Dieldryna

Ten artykuł od 2009-11 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Dieldryna

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) 1,2,3,4,10,10-heksachloro-6,7-epoksy-1,4,4a,5,6,7,8,8a-oktahydro-endo-1,4-ekso-5,8-dimetanonaftalen
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C12H8Cl6O
Masa molowa	380,91 g/mol
Wygląd	biały do żółtawego proszek o zapachu podobnym do naftalenu[1]
Identyfikacja
Numer CAS	60-57-1
PubChem	969491
SMILES C1C2C3C(C1C4C2O4)C5(C(=C(C3(C5(Cl)Cl)Cl)Cl)Cl)Cl
InChI InChI=1S/C12H8Cl6O/c13-8-9(14)11(16)5-3-1-2(6-7(3)19-6)4(5)10(8,15)12(11,17)18/h2-7H,1H2/t2-,3+,4+,5-,6-,7+,10+,11- InChIKey DFBKLUNHFCTMDC-PICURKEMSA-N
Właściwości Gęstość 1,75 g/cm³ (25 °C)[1]; ciało stałe Rozpuszczalność w wodzie praktycznie nierozpuszczalna (0,00020 g/kg, 25 °C)[2] w innych rozpuszczalnikach rozpuszczalna w acetonie i benzenie, słabo w etanolu[2] Temperatura topnienia 178,8 °C[2] Temperatura wrzenia 385 °C[3] logP 4,9[1]
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2024-09-04] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie podanego źródła[4] Niebezpieczeństwo Zwroty H H300+H310, H351, H372, H410 Zwroty P P202, P264, P273, P280, P301+P310, P302+P352+P310 Numer RTECS IO1750000 Dawka śmiertelna LD50 38,3 mg/kg (szczur, drogą pokarmową)[1]
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Dieldryna (łac. dieldrinum) – organiczny związek chemiczny, syntetyczny insektycyd chloroorganiczny. W środowisku lub we wnętrzu organizmu dieldryna powstaje po szybkim rozpadzie aldryny i ma do niej podobną strukturę chemiczną. Jest ona trwała w środowisku i ulega bioakumulacji.

Dieldryna jest wykorzystywana w rolnictwie do ochrony gleby i ziarna, przy kontrolowaniu populacji organizmów przenoszących choroby, takich jak komary i muchy tse-tse, w weterynarii jako środek odkażający dla owiec oraz jako środek konserwujący drewno i chroniący produkty wełniane przed molami. Wiele państw wprowadziło ograniczenia bądź zakazy dla stosowania dieldryny. Niektóre kraje w dalszym ciągu zezwalają na ich import, m.in. dla celów ochrony przed termitami.

Zwierzęta i ludzie mogą być poddani działaniu dieldryny wskutek spożycia ryb, owoców morza, nabiału, tłustych mięs i upraw korzeniowych hodowanych w zanieczyszczonej glebie lub wodzie. Dieldryna jest silnie toksyczna. Badania na zwierzętach wykazały wpływ tego związku na uszkodzenia wątroby, zaburzenia funkcjonowania centralnego układu nerwowego i układu odpornościowego. Związek ten może również zakłócać gospodarkę hormonalną. Są dowody na to, że narażenie w czasie ciąży powoduje uszkodzenia rozwijających się płodów. Dieldryna wykazuje bardzo wysoką toksyczność ostrą wobec organizmów wodnych takich jak ryby, skorupiaki i płazy. Amerykańska Environmental Protection Agency określa dieldrynę jako substancję potencjalnie rakotwórczą dla człowieka.

• aldryna
• DDT