Dicranopygium

Dicranopygium
Ilustracja
Dicranopygium microcephalum
Systematyka[1]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Klad

rośliny naczyniowe

Klad

rośliny nasienne

Klasa

okrytonasienne

Klad

jednoliścienne

Rząd

pandanowce

Rodzina

okolnicowate

Podrodzina

Carludovicioideae

Rodzaj

Dicranopygium

Nazwa systematyczna
Dicranopygium Harling
Acta Horti Berg. 17: 43 (1954)
Typ nomenklatoryczny

Dicranopygium microcephalum (Hook. f.) Harling[2].

Multimedia w Wikimedia Commons
Pokrój Dicranopygium yacu-sisa
Liście Dicranopygium microcephalum
Kwiatostan Dicranopygium yacu-sisa

Dicranopygium Harling – rodzaj wieloletnich roślin z rodziny okolnicowatych, obejmujący 56 gatunków, występujących w tropikalnej Ameryce, od Meksyku do Peru i Brazylii[3].

Morfologia

Pokrój
Małe do średniej wielkości rośliny naziemne.
Łodyga
Skrócona i mięsista, rozgałęziająca się monopodialnie.
Liście
Ulistnienie skrętoległe. Blaszki liściowe dwuklapowane.
Kwiaty
Kwiaty jednopłciowe, zebrane w małą kolbę wspartą 2–3 (rzadziej 5) liściastymi pochwami, położonymi bezpośrednio pod kwiatostanem. Kwiaty męskie asymetryczne, szypułkowe. Listki okwiatu zwykle tylko po stronie doosiowej, gruczołkowate. Kwiaty żeńskie zrośnięte, spłaszczone. Listki okwiatu znacznie zredukowane. Łożyska 4, parietalne. Szyjki słupków właściwie nieobecne.
Owoce
Zrośnięte, jagodopodobne[4].

Systematyka

Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)
Należy do podrodziny Carludovicioideae, rodziny okolnicowatych, w rzędzie pandanowców (Pandanales) zaliczanych do jednoliściennych (monocots)[1].
Podział rodzaju[4]
  • podrodzaj Dicranopygium
  • podrodzaj Uribanthus
  • podrodzaj Glesonianthus
  • podrodzaj Thomlinsonianthus
Rozróżnienie na podstawie formy okwiatu kwiatów żeńskich oraz wyglądu główek pręcików.
Gatunki[3]
  • Dicranopygium amazonicum Harling
  • Dicranopygium angustissimum (Sandwith) Harling
  • Dicranopygium aristeguietae Harling
  • Dicranopygium arusisense Tuberquia
  • Dicranopygium atrovirens (H.Wendl.) Harling
  • Dicranopygium aurantiacum (R.E.Schult.) Harling
  • Dicranopygium bolivarense Harling
  • Dicranopygium calimense Harling
  • Dicranopygium callithrix Silverst.
  • Dicranopygium campii Harling
  • Dicranopygium coma-pyrrhae (Harling) Harling
  • Dicranopygium crinitum Harling
  • Dicranopygium cuatrecasanum Harling
  • Dicranopygium dolichostemon Harling
  • Dicranopygium euryphyllum (Harling) Harling
  • Dicranopygium fissile Galeano & R.Bernal
  • Dicranopygium globosum Harling
  • Dicranopygium goudotii Harling
  • Dicranopygium gracile (Liebm. ex Matuda) Harling
  • Dicranopygium grandifolium Harling
  • Dicranopygium harlingii G.J.Wilder
  • Dicranopygium idrobonis Harling
  • Dicranopygium imeriense Harling
  • Dicranopygium insulare (Gleason) Harling
  • Dicranopygium latissimum Harling
  • Dicranopygium lugonis Harling
  • Dicranopygium macrophyllum Harling
  • Dicranopygium microcephalum (Hook.f.) Harling
  • Dicranopygium mirabile Harling
  • Dicranopygium nanum (Gleason) Harling
  • Dicranopygium novogranatense Harling
  • Dicranopygium odoratum Tuberquia
  • Dicranopygium omichlophilum R.E.Schult. ex Harling
  • Dicranopygium pachystemon Harling
  • Dicranopygium parvulum (Harling) Harling
  • Dicranopygium parvulum var. macarenense Harling
  • Dicranopygium parvulum var. parvulum.
  • Dicranopygium polycephalum Harling
  • Dicranopygium pygmaeum (Gleason) Harling
  • Dicranopygium rheithrophilum (Harling) Harling
  • Dicranopygium robustum Harling
  • Dicranopygium rupestre (Klotzsch) Harling
  • Dicranopygium sanctae-martae Harling
  • Dicranopygium sararense Harling
  • Dicranopygium schultesii Harling
  • Dicranopygium scoparum Galeano & R.Bernal
  • Dicranopygium stenophyllum Harling
  • Dicranopygium tatica Hammel
  • Dicranopygium testaceum Harling
  • Dicranopygium trianae Harling
  • Dicranopygium umbrophilum Hammel
  • Dicranopygium venezuelanum Harling
  • Dicranopygium wallisii (Regel) Harling
  • Dicranopygium wedelii Harling
  • Dicranopygium williamsii (Standl.) Harling
  • Dicranopygium yacu-sisa Harling

Zagrożenie i ochrona

3 gatunki Dicranopygium ujęte są w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN, w tym 2 (Dicranopygium campii i Dicranopygium coma-pyrrhae) ze statusem EN (zagrożone). Oba te gatunki, endemiczne dla Ekwadoru, znane są z pojedynczych stanowisk, zagrożonych zniszczeniem[5].

Zastosowanie

Dicranopygium atrovirens są sporadycznie spotykane w uprawie jako rośliny pokojowe. Rośliny te tworzą atrakcyjne kwiatostany z długimi, falitymi prątniczkami, przypominającymi włosy meduzy[6].

Przypisy

  1. a b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-02-24]  (ang.).
  2. Index Nominum Genericorum. Smithsonian Institution. [dostęp 2011-02-23].
  3. a b Rafaël Govaerts: World Checklist of Selected Plant Families. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2011-02-24]. (ang.).
  4. a b G. Harling, G.J. Wilder i R. Eriksson: Cyclanthaceae. W: Klaus Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. T. 3: Flowering Plants. Monocotyledons. Lilianae (except Orchidaceae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998, s. 213. ISBN 3-540-64060-6. (ang.).
  5. R. Montúfar i N. Pitman: IUCN 2010. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2010.4.. 2004.
  6. Kirsten Albrecht Llamas: Tropical flowering plants: a guide to identification and cultivation. Portland: Timber Press, 2003, s. 184. ISBN 978-0-88192-585-2.
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
  • EoL: 62635
  • GBIF: 2861115
  • identyfikator iNaturalist: 141209
  • IPNI: 296742-2
  • NCBI: 796808
  • Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:296742-2
  • identyfikator Tropicos: 40030157
  • CoL: 8VWWV