Ignacy Malecki

Ignacy Malecki

Ignacy Malecki w latach 60.
Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	18 listopada 1912 Pokiewna
Data i miejsce śmierci	12 czerwca 2004 Warszawa
profesor doktor inżynier nauk technicznych
Specjalność: elektroakustyka
Habilitacja	1943
Profesura	1946 (ndzw.), 1952 (zw.)
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Ignacy Malecki (ur. 18 listopada 1912 we wsi Pokiewnej, zm. 12 czerwca 2004 w Warszawie) – polski uczony, specjalista elektroakustyki oraz naukoznawstwa.

Urodził się 18 listopada 1912 we wsi Pokiewnej na Wileńszczyźnie. Jego ojcem był Jan Malecki, o ziemiańskim rodowodzie, pracownik bankowości^[1], a stryjem biskup Antoni Malecki^[2]. Jego matką była Emilia, pochodząca z artystycznej rodziny Witkiewiczów^[1], której stryjem był Stanisław Witkiewicz, malarz, architekt, pisarz i teoretyk sztuki, twórca i popularyzator stylu zakopiańskiego, ojciec Stanisława Ignacego Witkiewicza^[3].

Od 1924 uczył się w Państwowym Gimnazjum im. Joachima Lelewela w Wilnie, o profilu matematyczno-przyrodniczym, uzyskując w 1930 świadectwo dojrzałości^[4]. W 1935 ukończył studia w Oddziale Telekomunikacji Wydziału Elektrycznego Politechniki Warszawskiej pracą dyplomową u prof. Janusza Groszkowskiego na temat wirujących pól elektromagnetycznych^[1], zdobywając stopień inżyniera elektryka w dziedzinie radiotechniki^[5]. Po studniach pracował jako inż. konstruktor w Wytwórni Elektrotechnicznej „Ava”. Następnie dzięki stypendium Funduszu Kultury Narodowej, udał się do Niemiec do pracy naukowej w Institut fir Schwingundsforschung w Charlottenburgu z zagadnień dotyczących drgań mechanicznych wysokiej częstotliwości. Pracował także w firmie Lorenz-Werke. Ponadto uzupełniał studia w Anglii i Holandii. Pod koniec 1936 został zatrudniony w Biurze Studiów Polskiego Radia. W 1937 organizował laboratorium akustyki i oświetlenia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, gdzie jako starszy asystent rozpoczął pracę nad swoim doktoratem. Jesienią 1939 obronił pracę pt. Podstawy teoretyczne akustyki  architektonicznej  sal, a egzamin zaliczył w listopadzie 1941^[4].

W okresie II wojny światowej, w latach 1941–1943 prowadził wykłady z akustyki dla studentów konspiracyjnego Wydziału Architektury PW, w 1943 na podstawie pracy Fizyka materiałów akustycznych uzyskał venia legendi – prawo do wykładania na wyższych uczelniach. W powstaniu warszawskim zginęła jego młoda żona, a on dostał się do obozu w Pruszkowie, skąd uciekł i ukrywał się pod Warszawą^[1].

Od 1 listopada 1945 był profesorem nadzwyczajnym w Katedrze Elektrotechniki Stosowanej i Akustyki na Wydziale Elektrycznym Politechniki Gdańskiej, a od 24 lipca 1946 prowadził zajęcia z podstaw elektrotechniki  na wydziałach: Mechanicznym, Elektrycznym, Inżynierii Lądowej i Wodnej i Architektury. Jako pełnomocnik ds. energetycznych Ministerstwa Przemysłu, następnie jako dyrektor Elektrowni Okręgu Pomorskiego prowadził prace nad odbudową energetyki regionu gdańskiego^[4]. Od 1948 należał do PZPR^[6]. W 1950 został powołany na kierownika Zakładu Elektroakustyki Politechniki Warszawskiej oraz dziekana Wydziału Elektrycznego PW. W 1952 otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. Był wieloletnim dyrektorem Instytutu Podstawowych Problemów Techniki PAN w Warszawie (1953–1962 i 1973–1982). W latach 1969–1972 dyrektor Departamentu Polityki Naukowej i Nauk Podstawowych UNESCO w Paryżu.

Od 1953 członek korespondent PAN, od 1957 członek rzeczywisty; 1956–1980 był członkiem Prezydium PAN, 1962–1968 zastępcą sekretarza naukowego Akademii. Należał także do wielu innych towarzystw naukowych polskich (w tym Polskiego Towarzystwa Cybernetycznego) i zagranicznych.

Autor ponad 160 artykułów z dziedziny akustyki i naukoznawstwa, opublikował także książki: Akustyka budowlana (1958), Teoria fal i układów akustycznych (1964), Physical Foundations of Technical Acoustics (1968), Podstawy teoretyczne akustyki kwantowej (1972).

Zmarł w Warszawie, pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 274-6-18)^[7].

Jego pierwszą żoną była Janina Męcińska (zm. 1944), która została zamordowana przez żołnierzy RONA w czasie powstania warszawskiego^[8]. Ich syn Wojciech (1943–1966) zginął w Tatrach^[7][8]. Był jeszcze dwukrotnie żonaty. Jego trzecią żoną była Józefa Janina Paradowska^[2].

• Akustyka budowlana. 1958.
• Teoria fal i układów akustycznych. PWN, Warszawa 1964, ss. 675. Seria: Biblioteka Mechaniki Stosowanej.
• Physical Foundations of Technical Acoustics. 1968.
• Podstawy teoretyczne akustyki kwantowej. 1972.

• Order Sztandaru Pracy I klasy
• Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
• Order Sztandaru Pracy II klasy
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: po raz drugi 12 lipca 1954^[9])
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (14 stycznia 1955)^[10]
• Komandor Orderu Palm Akademickich (Francja)
• Order Cyryla i Metodego (Bułgaria)

Źródło:^[11].

• Nagroda Państwowa III stopnia za prace doświadczalne z dziedziny akustyki pomieszczeń (1952)^[12]
• Nagroda Państwowa II stopnia (1953, 1956)
• Nagroda „Problemów” za osiągnięcia w dziedzinie popularyzowania nauki (1965)^[13]
• tytuły doktora honoris causa Uniwersytetu Technicznego w Budapeszcie (1965)^[5], Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie (1982)^[14] i Politechniki Gdańskiej (2002)^[15]

• Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny, Warszawa 1993.
• ElżbietaE. Witkiewicz-Schiele ElżbietaE., Nie tylko Witkiewiczowie, Zakopane: Towarzystwo Muzeum Tatrzańskiego, 2016, ISBN 987-83-60982-01-3 .