František Běhounek

František Běhounek

Data i miejsce urodzenia	28 października 1898 Praga
Data i miejsce śmierci	1 stycznia 1973 Karlowe Wary
Narodowość	Czech
Język	czeski
Alma Mater	Uniwersytet Karola
Dziedzina sztuki	podróżniczo-przygodowe, fantastyka
Odznaczenia
Order Republiki, Order Pracy, Medal miasta Paryża
Multimedia w Wikimedia Commons

František Běhounek (ur. 28 października 1898 w Pradze, zm. 1 stycznia 1973 w Karlowych Warach) – czeski podróżnik, pisarz i naukowiec (fizyk), autor popularnych powieści przygodowych i fantastycznonaukowych przeznaczonych głównie dla młodzieży. Był także tłumaczem powieści podróżniczych i z dziedziny fantastyki naukowej; esperantysta.

Absolwent Uniwersytetu Karola w Pradze, gdzie w 1922 otrzymał doktorat w dziedzinie nauk przyrodniczych. Dzięki uzyskaniu stypendium studiował w Paryżu radiologię pod kierunkiem Marii Skłodowskiej-Curie (1920-22). Po powrocie do kraju założył praski Państwowy Instytut Radiologiczny (1926), którym kierował w latach 1933-45. W 1928 uczestniczył w zakończonej katastrofą wyprawie Umberto Nobilego na biegun północny na sterowcu „Italia”. W okresie międzywojennym prowadził także badania pomiarowe na Spitsbergenie i był współtwórcą (1933-36) obserwatorium dla badań elektryczności atmosferycznej na Jeziorze Szczyrbskim.

Od 1951 kierował Instytutem Onkologicznym. Jako wybitny naukowiec był m.in. wykładowcą Uniwersytetu Karola, członkiem Czechosłowackiej Akademii Nauk i oficjalnym ekspertem czechosłowackim w UNESCO do badań promieniowania atomowego.

Działalność literacką zapoczątkował w 1928 publikacją opowieści Trosečníci na kře ledové (Rozbitkowie ma morzu polarnym), opartej na własnych przeżyciach i przełożonej na wiele języków (nowe opracowanie 1955). W swej twórczości beletrystycznej nawiązywał do pisarstwa Juliusza Verne’a.

• 1944 Księga Robinsonów (Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1966)
• 1946 Ślady wśród lodów (Nasza Księgarnia, Warszawa 1972)
• 1948 Komando pułkownika Brenta (Wyd. Śląsk, Katowice 1957)
• 1948 W niewoli Matabelów (Wyd. Śląsk, Katowice 1961)
• 1955 Rozbitkowie na morzu polarnym (Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1974)
• 1956 Akcja „L” (Wyd. Śląsk, Katowice 1962)
• 1958 Robinsonowie kosmosu (Wyd. Śląsk, Katowice 1964)
• 1966 Wąwóz pod Rjukanem (Wyd. Śląsk, Katowice 1971)
• 1967 Na dwóch planetach (Wyd. Śląsk, Katowice 1967)

• Rozszerzona biografia (Jakub Klímek) na stronie "Velikáni" (cz.)