Echt hermafroditisme

Esculaap
Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht.
Raadpleeg bij gezondheidsklachten een arts.

Echt hermafroditisme of ovotesticulaire DSD (waarbij DSD staat voor disorder of sex development) is een intersekseaandoening waarbij er gonaden met zowel eierstok- en teelbalweefsel (ovotestes) aanwezig zijn in een persoon[1] of waarbij iemand één teelbal en één eierstok heeft. In de meeste gevallen heeft de patiënt een vrouwelijk (46,XX) of een mozaïekkaryotype. Hoewel de term hermafroditisme vaak in de taboesfeer ligt[2][3] is er voor echt hermafroditisme nog geen goed Nederlandstalig alternatief. De aandoening wordt beschouwd als zeer zeldzaam.[4]

Presentatie

Niet alle echte hermafrodieten hebben tweeslachtige genitaliën. Sommige personen met deze aandoening hebben normale mannelijke of vrouwelijke externe geslachtsorganen. De vagina en/of baarmoeder blijkt soms wel afwijkend. Bij een penis is er vaak sprake van hypospadie. Borstontwikkeling en menstruatie treden vaak wel op tijdens de puberteit. Sperma-aanmaak en ovulaties zijn mogelijk, maar dit garandeert geen vruchtbaarheid bij echte hermafrodieten. Ovotesticulaire DSD kan gepaard gaan met liesbreuken en niet (volledig) ingedaalde gonaden. Tumoren aan de gonaden met zowel eierstok en teelbalweefsel zijn zeldzaam.

Diagnose

De aandoening wordt zelden voor de puberteit ontdekt. Sommigen worden opgevoed als man, waarna ze later borsten krijgen en menstrueren. In dat soort gevallen wordt de diagnose vaak wel correct gesteld. Bij tweeslachtige genitaliën moeten levensbedreigende aandoeningen, zoals het zoutverliezende type van adrenogenitaal syndroom (CAH), uitgesloten worden.

  • DSDNederland, belangenvereniging voor mensen met een XY-DSD (XY Differences of Sex Development)
  • Intersekse Vlaanderen, belangenvereniging voor intersekse personen
  • (en) Science Direct over echt hermafroditisme

Zie ook

  • Fenotype
  • Homologie (morfologie)#Homologe organen in het menselijk voortplantingssysteem
  • Sekse
Bronnen, noten en/of referenties
  1. ↑ Broeders, G.H.B., Hinsbergh, W.Ch.M. van, Kirkels, V.G.H.J. en Nabben, F.A.E. (18 februari 1974). Echt hermafroditisme met een XX/XY/XXY-chromosomenmozaïek. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde 1974 (118): 726-32
  2. ↑ Menno van Dongen, Interview - 'Het is maar een lichaam' Half open slotje.. De Volkskrant (11 februari 2017). Gearchiveerd op 12 mei 2021. Geraadpleegd op 4 november 2023. “Ik ben wat ze een echte hermafrodiet noemen: zowel chromosomaal als innerlijk en uiterlijk. Ik had 'ovotestes', vergroeide eierstokken en testikels. Inwendig én uitwendig ben ik dubbelslachtig geboren. Door dokters werd dat in die tijd - in 1984 - meteen in de taboesfeer gegooid. 'Hop, opereren, vrouwelijke hormonen slikken, doen alsof er niks aan de hand is en er met niemand over praten.' Ik moest me gedragen als een meisje, en zo zie ik er ook uit door die cosmetische ingrepen. Alle mannelijke stukjes vlees zijn weggeknipt toen ik een baby was.”
  3. ↑ Raven van Dorst, Instagram-post ("Lieve mensen"). Instagram (5 mei 2021). Gearchiveerd op 8 oktober 2022. Geraadpleegd op 4 november 2023. “Een aantal jaar geleden bevrijdde ik mezelf van het taboe rondom mijn hermafrodiet zijn en maakte daarbij het programma ‘Geslacht!’ voor BNNVARA. Dat was een enorme opluchting.”
  4. ↑ Aandoeningen. DSDNederland. Geraadpleegd op 4 november 2023.