Chiloschista
Chiloschista usneoides | |||
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | liliopodobne (≡ jednoliścienne) | ||
Rząd | szparagowce | ||
Rodzina | storczykowate | ||
Podrodzina | epidendronowe | ||
Rodzaj | Chiloschista | ||
Nazwa systematyczna | |||
Chiloschista Lindl. Edwards's Bot. Reg. 18: ad t. 1522. 1 Sep 1832[3] | |||
Typ nomenklatoryczny | |||
C. usneoides (D. Don) Lindl.[3] | |||
| |||
|
Chiloschista – rodzaj roślin z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Obejmuje około 28 gatunków[4][5]. Rośliny te występują w Azji Południowo-Wschodniej (od Indii po Chiny), poprzez Archipelag Malajski sięgają do północnej Australii i wysp Oceanii (Palau i Fidżi)[5][6]. W większości są epifitami rosnącymi na drzewach w lasach nadmorskich (także w namorzynach), na terenach nizinnych, w tym zabagnionych, po lasy górskie do 2000 m n.p.m. C. usneoides poza zasiedlaniem drzew notowany był także jako litofit – rosnący na skałach w lasach dębowych w Bhutanie. Funkcję asymilacyjną pełnią zwykle korzenie[6].
Rośliny z tego rodzaju nie mają udokumentowanego znaczenia użytkowego, poza tym, że bywają czasem uprawiane jako rośliny ozdobne[6]. Objęte są przy tym ograniczeniami handlu wynikającymi z ujęcia w załączniku II do Konwencji o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (CITES)[7]. Różne gatunki mają różne wymagania cieplne, z reguły jednak duże odnośnie do wilgotności i dostępu do światła[6].
Naukowa nazwa rodzajowa utworzona została z greckich słów cheilos znaczącego „warga” i chistos znaczącego „rozcięty, rozwidlony”. Nadana została tym roślinom z powodu budowy warżki[6].
Morfologia
- Pokrój
- Byliny o wzroście monopodialnym[8]. Rośliny poza kwitnieniem nie wytwarzają łodygi i zwykle też są bezlistne[6][8].
- Liście
- Trwałe obserwowano tylko u C. godefroyana. Jeśli się rozwijają, mają kształt językowaty do podługowato-eliptycznego, na końcu są nieco asymetryczne – nierówno słabo zaostrzone lub wycięte, czasem nieco sierpowato wygięte[6].
- Korzenie
- Pełnią funkcję asymilacyjną – są zielone, mniej lub bardziej spłaszczone (od nieco zaokrąglonych do taśmowatych). Welamenu brak lub obecny (wówczas o grubości sięgającej trzech warstw komórek). U niektórych gatunków korzenie pokryte są włoskami (C. lunifera i C. parishii)[6].
- Kwiaty
- Zebrane w kwiatostan groniasty, rzadziej wiechowaty, zwisający lub wzniesiony, nagi lub nieco szczeciniasto owłosiony. Kwiaty odwrócone, wsparte jajowato-lancetowatą przysadką, wonne i krótkotrwałe. Listki okwiatu wolne, podobodnej długości, koloru białego do żółtego, czasem czerwono plamkowane. Warżka zwężona u nasady, trójłatkowa, z łatką środkową woreczkowato rozdętą, od zewnątrz często z rowkiem, rzadko także wyciętą na szczycie. Boczne łatki prosto wzniesione. Prętosłup półwalcowaty, pyłkowiny cztery[6].
- Chiloschista trudelii
- Chiloschista segawae
- Chiloschista parishii
- Chiloschista lunifera
Systematyka
Rodzaj klasyfikowany jest do podplemienia Angraecinae w plemieniu Vandeae, podrodzina epidendronowe (Epidendroideae), rodzina storczykowate (Orchidaceae)[7][6][4]. W obrębie podplemienia pozycja (relacje filogenetyczne) rodzaju jest niejasna, najwyraźniej jednak dość izolowana[6][9].
- Chiloschista bhutanensis Ghalley & Dalström
- Chiloschista confusa M.J.Mathew, J.Mathew, P.M.Salim & Szlach.
- Chiloschista densiflora Gyeltshen, C.Gyeltshen & Dalström
- Chiloschista extinctoriformis Seidenf.
- Chiloschista exuperei (Guillaumin) Garay
- Chiloschista fasciata (F.Muell.) Seidenf. & Ormerod
- Chiloschista gelephuense C.Gyeltshen & Dalström
- Chiloschista glabrisepala Vuong, Aver. & V.S.Dang
- Chiloschista glandulosa Blatt. & McCann
- Chiloschista guangdongensis Z.H.Tsi
- Chiloschista himalaica Tobgay, C.Gyeltshen & Dalström
- Chiloschista javanica Schltr.
- Chiloschista lindstroemii Dalström & Kolan.
- Chiloschista loheri Schltr.
- Chiloschista lunifera (Rchb.f.) J.J.Sm.
- Chiloschista parishii Seidenf.
- Chiloschista phyllorhiza (F.Muell.) Schltr.
- Chiloschista pulchella Aver. & K.S.Nguyen
- Chiloschista ramifera Seidenf.
- Chiloschista rodriguezii Cavestro & Ormerod
- Chiloschista segawae (Masam.) Masam. & Fukuy.
- Chiloschista sweelimii Holttum
- Chiloschista taeniophyllum (J.J.Sm.) Schltr.
- Chiloschista treubii (J.J.Sm.) Schltr.
- Chiloschista trudelii Seidenf.
- Chiloschista usneoides (D.Don) Lindl.
- Chiloschista viridiflava Seidenf.
- Chiloschista yunnanensis Schltr.
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-01-05] (ang.).
- ↑ a b Chiloschista. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2020-01-05].
- ↑ a b David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 193, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
- ↑ a b c Chiloschista Lindl.. [w:] Plants of the World online [on-line]. kew. [dostęp 2020-01-05].
- ↑ a b c d e f g h i j k Alec M. Pridgeon, Phillip J. Cribb, Mark W. Chase, Finn N. Rasmussen (red.): Genera Orchidacearum Volume 6 Epidendroideae (Part Three). Oxford: Oxford University Press, 2014, s. 152-156. ISBN 978-0-19-964651-7.
- ↑ a b Taxon: Chiloschista spp.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2020-01-05].
- ↑ a b Xinqi Chen, Jeffrey J. Wood: Chiloschista Lindley. [w:] Flora of China [on-line]. eFlora. Missouri Botanical Garden, St. Louis, MO & Harvard University Herbaria, Cambridge, MA.. [dostęp 2020-01-05].
- ↑ Chiloschista. National Center for Biotechnology Information. [dostęp 2023-06-13].
- ↑ Chiloschista. [w:] The World Checklist of Vascular Plants [on-line]. Catalogue of Life Checklist. [dostęp 2023-06-13].