Dom Gąski w Radomiu
nr rej. 36 z 23.06.1947, 753 z 5.05.1972 oraz 197/A/83 z 14.04.1983 | |||
Dom Gąski (2012) | |||
Państwo | Polska | ||
---|---|---|---|
Województwo | |||
Miejscowość | Radom | ||
Adres | Rynek 4 | ||
Typ budynku | kamienica | ||
Styl architektoniczny | barok | ||
Ukończenie budowy | XVII w. | ||
Ważniejsze przebudowy | 1953–1955 | ||
Pierwszy właściciel | Stanisław Gąska | ||
Położenie na mapie Radomia | |||
Położenie na mapie Polski | |||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego | |||
51°24′12,71″N 21°08′31,92″E/51,403530 21,142200 | |||
|
Dom Gąski – zabytkowy budynek znajdujący się w Radomiu, w północnej pierzei Rynku, pod numerem 4.
Dom Gąski jest budynkiem jednopiętrowym trójosiowym[1] . Posiada sień z boku i jednobiegową klatkę schodową[1] . Fasada budynku jest zwieńczona dwukondygnacyjnym wolutowym szczytem, rozczłonkowanym pilastrami i zwieńczonym trójkątnie[1] .
Dom Gąski jest najstarszym budynkiem mieszczańskim zachowanym w Radomiu[2]. Został wystawiony w XVII w. na zlecenie Stanisława (lub Adama) Gąski – ławnika i radcę miejskiego, piekarza przybyłego z Opoczna[1][3]. Architekt budynku nie jest znany[1] . Według tradycji w czasie potopu szwedzkiego w domu dwukrotnie nocował król szwedzki Karol X Gustaw[1] . Pod koniec XVIII w. w budynku mieściła się apteka Włocha Christiana Valentino[1][3]. W latach 1818–1819 znajdowały się w nim biura magistrackie[3]. Pod koniec XIX wieku w domu mieścił się skład piwa[1] .
Po II wojnie światowej dom stał się własnością państwową[1] . W latach 1953–1955 budynek przeszedł generalny remont i adaptację do celów wystawienniczych, zyskując obecny wystrój fasady[1][3]. W latach 50. XX w. podczas odbudowy sąsiedniego Domu Esterki, rozebranego do piwnic w czasie wojny, wzorowano się na wyglądzie Domu Gąski[1] .
W latach 1975–1990 w połączonych kamienicach Gąski i Esterki miało siedzibę Biuro Wystaw Artystycznych[1] . Następnie nadzór nad kamienicami sprawowało Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu, które w latach 1990–2018 miało tutaj swój oddział – Muzeum Sztuki Współczesnej[1] .
Budynek wpisany jest do rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa pod numerami 36 z 23.06.1947, 753 z 5.05.1972 oraz 197/A/83 z 14.04.1983[4]
- Portal wejściowy
- Kamienice Esterki i Gąski, stan w 1975
Przypisy
Bibliografia
- Jerzy Sekulski: Encyklopedia Radomia. Wojciech Stan (fot.). Wyd. 2 poszerz. i uzup. Radom: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji - PIB, 2012. ISBN 978-83-7789-106-3.
- Spacerkiem po Radomiu. Informator turystyczny. Ewa Kutyła (tekst, zdjęcia), Remigiusz Kutyła (zdjęcia). Wyd. IV. Radom: Gmina Miasta Radomia. Biuro Sportu i Turystyki, 2015.
- Studium historyczno-urbanistyczne śródmieścia Radomia. Radom: Miejska Pracownia Urbanistyczna Radom, 1998.
- p
- d
- e
Północna pierzeja |
|
---|---|
Zachodnia pierzeja |
|
Południowa pierzeja |
|
Wschodnia pierzeja |
|
Płyta Rynku |
|