Świrzepa

Świrzepa trwała

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

kapustowce

Rodzina

kapustowate

Rodzaj

świrzepa

Nazwa systematyczna

Rapistrum Crantz
Class. Crucif. Emend. 105. 1769

Typ nomenklatoryczny

Rapistrum hispanicum (L.) Crantz^[3]

Synonimy

Arthrolobus Andrz. ex DC.
Schrankia Medik.^[4]

Homonimy

Rapistrum Scop. = Neslia Desv.^[4]

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Świrzepa (Rapistrum Crantz) – rodzaj roślin z rodziny kapustowatych. Obejmuje dwa gatunki (świrzepa trwała R. perenne i świrzepa pomarszczona R. rugosum) występujące w południowej i środkowej Europie, południowo-zachodniej Azji i północnej Afryce. Pierwszy z wymienionych gatunków został introdukowany do pozostałej części Europy, a drugi na wszystkich kontynentach poza strefą równikową^[4]. W Polsce występują oba gatunki jako przejściowo dziczejące (efemerofity)^[5]. Rośliny te rosną na suchych wzgórzach, skrajach pól i dróg^[6].

Morfologia

Pokrój: Rośliny zielne (jednoroczne i byliny)^[6], o łodygach prosto wzniesionych, rozgałęziających się od nasady lub nierozgałęzionych^[7], osiągających do 90 cm wysokości, u nasady szorstko owłosione prostymi, nierozgałęzionymi, szczecinkowatymi włoskami^[6].
Liście: Odziomkowe i łodygowe^[7], lirowate do pierzastodzielnych lub podwójnie pierzastodzielnych, czasem też niepodzielone^[6]^[7]. Dolne liście ogonkowe, górne siedzące^[7].
Kwiaty: Drobne i krókoszypułkowe^[6], zebrane w grona silnie wydłużające się podczas owocowania^[7]. Działki kielicha odstające, nasady działek zewnętrznych nieco rozdęte, z kolei działki wewnętrzne w części szczytowej są kapturkowate. Płatki korony żółte, u nasady z paznokciem, w części szczytowej łopatkowato jajowate^[6]. Pręcików sześć, wyraźnie czterosilnych (cztery dłuższe, dwa krótsze). Nitki nierozszerzone u nasady, pylniki jajowate do eliptycznych^[7]. Miodniki cztery. Zalążnia z 2–4 zalążkami. Słupek zwieńczony znamieniem płasko główkowatym, nieznacznie dwudzielnym^[6]^[7].
Owoce: Dwuczłonowe, gruszkowatego kształtu łuszczynki. W dolnej części walcowate, podłużnie pomarszczone, zawierające 1–2, czasem 3 nasiona. Górna część rozdęta, jednonasienna, z dzióbkiem^[6].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj z plemienia Brassiceae z rodziny kapustowatych (Brassicaceae)^[8].

Wykaz gatunków^[4]

świrzepa trwała Rapistrum perenne (L.) All.
świrzepa pomarszczona Rapistrum rugosum (L.) All.

Zobacz też

rzodkiew świrzepa

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-11-10] (ang.).
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-25].
↑ ^a ^b ^c ^d Rapistrum Crantz. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2023-01-03].
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 147, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h MariaM. Pawlus MariaM., Rapistrum Crantz, Świrzepa, [w:] AdamA. Jasiewicz (red.), Flora Polski. Rośliny naczyniowe, t. IV, Warszawa, Kraków: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 289-290, ISBN 83-01-05853-6 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Suzanne I. Warwick: Rapistrum Crantz. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2023-01-03].
↑ Genus Rapistrum Crantz. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2023-01-03].