Filander
| Lagorchestes[1] | |||
| Gould, 1841[2] | |||
 Przedstawiciel rodzaju – filander okularowy (L. conspicillatus) na ilustracji autorstwa Johna Goulda z 1853 roku | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | strunowce | ||
| Podtyp | kręgowce | ||
| Gromada | ssaki | ||
| Podgromada | żyworodne | ||
| Infragromada | |||
| Nadrząd | torbacze | ||
| Rząd | dwuprzodozębowce | ||
| Rodzina | kangurowate | ||
| Podrodzina | kangury | ||
| Plemię | Macropodini | ||
| Rodzaj | filander | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| Macropus leporides Gould, 1841 | |||
| Synonimy | |||
| | |||
| Gatunki | |||
| |||
| |||
| |||
| |||
Filander[4] (Lagorchestes) – rodzaj ssaków z podrodziny kangurów (Macropodinae) w obrębie rodziny kangurowatych (Macropodidae).
Zasięg występowania
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Australii i Papui-Nowej Gwinei[5][6].
Morfologia
Długość ciała 31–50 cm, długość ogona 24,5–53 cm; masa ciała 0,8–4,8 kg[7][5][8].
Systematyka
Rodzaj zdefiniował w 1841 roku angielski przyrodnik John Gould w monografii swojego autorstwa poświęconej rodzinie kangurowatych[2]. Jako gatunek typowy Gould wyznaczył (oznaczenie monotypowe) filandra zajęczego (L. leporides).
Etymologia
Lagorchestes (Lagocheles): gr. λαγως lagōs ‘zając’; oρχηστης orkhēstēs ‘tancerz’[9].
Podział systematyczny
Do rodzaju należą następujące gatunki[10][8][11][12]:
| Grafika | Gatunek | Autor i rok opisu | Nazwa zwyczajowa[4] | Podgatunki[5][12][8] | Rozmieszczenie geograficzne[7][5][12][8][11] | Podstawowe wymiary[7][5][8][11][b] | Status IUCN[13] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Lagorchestes asomatus | Finlayson, 1943 | filander szczątkowy | gatunek monotypowy | Australia (centralna kontynentalna część Australii między Mount Farewell i jeziorem Mackay; prawdopodobnie zasięg rozciągający się na większości centralnych pustyń Australii Zachodniej i Terytorium Północnego) | brak danych | EX | |
 | Lagorchestes leporides | Gould, 1841 | filander zajęczy | gatunek monotypowy | Australia (znany ze śródlądowej południowo-wschodniej Australii, głównie wzdłuż rzek Murray i Darling, od granicy z Queenslandem przez środkową Nową Południową Walię do zachodniej Wiktorii i wschodniej Australii Południowej) | DC: 45–49 cm DO: 30–32 cm MC: około 3 kg | EX |
 | Lagorchestes hirsutus | Gould, 1844 | filander kosmaty | 3 podgatunki | Australia (Australia Zachodnia (wyspy Bernier Island i Dorre Island, introdukowany na Trimouille Island); kiedyś występował na zachodniej i środkowej kontynentalnej części Australii) | DC: 31–39 cm DO: 24–30 cm MC: 0,8–1,9 kg | VU |
 | Lagorchestes conspicillatus | Gould, 1842 | filander okularowy | 2 podgatunki | Australia (północna Australia Zachodnia z Wyspą Barrowa, Terytorium Północne i Queensland) oraz południowo-zachodnia Papua-Nowa Gwinea | DC: 39–50 cm DO: 42–53 cm MC: 2,1–4,8 kg | LC |
Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, VU – gatunek narażony, EX – gatunek wymarły.
Uwagi
- ↑ Nomen nudum.
- ↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała
Przypisy
- ↑ Lagorchestes, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b J. Gould: A monograph of the Macropodidæ, or family of kangaroos. London: The Author, 1841, s. ryc. 12 i tekst. (ang.).
- ↑ R. Owen: Marsupalia. W: R.B. Todd: The cyclopaedia of anatomy and physiology. Cz. 3. London: Longman, Brown, Green, Longmans, & Roberts, 1842, s. 330. (ang.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 16. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d e M. Eldridge & G. Coulson: Family Macropodidae (Kangaroos and Wallabies). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 721, 722. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Lagorchestes. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-27].
- ↑ a b c K. Helgen & E. Veatch: Extinct Marsupials and Monotremes. W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 30. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
- ↑ a b c d e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 67–68. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer: Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. Washington: Government Printing Office, 1904, s. 361, seria: North American Fauna. (ang.).
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-07-31]. (ang.).
- ↑ a b c Appendix 1: Extinct species. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 699. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 102–103. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-07-29]. (ang.).
- J9U: 987007532488905171
- Britannica: animal/hare-wallaby
