Aromatyczna substytucja nukleofilowa

Aromatyczna substytucja nukleofilowa – reakcja substytucji w chemii organicznej, w której nukleofil zastępuje grupę odchodzącą od pierścienia aromatycznego.

Schemat aromatycznej substytucji nukleofilowej
Schemat aromatycznej substytucji nukleofilowej

Typy reakcji

W zależności od rodzaju związku aromatycznego, bądź nukleofila wyróżnia się 6 zasadniczych mechanizmów tej reakcji:

  • addycja-eliminacja SNAr
Mechanizm SNAr
Mechanizm SNAr
  • substytucja zastępcza: zachodzi dla atomu wodoru w nitroarenach w obecności nukleofila węglowego zawierającego podstawniki elektronoakceptorowe.
Substytucja zastępcza
Substytucja zastępcza
  • ANRORC (Addition of the Nucleophile, Ring Opening, and Ring Closure) poprzez otwarcie/zamknięcie pierścienia aromatycznego
Mechanizm ANRORC
Mechanizm ANRORC
  • mechanizm SN1
1) z wytworzeniem dodatniego ładunku na pierścieniu (najczęściej w obecności soli diazoniowych)
Aromatyczna substytucja nukleofilowa z wytworzeniem formy kationowej
Aromatyczna substytucja nukleofilowa z wytworzeniem formy kationowej
2) z wytworzeniem formy anionowej (środowisko zasadowe)
3) z wytworzeniem formy rodnikowej (często w środowisku lekko zasadowym)
Aromatyczna substytucja nukleofilowa z wytworzeniem formy rodnikowej
Aromatyczna substytucja nukleofilowa z wytworzeniem formy rodnikowej

Zobacz też

  • aromatyczna substytucja elektrofilowa


Zobacz multimedia związane z tematem: Aromatyczna substytucja nukleofilowa
Encyklopedie internetowe (reakcja podstawienia):
  • Britannica: science/nucleophilic-aromatic-substitution