

300 urte geroago, Agustin Hiponakoak ideia berrerabili zuen bere Sermoietan (164, 14): Humanum fuit errare, diabolicum est per animositatem in errore manere ("Huts egitea izakiak berezko izan arren, deabruzkoa da harrokeriagatik huts egiten jarraitzea .")^[3]

Esanahia

Giza izaera ez da perfektua, gizakiarena akatsak egitea da, ez baita orojakilea. Hala ere, latindar esaldiaren arabera, horrek ez du zabarkeria aitzinatu behar; akatsa hobetzeko aukera bat da. Orduan, auto-hobekuntzarako tresna interesgarri bihurtzen da. Bigarren zatiak esaten du bere akatsetan murgiltzen dena, zuzentzen saiatu gabe, barkaezina dela.

Baliokideak

Bertsio laburrak badu euskarazko baliokidea: Ez dago akatsik gabeko pertsonarik (434) edo Akatsik gabeko laguna, aurkitu ezin duguna (8608).^[4]

Erreferentziak

↑ «Cicero: Philippic XII» www.thelatinlibrary.com (Noiz kontsultatua: 2020-06-24).
↑ «Euripides, Hippolytus» www.perseus.tufts.edu (Noiz kontsultatua: 2020-06-24).
↑ (Latinez) Augustin. (1838). Sancti Aurelii Augustini Opera. apud Parent-Desbarres (Noiz kontsultatua: 2020-06-24).
↑ «Gotzon Garate - Atsotitzak - Online Kontsulta zerbitzua» www.ametza.com (Noiz kontsultatua: 2020-06-24).