Ali I (Marynidzi)

Ten artykuł dotyczy sułtana Maroka z dynastii Marynidów. Zobacz też: inni władcy o tym imieniu.

Abu al-Hassan Ali I (arab. أبو الحسن علي بن عثمان = Abu al-Hassan Ali ibn Usman, ur. ok. 1297, zm. 24 maja 1351 w Atlasie Wysokim) – sułtan Maroka z dynastii Marynidów, syn sułtana Usmana II.

Po przejęciu władzy po śmierci swojego ojca w 1331 roku sułtan Abu al-Hassan Ali I poświęcił się wojnie przeciw wojskom kastylijskiego króla Alfonsa XI w Andaluzji. W 1333 roku udało mu się w przymierzu z Gunuą i Nasrydami odbić Tarifę. Jednak już 30 października 1340 roku koalicja Marynidów i Nasrydów poniosła z rąk Kastylii i Portugalii druzgocącą klęskę nad w bitwie nad rzeką Salado. Sułtan Ali I ocalał tylko dzięki ucieczce. Wraz z kapitualcją Algeciras w 1343 roku Marynidzi stracili ostatni punkt oparcia w Andaluzji.

Więcej sukcesów sułtan Abu al-Hassan Ali I miał natomiast w Maghrebie, gdzie w 1337 roku w przymierzu z Hafsydami podbił kraj Abdalwadydów. W 1349 roku udał mu się nawet podbój samego kraju Hafsydów oraz zajęcie Tunisu. Wkrótce doszło jednak do powstania plemion beduinów, którzy w 1350 roku zadali ogromne straty berberskim wojsko Abu al-Hassana Alego pod Kairuanem. Doprowadziło to do całkowitego załamania potęgi Marynidów w Ifrikiji, a sułtan musiał uciekać do Maroka statkiem przez Morze Śródziemne.

Od czasu klęski pod Kauruanem syn sułtana Abu Inan Faris – przekonany o śmierci ojca – obwołał się już władcą Maroka. Po powrocie Abu al-Hassana Alego I doszło do walki, którą ostatecznie wygrał Abu Inan Faris, a Ali I musiał schronić się w Atlasie Wysokim. Zmarł tam w trakcie negocjacji z synem. Pochowano go w Fezie.

Sułtan Ali I był wprawdzie znakomitym dowódcą, brakowało mu jednak umiejętności zapewnienia sobie długotrwałej władzy w podbitych rejonach. W samym Maroku jednak - aż do rewolty jego syna - panował pokój w trakcie całych jego rządów. Umożliwiło to gwałtowny wzrost gospodarczy i rozkwit kulturalny kraju. Zbudowano w tym czasie m.in. meczet w Tilimsan nad grobem mistyka Abu Madżana oraz medresę Misbahijja w Fezie. Za panowania Alego I dynastia Marynidów osiągnęła szczyt swojej potęgi.

• Ulrich Haarmann: Geschichte der Arabischen Welt. Herausgegeben von Heinz Halm. 4. überarbeitete und erweiterte Auflage. C. H. Beck, München 2001, ISBN 3-406-47486-1 (Beck's historische Bibliothek).
• Stephan Ronart, Nandy Ronart: Lexikon der Arabischen Welt. Ein historisch-politisches Nachschlagewerk. Artemis Verlag, Zürich u. a. 1972, ISBN 3-7608-0138-2.