Cerkiew św. Eliasza w Białymstoku

Cerkiew Świętego Proroka Eliasza

cerkiew parafialna
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Miejscowość	Białystok–Dojlidy
Adres	ul. ks. Aleksandra Tomkowida 6
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
Diecezja	białostocko-gdańska
Wezwanie	Świętego Proroka Eliasza
Wspomnienie liturgiczne	20 lipca/2 sierpnia
Historia Data zakończenia budowy 1874, 1970 Data poświęcenia 1946 Aktualne przeznaczenie czynna świątynia prawosławna
Dane świątyni Świątynia • materiał bud. • cegła Kopuła • liczba kopuł 2 Liczba ikonostasów 2 Ołtarz • liczba ołtarzy • wezwania ołtarzy bocznych 2 Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy
Położenie na mapie Białegostoku Cerkiew Świętego Proroka Eliasza
Położenie na mapie Polski Cerkiew Świętego Proroka Eliasza
Położenie na mapie województwa podlaskiego Cerkiew Świętego Proroka Eliasza
53°06′32,3″N 23°12′47,2″E/53,108972 23,213111
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Cerkiew pod wezwaniem św. Proroka Eliasza – prawosławna cerkiew parafialna w Białymstoku. Należy do dekanatu Białystok diecezji białostocko-gdańskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.

Cerkiew znajduje się na osiedlu Dojlidy, przy ulicy księdza Aleksandra Tomkowida 6^[1].

W 1874 prawosławny baron Rydygier wybudował na cmentarzu kaplicę-grobowiec, w którym pochował swego tragicznie zmarłego syna (kapitana armii rosyjskiej, stacjonującego we Francji), a następnie swoją żonę i brata. W okresie II wojny światowej (lata 1941–1944) cerkiew służyła za skład amunicji armii niemieckiej. Po wycofaniu się wrogich wojsk, kaplica została wyremontowana i zamknięta na klucz. Ponowna konsekracja świątyni nastąpiła w 1946. Pięć lat później rozpoczęto rozbudowę istniejącej kaplicy na pełnowymiarową cerkiew. W latach 1953–1970 nastąpił dynamiczny rozwój przedmieść Białegostoku – Dojlid. W związku z tym zaistniała potrzeba ponownej rozbudowy cerkwi. W 1963 położono kamień węgielny pod budowę nowej świątyni, która powstała na fundamentach starszej kaplicy. Rozbudowa zakończyła się w 1970 i świątynia uzyskała obecny wygląd.

W 2021 r. ukończono gruntowny remont wnętrza cerkwi, w ramach którego pokryto ściany nowymi freskami, odrestaurowano ikonostas, wymieniono podłogę oraz główne drzwi wejściowe^[2].

Budowę cerkwi prowadzono pod kierunkiem prof. Adama Stalony-Dobrzańskiego (z krakowskiej ASP), natomiast freski wykonał J. Łotowski. Cerkiew została wybudowana w stylu nowogrodzkim na planie prostokąta. Wokół świątyni znajduje się cmentarz prawosławny o powierzchni jednego hektara (zał. 1874), na którym znajdują się m.in. nagrobki ofiar powstania styczniowego.

We wnętrzu świątyni znajdują się:

• grobowiec Rydygierów
• jednopiętrowy, dębowy ołtarz główny przywieziony z osady Sawin k. Chełma
• ołtarz boczny pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny z ikonostasem
• zakrystia-prezbiterium z ikonostasem i ze schodami prowadzącymi na górę – znajdują się tam: chrzcielnica i sala katechetyczna na 50 osób (I piętro) oraz ryznica – miejsce do przechowywania szat liturgicznych (II piętro)
• ikonostas z ikonami: św. Proroka Eliasza, Zbawiciela, Narodzenia Matki Boskiej, archaniołów Gabriela i Michała

• Parafia św. Proroka Eliasza w Białymstoku