Kaplica św. Jakuba w Sławkowie
nr rej.: - A/1245/81 z 3 lipca 1981 (woj. katowickie) - A/781/2021 z 16 marca 2021 (woj. śląskie)[1] | |||||||
Widok z południa (2011) | |||||||
Państwo | Polska | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||||
Miejscowość | Sławków | ||||||
Adres | ul. św. Jakuba | ||||||
Wyznanie | |||||||
Kościół | |||||||
Parafia | |||||||
Wezwanie | |||||||
| |||||||
| |||||||
Położenie na mapie Sławkowa | |||||||
Położenie na mapie Polski | |||||||
Położenie na mapie województwa śląskiego | |||||||
Położenie na mapie powiatu będzińskiego | |||||||
50°17′56,296″N 19°23′12,376″E/50,298971 19,386771 | |||||||
|
Kaplica św. Jakuba w Sławkowie, zwana potocznie również „kościółkiem św. Jakuba”. usytuowana jest przy ul. Świętojańskiej.
Historia
Wcześniej na miejscu tym znajdowały się zabudowania kościoła pw. św. Jana i klasztoru duchaków, ufundowane w 1298 r. przez biskupa Jana Muskatę. Obiekty te zniszczone zostały w 1455 r. przez nieopłaconych żołdaków morawskich i polskich pod dowództwem Jerzego Stosza z Olbrachtowic i Jana Świeborowskiego. Teren, na którym stały, jako poświęcony pod budowę świątyni nie został zajęty pod zabudowę świecką i przez kilka następnych stuleci pozostawał niezagospodarowany. Stan taki widoczny jest jeszcze na planie miasta z 1823 r.[2] Kaplica ufundowana została w 1827 r. przez burmistrza sławkowskiego i przedsiębiorcę górniczego – głównego właściciela kopalni galmanu „Kozioł” – Jakuba Kubiczka. Budowla wzniesiona jest z kamienia i otynkowana. Założona na rzucie prostokąta z wciętą półkoliście apsydą i czworoboczną kruchtą. Pod kaplicą znajduje się krypta, stanowiąca prawdopodobnie pozostałość wcześniejszych zabudowań kościelnych. Kościółek przykrywa dach siodłowy kryty blachą, zwieńczony wysmukłą sześcioboczną sygnaturką. Związany jest z nią miejscowy zwyczaj dzwonienia podczas burzy w celu przepędzenia chmur[3][4]. Na wewnętrznym płaskim stropie kaplicy, niegdyś bogato polichromowanym, zachowały się tylko fragmenty malowideł. Ołtarzyk neogotycki z obrazem św. Jakuba, wykonanym prawdopodobnie w 1828 r. We wnętrzu kaplicy znajduje się również XVIII-wieczny obraz Matki Boskiej Różańcowej, w rokokowej ramie. W 1910 r. zastąpiono drewniany parkan murowanym ogrodzeniem z bramą wykonaną z żelaza.
Kaplica przynależy do rzymskokatolickiej parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Sławkowie. 22 października 1957 r. miała miejsce nieudana próba jej przejęcia przez wyznawców tworzącego się w Sławkowie Kościoła Polskokatolickiego. Delegat parafii polskokatolickiej w Bolesławiu domagał się wówczas bezskutecznie od ówczesnego sekretarza Prezydium Okręgowej Rady Narodowej przekazania kluczy do kaplicy.
Z inicjatywy ks. Józefa Mruczkowskiego kaplica przeszła remont i otrzymała nowe pokrycie dachowe w 1973 r.[5]
Bibliografia
- Marian Kornecki: Z dziejów sztuki i kultury materialnej, w: Feliks Kiryk (red.), Dzieje Sławkowa, Kraków 2001, ISBN 83-87345-47-4, s. 588-589.
- Zbigniew Matuszczyk: W czasach niewoli narodowej, w. Feliks Kiryk (red.): Dzieje Sławkowa, Kraków 2001, ISBN 83-87345-47-4, s. 218.
- Stanisław Orłowski: Po drugiej wojnie światowej, w: Feliks Kiryk (red.), Dzieje Sławkowa, Kraków 2001, ISBN 83-87345-47-4, s. 559-560 i 562, 565.
Przypisy
- ↑ Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 16 kwietnia 2021 r. (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2021-04-16]
- ↑ Plan Miasta Narodowego Sławkowa w Województwie Krakowskiem – Obwodzie Olkuskim sytuowanego, wymierzony i zrysowany w 1823 r. przez Mar. Potockiego, Archiwum Miejskie w Sławkowie.
- ↑ Z. Matuszczyk: W czasach niewoli narodowej, w. F. Kiryk (red.): Dzieje Sławkowa, Kraków s. 218.
- ↑ A. Malinowska: O burzy i dzwonku z kościółka św. Jakuba, Kurier Sławkowski 7-8/2015, s. 12.
- ↑ S. Orłowski: Po drugiej wojnie światowej, w. F. Kiryk (red.): Dzieje Sławkowa, Kraków s. 562, 565.
- p
- d
- e
- Austeria
- Szpital górniczy
- Cmentarz żydowski
- Dwór biskupi
- Układ urbanistyczny
- Walcownia
Obiekty sakralne |
|
---|---|
Obiekty zniszczone i nieistniejące |