Żambył Żabajew

Żambył Żabajew

Жамбыл Жабаев

Data i miejsce urodzenia	28 lutego 1846 Siedmiorzecze
Data i miejsce śmierci	22 czerwca 1945 Ałmaty
Zawód, zajęcie	akyn
Odznaczenia

Żambył Żabajew (kaz. Жамбыл Жабаев; także Жамбыл Жабайұлы, Żambył Żabajuły; ros. Джамбул Джабаев, Dżambuł Dżabajew; ur. 28 lutego 1846 w Siedmiorzeczu, zm. 22 czerwca 1945 w Ałma-Acie) – kazachski poeta ludowy – akyn.

Pomimo sprzeciwu ojca został uczniem akyna Suyunbaja i po czterech latach jako 20 latek sam został akynem^{[potrzebny przypis]}. Nie umiał czytać an i pisać^[1]. Kilku rosyjskich i kazachskich poetów twierdziło, że byli autorami wierszy poety^[2]. Wśród nich był Konstantin Simonow^[1]. Akompaniował sobie na dombrze. Opublikował wiersze na cześć Józefa Stalina i szefa NKWD Nikołaja Jeżowa pod tytułem „Narkom Jeżow” opisując go jako „bystrookiego i mądrego”, który objawił się narodowi „w świetle błyskawicy”, a „dla bitwy piastowało go rozumne słowo wielkiego Lenina”^[3].

Był laureatem nagrody Stalina, kawalerem Orderu Lenina, Czerwonego Sztandaru Pracy^[4] i Orderu „Znak Honoru”^{[potrzebny przypis]}. W 1977 roku otrzymał przyznany pośmiertnie medal „Za obronę Leningradu”^[5].

W latach 1938–1998 miasto obwodowe Taraz w Kazachstanie nosiło nazwę Dżambuł na jego cześć, obwód żambylski nadal nosi jego imię.

W miejscowości Żambył, 10 km od Uzynagasz w domu w którym akyn mieszkał od 1938 roku, utworzono muzeum. Obok, na terenie parku stoi jego stary dom. Na łąkach pomiędzy Uzynagaszem, a wioską w 1996 roku podczas odchodów 150 urodzin ułożono obraz Żambyła. Po śmierci Żambyła w 1946 roku zostało zbudowane mauzoleum (odnowione w 1958 roku), którego projekt przygotował Iwan Biełocerkowski. Ma ono 10 metrów wysokości i zostało wyłożone marmurowymi płytami. Do środka prowadzą cztery pary żeliwnych drzwi^[5][6].

W 1952 roku Jefim Dzigan nakręcił film fabularny Dżambuł (Джамбул)^[7]. W 1992 roku Kalila Umarow nakręcił film dokumentalny Żambył: Wielki piosenkarz ludzkości (Жамбыл: Великий певец человечества)^[8]. Jerłan Sydykow w 2015 roku napisał książkę Żambył, która została wydana w Moskwie^[9], a w 2016 roku przetłumaczona na serbski i wydana w Belgradzie^[10]. W Kazachstanie książka była prezentowana podczas obchodów 170 rocznicy urodzin akyna^[9].

• Dżambuł Dżabajew