Phragmipedium

Phragmipedium
Phragmipedium caudatum
Taxonomische indeling
Rijk:Plantae (Planten)
Stam:Embryophyta (Landplanten)
Klasse:Spermatopsida (Zaadplanten)
Clade:Bedektzadigen
Clade:Eenzaadlobbigen
Orde:Asparagales
Familie:Orchidaceae (Orchideeën)
Onderfamilie:Cypripedioideae
Geslachtengroep:Phragmipedieae
Subtribus:Phragmipediinae
Geslacht
Phragmipedium
Rolfe (1896)
Typesoort
Phragmipedium caudatum (Lindl.) Rolfe
Afbeeldingen op Wikimedia Commons Wikimedia Commons
Phragmipedium op Wikispecies Wikispecies
Portaal  Portaalicoon   Biologie

Phragmipedium[1] is een geslacht van orchideeën uit de onderfamilie Cypripedioideae.

Het zijn terrestrische, epifytische of lithofytische planten uit Centraal- en Zuid-Amerika.

Naamgeving

Synoniemen: Uropedium Lindl. (1846), Phragmopedilum Pfitzer (1898)

Kenmerken

De meeste Phragmipedium-soorten zijn tamelijk grote, terrestrische orchideeën; maar enkele zijn epifytisch of lithofytisch. Ze hebben een tot 80 cm lange, rechtopstaande stengel met lancetvormige bladeren en twee tot drie opvallende bloemen.

De zijdelingse sepalen of kelkbladen zijn naar beneden gebogen en met elkaar vergroeid. De kroonbladen of petalen zijn bij sommige soorten bijzonder lang uitgerekt. De lip is opgeblazen tot een buidelvormige structuur, de randen zijn naar binnen geplooid.

Het gynostemium heeft twee fertiele meeldraden en een groot schildvormig staminodium. Het vruchtbeginsel is driehokkig.

Habitat

Phragmipedium-soorten komen voor in subtropische en tropische klimaatzones, voornamelijk in gebergtes tussen de 900 en 1500 m, alhoewel sommige soorten ook op zeeniveau of in het hooggebergte groeien.

Verspreiding en voorkomen

Het voorkomen is beperkt tot Midden- en Zuid-Amerika, voornamelijk in Mexico, Costa Rica, Colombia, Ecuador, Bolivia en Brazilië.

Taxonomie

Phragmipedium is het enige geslacht in de tribus, Phragmipedieae, en wordt tot de onderfamilie Cypripedioideae gerekend.

Er zijn sterke aanwijzingen om dit geslacht samen met Cypripedium en Paphiopedilum als een monofyletische groep te kunnen beschouwen.[2]

Afhankelijk van de auteur worden er twaalf tot twintig soorten tot het geslacht gerekend, in verschillende secties. De typesoort is Phragmipedium caudatum (Lindl.) Rolfe

  • Phragmipedium andreettae P.J.Cribb & Pupulin (Ecuador)
  • Phragmipedium besseae Dodson & J.Kuhn (Ecuador tot Peru).
  • Phragmipedium boissierianum (Rchb.f.) Rolfe (Ecuador tot Peru).
  • Phragmipedium brasiliense Quené & O.Gruss (Brazilië)
  • Phragmipedium caricinum (Lindl. & Paxton) Rolfe (Bolivia).
  • Phragmipedium caudatum (Lindl.) Rolfe (synoniem: Phragmipedium humboldtii subsp. humboldtii) (Bolivia tot Peru).
  • Phragmipedium chapadense Campacci & R.Takase (Brazilië).
  • Phragmipedium christiansenianum O.Gruss & Roeth (synoniem: Phragmipedium longifolium (Warsz. & Rchb.f.) Rolfe) (Colombia)
  • Phragmipedium exstaminodium Castaño, Hágsater & E.Aguirre (Mexico tot Guatemala).
  • Phragmipedium fischeri Braem & H.Mohr (Ecuador).
  • Phragmipedium hirtzii Dodson (Ecuador).
  • Phragmipedium humboldtii (Warsz. ex Rchb.f.) J.T.Atwood & Dressler (synoniem: Phragmipedium popowii Braem, Ohlund & Quéné) (Costa Rica tot Panama)
  • Phragmipedium klotzschianum (Rchb.f.) Rolfe (Venezuela tot Guyana, Brazilïe).
  • Phragmipedium kovachii J.T.Atwood, Dalström & Ric.Fernández (Peru).
  • Phragmipedium lindenii (Lindl.) Dressler & N.H.Williams (Venezuela tot Ecuador).
  • Phragmipedium lindleyanum (M.R.Schomb. ex Lindl.) Rolfe (Brazilië).
  • Phragmipedium longifolium (Warsz. & Rchb.f.) Rolfe (Costa Rica tot Ecuador).
  • Phragmipedium pearcei (Rchb.f.) Rauh & Senghas (Ecuador tot Peru).
  • Phragmipedium popowii Braem, Ohlund & Quéné (Costa Rica tot Panama)
  • Phragmipedium reticulatum (Rchb.f.) Schltr. (Ecuador tot Peru).
  • Phragmipedium richteri Roeth & O.Gruss (Peru).
  • Phragmipedium schlimii (Linden ex Rchb.f.) (Colombia).
  • Phragmipedium tetzlaffianum O.Gruss (Venezuela).
  • Phragmipedium vittatum (Vell.) Rolfe (Brazilië).
  • Phragmipedium wallisii (Rchb.f.) Garay (synoniem: Phragmipedium warszewiczianum (Rchb.f.) Schltr.)
  • Phragmipedium warszewiczianum (Rchb.f.) Schltr. (Colombia tot Ecuador)
  • Phragmipedium besseae
    Phragmipedium
    besseae
  • Phragmipedium boissierianum
    Phragmipedium
    boissierianum
  • Phragmipedium caudatum
    Phragmipedium
    caudatum
  • Phragmipedium kovachii
    Phragmipedium
    kovachii
  • Phragmipedium lindleyanum
    Phragmipedium
    lindleyanum
  • Phragmipedium longifolium
    Phragmipedium
    longifolium
  • Phragmipedium schlimii
    Phragmipedium
    schlimii
  • Phragmipedium warszewiczianum
    Phragmipedium
    warszewiczianum
Bronnen, noten en/of referenties
  • (en) Een fylogenetische analyse van de Orchidaceae - data van rbcL nucleotidesequenties
  • (en) 'Orchid Tree': een fylogenie van epifyten in de 'tree of life'
  • (en) The genus Phragmipedium (enPhragmipedium.html) op http://www.orchid.or.jp/orchid/people/tanaka/
  • (en) The Slipper Orchid Alliance
  • (en) SlipperOrchids.info
  1. Bij het schrijven van dit artikel is onder meer gebruikgemaakt van het artikel Phragmipedium op de Engelstalige Wikipedia
  2. (en) Een fylogenetische analyse van de familie Orchidaceae - data van rbcL nucleotidesequenties