Henryk Waghalter
Data i miejsce urodzenia | 1 lutego 1869 |
---|---|
Pochodzenie | żydowskie |
Data i miejsce śmierci | 27 sierpnia 1961 |
Instrumenty | wiolonczela |
Gatunki | |
Zawód | kompozytor, wiolonczelista i pedagog |
Odznaczenia | |
Henryk Waghalter (ur. 1 lutego 1869 w Warszawie, zm. 27 sierpnia 1961 w Częstochowie[1][2][a]) – polski wiolonczelista, kompozytor i pedagog muzyczny pochodzenia żydowskiego.
Życiorys
Pochodził z rodziny muzyków, mieszkającej w Polsce od XVII wieku[3], jego ojciec Abram Waghalter był trębaczem i kontrabasistą[1]. Był bratem Ignacego i Władysława[2]. Studiował w Konserwatorium Warszawskim u Ladislava Aloiza i Antoniego Cinka (wiolonczela) oraz Zygmunta Noskowskiego (kompozycja)[2][3]. Pobierał także lekcje gry na wiolonczeli u Hugo Beckera i Juliusa Klengla oraz kompozycji u Antonína Dvořáka[1][2][3]. Po powrocie do Polski wykładał w Konserwatorium Warszawskim[1][2][3], był też nauczycielem w Instytucie Głuchoniemych[1][2]. Przez wiele lat pełnił funkcję koncertmistrza Teatru Wielkiego w Warszawie, koncertował też jako solista w kraju i za granicą[1][2][3]. W czasie okupacji był mieszkańcem getta warszawskiego[2]. Po 1945 roku osiadł w Częstochowie, gdzie uczył w szkołach muzycznych i grał na wiolonczeli w orkiestrze symfonicznej[1][2]. Był członkiem Związku Kompozytorów Polskich[1]. Pod koniec życia stracił wzrok[1].
Został odznaczony Orderem Odrodzenia Polski, rosyjskim Orderem Świętego Stanisława I i II Klasy, francuskim Orderem Palm Akademickich, krzyżem kawalerskim Orderu Korony Rumunii[1][3], krzyżem kawalerskim[4] i komandorskim Orderu Korony Włoch oraz jednym z orderów papieskich[3].
W czasie II wojny światowej większość kompozycji Waghaltera zaginęła[1]. Dokonał licznych transkrypcji na wiolonczelę, w tym dzieł Fryderyka Chopina[2]. W 1908 roku opublikował w Warszawie podręcznik Nauka instrumentacji na orkiestrę symfoniczną i wojskową, pozbawiony przykładów nutowych, nisko oceniony przez krytykę[1].
Wybrane kompozycje
(na podstawie materiałów źródłowych[1][3])
Utwory orkiestrowe
- 2 symfonie (Es-dur i G-dur)
- Uwertura polska
- Szkice symfoniczne
- 2 suity baletowe
- marsz Evviva l’arte na orkiestrę symfoniczną
- Marche caractéristique na orkiestrę symfoniczną
- Koncert_wiolonczelowy c-moll
- Paraphrase de concert na temat „Halki” S. Moniuszki na wiolonczelę i orkiestrę
Utwory kameralne
- 2 kwartety smyczkowe (D-dur i G-dur)
- Sonata na wiolonczelę i fortepian
- Concertino na wiolonczelę i fortepian
- Romanza de la sonate pour violoncelle et piano
- Gawot na wiolonczelę i fortepian
- Gawot na wiolonczelę i fortepian
- Fantaisie sur les motives de l’opéra „Faust” na skrzypce i fortepian
- Chanson populaire na skrzypce i fortepian
- Les perles du violoniste, Oeuvres de Karłowicz na skrzypce i fortepian
Utwory solowe
- Grande polonaise du concert na fortepian
- Chansons sans paroles na fortepian
- Valse lente na fortepian
- Valse lente „Le désir ardent” na fortepian
- Morceau de concert na harfę solo
Pieśni na głos i fortepian
- Krakowiak, słowa Maria Konopnicka
- Le voyageur triste, słowa Maria Konopnicka
- Nasz sztandar, słowa Maria Konopnicka
- Serenada, słowa Kazimierz Tetmajer
Utwory sceniczne
- baśń sceniczna w 4 aktach Złota rybka
- komedia muzyczna w 1 akcie Pocałunek
- balet w 2 aktach W ogrodzie
Uwagi
- ↑ Podawana jest też błędna data 13 kwietnia 1958 w Katowicach[1][3].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 12. Część biograficzna w–ż. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2012, s. 9. ISBN 978-83-224-0935-0.
- ↑ a b c d e f g h i j Leon Tadeusz Błaszczyk: Żydzi w kulturze muzycznej ziem polskich w XIX i XX wieku. Słownik biograficzny. Warszawa: Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce, 2014, s. 265–266. ISBN 978-83-939735-1-4.
- ↑ a b c d e f g h i Słownik muzyków polskich. T. 2. M–Z. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1964, s. 263.
- ↑ Jubileusz zasłużonego muzyka. „Kurier Czerwony”, 18 stycznia 1927, s.2
Linki zewnętrzne
- Henryk Waghalter – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project