Berta Karlik
Państwo działania | Austro-Węgry |
---|---|
Data i miejsce urodzenia | 24 stycznia 1904 |
Data i miejsce śmierci | 4 lutego 1990 |
Profesor nauk fizycznych | |
Alma Mater | |
Profesura | 21 stycznia 1956 |
Uczelnia | Uniwersytet Wiedeński |
Uczelnia | Instytut Radowy Austriackiej Akademii Nauk |
Odznaczenia | |
Berta Karlik (ur. 24 stycznia 1904 w Wiedniu, Austro-Węgry, zm. 4 lutego 1990 tamże) – austriacka fizyk, profesor Uniwersytetu Wiedeńskiego, odkrywczyni 3 izotopów Astatu w naturalnych szeregach promieniotwórczych. Pierwsza Profesor zwyczajna w Austrii[1].
Życiorys
Urodziła się w zamożnej rodzinie. Jej ojciec Carl Karlik był dyrektorem Hipoteki Krajowej. W latach 1915–1919 uczęszczała do publicznego gimnazjum żeńskiego. Następnie ukończyła z wyróżnieniem Gimnazjum Realne w 1923[1]. W tym samym roku została przyjęta na Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Wiedeńskiego, który ukończyła z wyróżnieniem w 1927. 13 stycznia 1928 obroniła doktorat z fizyki i matematyki a 6 lutego z filozofii. 8 marca 1928 otrzymała tytuł doktorski. W tym samym roku zdała państwowy egzamin dla nauczycieli szkół średnich[1].
Dzięki stypendium International Federation of University Women mogła od listopada 1930 do grudnia 1931 prowadzić badania naukowe w Royal Institution w Wielkiej Brytanii pod kierunkiem Williama Bragga. Zajmowała się badaniami rentgenowskimi struktur krystalicznych[1]
Po rocznym stażu w latach 1929–1930 podjęła badania w Instytucie Radowym Austriackiej Akademii Nauk[2]. W 1933 wraz z Elizabeth Rona otrzymała Nagrodę Heittingera.
25 maja 1936 złożyła pracę habilitacyjną i w 1937 uzyskała stopień doktora habilitowanego[1].
W przeciwieństwie do wielu koleżanek pochodzenia żydowskiego Anschluss Austrii nie wpłynął na jej karierę. W czasie II wojny światowej jej badania się rozwinęły. W 1943–1944 wraz z Traude Bernert wykazała istnienie izotopów Astatu 215At, 216At i 218At w naturalnych szeregach promieniotwórczych. Za to odkrycie otrzymała ponownie otrzymała Nagrodę Heittingera w 1947[3].
Po wojnie pełniła obowiązki dyrektora Instytutu Radowego zostając oficjalnie Dyrektorem w 1947. W 1950 została profesorem nadzwyczajnym Uniwersytetu Wiedeńskiego a 21 stycznia 1956 Prezydent Austrii nadał jej tytuł Profesora zwyczajnego[1].
Członkostwo w Akademiach Nauk
- członek korespondent Królewska Szwedzka Akademia Nauk – jako trzecia kobieta po Marii Skłodowskiej-Curie i Lise Meitner[3]
- członek korespondent Austriacka Akademia Nauk
- Austriacka Akademia Nauk – 1973
- Akademia Nauk Leopoldina, Niemcy – 1975
Nagrody i odznaczenia
- 1934 – Nagroda Heittingera Austriackiej Akademii Nauk
- 1947 – Nagroda Heittingera Austriackiej Akademii Nauk
- 1951 – Medal Honorowy miasta Wiednia w złocie
- Medal Wilhelma Exnera
- Krzyż Komandorski Orderu Palm Akademickich – Francja
Upamiętnienie
Od lata 2016 siedem kobiet naukowców, w tym Berta Karlik, zostanie upamiętnionych rzeźbami na terenie Uniwersytetu Wiedeńskiego w ramach projektu obchodów 650-lecia uczelni[4].
Przypisy
- ↑ a b c d e f Berta Karlik. Frauen in Forschung und Technologie – Unversität Wien. [dostęp 2016-05-07]. (niem.).
- ↑ Berta Karlik [1904-1990]. w-fFORTE, Bundesministeriums für Wissenschaft, Forschung und Wirtschaft. [dostęp 2016-05-07]. (niem.).
- ↑ a b Berta Karlik 1904-1990. CWP and Regents of the University of California. [dostęp 2016-05-07]. (ang.).
- ↑ Sieben Frauendenkmäler für Uni Wien. ORF, 2015-10-28. [dostęp 2016-05-03]. (niem.).