5 groszy 1949
 | |
| Dane podstawowe | |
| Emitent | Narodowy Bank Polski |
|---|---|
| Nominał | 5 groszy |
| Rocznik | 1949 |
| Emisja | |
| Mennica | mennica w Bazylei, |
| Nakład | 500 000 000 szt. |
| Data emisji | 30 października 1950 (B) 26 września 1956 (Al) |
| Data wycofania | 1 stycznia 1960 |
| Projektant | Andrej Peter |
| Opis fizyczny | |
| Masa | 3 g (B) |
| Średnica | 20 mm |
| Materiał | brąz (B) |
| Rant | gładki (B) |
| Stempel | zwykły |
| Uwagi | moneta obiegowa |
Zobacz też: inne hasła dotyczące monet pięciogroszowych.5 groszy 1949 – moneta pięciogroszowa, wybita w brązie[1] i alupolonie[2] (w niektórych źródłach jako aluminium[3][4]). Odmiana w brązie została wprowadzona do obiegu 30 października 1950 r., zarządzeniem z 14 lutego 1951 r. (M.P. z 1951 r. nr 14, poz. 196), a odmiana w alupolonie 26 września 1956 r., zarządzeniem Ministra Finansów z 12 września 1956 r. (M.P. z 1956 r. nr 80, poz. 963). Obie odmiany zostały wycofane z obiegu 1 stycznia 1960 r. zarządzeniem Ministra Finansów z 17 kwietnia 1958 r. (M.P. z 1958 r. nr 31, poz. 177)[5][6].
Na monecie nie ma umieszczonego znaku mennicy[5].
Awers
W centralnym punkcie umieszczono godło – orła bez korony, poniżej rok 1949, dookoła napis „RZECZPOSPOLITA POLSKA” (nazwa państwa obowiązująca do 1952 roku)[5].
Rewers
Na tej stronie monety znajduje się cyfra „5", poniżej napis „GROSZY”, a pod nim i z lewej strony gałązka[5].
Nakład
Moneta została wybita z rantem gładkim w brązie (masa 3 gramy) oraz z rantem ząbkowanym (karbowanym) w alupolonie (masa 1 gram) według projektu Andreja Petera. Odmianę w brązie wybito w 1949 r. w liczbie 300 000 000 sztuk w Bazylei. Odmianę w alupolonie wybito w Kremnicy w liczbie 200 000 000 sztuk[5].
Opis
Średnica monety jest identyczna ze średnicą pięciogroszówki wzoru 1923 bitej w okresie II Rzeczypospolitej. W przypadku odmiany w brązie identyczna jest również masa monet[6].
Odmiana w alupolonie już w dniu wprowadzania do obiegu miała niepoprawną nazwą państwa – od 1952 r. była to Polska Rzeczpospolita Ludowa[7].
Od 2 maja 1958 roku do 1 stycznia 1960, w obiegu krążyły obok siebie pięciogroszówki z nazwą państwa:
- Rzeczpospolita Polska (1949) oraz
- Polska Rzeczpospolita Ludowa (1958,1959)[8].
W niektórych źródłach z drugiego dziesięciolecia XXI w. jako formalna data wycofania 5-groszówki 1949 z alupolonu podawany jest 1 stycznia 1995, a nie 1 stycznia 1960 jak w przypadku wersji z brązu. Oznaczało by to, że z prawnego punktu widzenia obiegowymi były monety 5-groszowe zarówno z nazwą państwa Rzeczpospolita Polska jak i Polska Rzeczpospolita Ludowa aż do dnia denominacji złotego z 1995 r[9].
Wersje próbne
Wersje próbne w mosiądzu i niklu
Istnieją wersje tej monety należące do serii próbnych w mosiądzu i niklu pierwsza z wklęsłym druga wypukłym napisem „PRÓBA”, wybite w nakładzie 100 i 500 sztuk odpowiednio[6]. Katalogi podają również istnienie wersji próbnych technologicznych w tombaku, miedzioniklu, aluminium i mosiądzu (bez napisu „PRÓBA”) wybitych w nieznanych nakładach[6].
Zobacz też
- 5 groszy wzór 1958
- 1 grosz 1949
- 2 grosze 1949
- 10 groszy 1949
- 20 groszy 1949
- 50 groszy 1949
- 1 złoty 1949
Przypisy
- ↑ JerzyJ. Chałupski JerzyJ., Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część trzecia Rzeczpospolita Polska 1945-1952 Polska Rzeczpospolita Ludowa 1952-1989, wyd. pierwsze, Sosnowiec 2010, s. 32-34, ISBN 978-83-931862-0-4 .
- ↑ JerzyJ. Chałupski JerzyJ., Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część trzecia Rzeczpospolita Polska 1945-1952 Polska Rzeczpospolita Ludowa 1952-1989, wyd. pierwsze, Sosnowiec 2010, s. 35-36, ISBN 978-83-931862-0-4 .
- ↑ JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Katalog monet polskich obiegowych i kolekcjonerskich od 1916, wyd. 21, Szczecin: Nefryt, 2012, s. 34, ISBN 978-83-87355-68-5 .
- ↑ AdamA. Łanowy AdamA. (red.), Katalog monet polskich i z Polską związanych XX i XIX wiek, monety koronne Stanisława Augusta Poniatowskiego, wyd. XIV (poprawione i uzupełnione), Bytom: FISCHER, 2012, s. 10, ISBN 978-83-62457-44-1 .
- ↑ a b c d e JerzyJ. Chałupski JerzyJ., Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część trzecia Rzeczpospolita Polska 1945-1952 Polska Rzeczpospolita Ludowa 1952-1989, 2010, s. 32–36 .
- ↑ a b c d JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Monety polskie, 2003 .
- ↑ JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Polskie monety obiegowe, pamiątkowe i kolekcjonerskie 1949–1990 (Polska Rzeczpospolita Ludowa), wyd. I, Szczecin: Nefryt, 2022, s. 17, ISBN 978-83-87355-01-2 .
- ↑ JerzyJ. Chałupski JerzyJ., Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część trzecia Rzeczpospolita Polska 1945-1952 Polska Rzeczpospolita Ludowa 1952-1989, wyd. pierwsze, Sosnowiec 2010, s. 32,35,38, ISBN 978-83-931862-0-4 .
- ↑ JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Polskie monety obiegowe, pamiątkowe i kolekcjonerskie 1949–1990 (Polska Rzeczpospolita Ludowa), wyd. I, Szczecin: Nefryt, 2022, s. 17, ISBN 978-83-87355-01-2 .
