Gębacz wielobarwny
| Pseudocrenilabrus multicolor[1] | |||
| (Schoeller, 1903) | |||
 Samiec po lewej, samica po prawej | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | strunowce | ||
| Podtyp | kręgowce | ||
| Gromada | promieniopłetwe | ||
| Rząd | okoniokształtne | ||
| Rodzina | pielęgnicowate | ||
| Podrodzina | Pseudocrenilabrinae | ||
| Plemię | Haplochromini | ||
| Rodzaj | Pseudocrenilabrus | ||
| Gatunek | gębacz wielobarwny | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 najmniejszej troski | |||
| |||
| |||
Gębacz wielobarwny[3] (Pseudocrenilabrus multicolor) – gatunek słodkowodnej ryby okoniokształtnej z rodziny pielęgnicowatych (Cichlidae) opisanej naukowo w 1903 roku przez niemieckiego akwarystę C.H. Schoellera pod nazwą Chromis multicolor[4]. Jest pyszczakiem. Ze względu na swoją biologię i niewielkie wymiary stał się popularną rybą akwariową[5].
Występowanie
Środkowowschodnia Afryka – Egipt, Kenia, Rwanda, Sudan, Tanzania i Uganda[2]. Opisano 2 podgatunki[1]:
- P. m. multicolor (Schoeller, 1903) – podgatunek nominatywny opisany z jeziora Buhajrat Marjut (Mareotis)[6], występował w Egipcie, gdzie prawdopodobnie wyginął; w klasyfikacji IUCN zaliczony został do kategorii DD (niedostatecznie rozpoznany)[7],
- P. m. victoriae Seegers, 1990 – opisany z południowo-zachodniej Ugandy[6], jest szeroko rozprzestrzeniony w Kenii, Tanzanii i Ugandzie, w zlewiskach jezior Wiktorii i Kanyaboli, zaliczony do kategorii LC (najmniejszej troski)[8]. Podgatunek jest obecnie uważany za synonim Pseudocrenilabrus multicolor[6]
Tryb życia w naturze to strefa środkowa i przydenna gdzie buduje kryjówki wśród korzeni lub głazów w wodzie o piaszczystym podłożu.
Wygląd
Ryba ta dorasta 8 cm długości. Ma dość dużą głowę. Ciało o barwie gliniastordzawej, brunatnej, z błyszczącymi łuskami, które mienią się barwami tęczy. Na płetwach grzbietowe, ogonowej i odbytowej umiejscowione są plamki w kolorze błękitnym i czerwonym.
Samiec barwniejszy, samica mniejsza i mniej barwna, worek gardłowy dla wychowywania narybku bardziej uwidoczniony.
-
Samiec -
Samica
Warunki w akwarium
| Zalecane warunki w akwarium | |
|---|---|
| Zbiornik | średni (od 60 cm długości[9]) do dużego |
| Temperatura wody | 20–26[9] °C |
| Twardość wody | miękka do średnio twardej[9] |
| Skala pH | 6–7,5[9] |
| pokarm | żywy i suchy, mrożony |
Warunki hodowlane
W stosunku do innych ryb jest rybą spokojną. Najlepiej czuje się z innymi łagodnymi rybami w akwarium obsadzonym roślinami, z kryjówkami dla samicy. Gębacze wielobarwne najlepiej hodować parami[10].
Pożywienie
- Żywy: dafnia (inaczej rozwielitka), rureczniki, ochotka, larwy komara, pierścienice z rzędu wazonkowców, skorupiaki oczliki, dżdżownice, niekiedy zjada młode ryby[11]
- Suchy: suszona dafnia, płatki witaminizowane, pokarm suszony w tabletkach
- Mrożony: rurecznik, ochotka, larwy komara
Rozmnażanie
W okresie tarła woda powinna być cieplejsza o 2–3 °C. Samiec przybiera godową barwę, na płetwie odbytowej pojawia się „kaszka” na podobieństwo ikry. W stosunku do samic zaczyna przyjmować bardziej agresywne zachowania. W piaszczystym podłożu wykopuje dołek, w którym samica składa ikrę. Ikra zostaje zapłodniona przez samca, po czym samica zbiera ją do pyska. Będąc w pysku ikra zostaje ponownie zapłodniona przez samca dla zapewnienia rozwoju jak największej liczby jaj[12]. Ikra jest inkubowana w pysku samicy do czasu wyklucia się larw. Po tarle najlepiej jest odłowić samca dla zapewnienia bezpieczeństwa młodym.
Rozwój jaj odbywa się w jamie ustnej samicy, w specjalnie w tym celu występującej workowatej gardzieli. Trwa on 10–16 dni (zależnie od temperatury wody), po czym narybek w liczbie 15–100[13] zaczyna opuszczać pysk matki, pozostając w dalszym ciągu pod jej baczną opieką. W chwili zagrożenia młode ryby natychmiast ukrywają się w jamie gębowej matki. Tam też chronią się na okres nocy.
Odżywianie narybku rozpoczyna się od drobnego „pyłu” planktonu, słonaczka (solowca).
Przypisy
- ↑ a b Pseudocrenilabrus multicolor, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Pseudocrenilabrus multicolor, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Nazewnictwo ryb egzotycznych, AKWARIUM, Nr 1–2/70 (występuje pod synonimiczną nazwą Haplochromis multicolor)
- ↑ C.H. Schöller. Ein neuer Chromis. „Blätter für Aquarien- und Terrarien-Kunde”. 14, s. 203–206, 1903. (niem.).
- ↑ Mały słownik zoologiczny: ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976.
- ↑ a b c RonR. Fricke RonR., William NeilW.N. Eschmeyer William NeilW.N., Richard van derR. Laan Richard van derR. (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer’s Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 2 października 2023 [dostęp 2023-10-05] (ang.).
- ↑ A.A. Azeroual A.A., M.M. Hanssens M.M., T.T. Twongo T.T., Pseudocrenilabrus multicolor ssp. multicolor, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2011-08-20] (ang.).
- ↑ M.M. Hanssens M.M., Pseudocrenilabrus multicolor ssp. victoriae, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2011-08-20] (ang.).
- ↑ a b c d WallyW. Kahl WallyW., BurkardB. Kahl BurkardB., DieterD. Vogt DieterD., Atlas ryb akwariowych, HenrykH. Garbarczyk (tłum.), EligiuszE. Nowakowski (tłum.), Warszawa: Delta W-Z, 2000, ISBN 83-7175-260-1 .
- ↑ HansH. Frey HansH., Moje akwarium, WiesławW. Wiśniewolski (tłum.), Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka, 1988, s. 78, ISBN 83-217-2667-4, OCLC 69283993 .
- ↑ Jakubowski i Ring 1988 ↓, s. 133.
- ↑ Stanislav Frank, jak żyją ryby, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1977, s. 185
- ↑ StefanS. Kornobis StefanS., Słodkowodne ryby akwariowe, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1990, ISBN 83-210-0818-6, OCLC 749420818 .
Bibliografia
- Hans Frey, Akwarium słodkowodne, Wydawnictwo Sport i Turystyka, Warszawa, 1990, ISBN 83-217-2777-8
- HenrykH. Jakubowski HenrykH., JerzyJ. Ring JerzyJ., Ryby w akwarium, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1988, ISBN 83-02-03493-2, OCLC 830085501 .
