Kuklik zwisły
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj | kuklik | ||
Gatunek | kuklik zwisły | ||
Nazwa systematyczna | |||
Geum rivale L. Sp. pl. 1:501. 1753 | |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
najmniejszej troski | |||
|
Kuklik zwisły (Geum rivale) – gatunek rośliny należący do rodziny różowatych. Występuje w rejonie Kaukazu, środkowej Azji, w strefie umiarkowanej Ameryki Północnej[4]. Pospolity w całej Polsce, zarówno na niżu, jak i w górach.
Morfologia
- Pokrój
- Wysokość 37–100 cm.
- Łodyga
- Wyprostowana, szorstka, czewonobrunatna, ogruczolona w górnej części. Pod ziemią roślina posiada nierozgałęzione, skośnie rosnące i krótkie kłącze.
- Liście
- Odziomkowe długoogonkowe, przerywanopierzaste o ząbkowanych odcinkach, górne łodygowe krótkoogonkowe, z drobnymi przylistkami. Szczytowy liść duży, okrągły, trójklapowy.
- Kwiaty
- Kwiaty czerwonobrunatne na zewnątrz, żółtokremowe wewnątrz, dzwonkowate. Wyrastają na dość długich, cienkich i zwisających szypułkach (stąd polska nazwa gatunkowa rośliny), w czasie owocowania szypułka wyprostowuje się. Płatki korony pięciokrotne (podobnie kielich i kieliszek) szerokie, zawężone w paznokieć, odwrotnie jajowate. Kwiaty posiadają także dodatkowy, złożony z 5 listków kieliszek, który tak jak i kielich jest owłosiony. Wewnątrz kwiatu liczne pręciki i słupki o dwuczłonowych szyjkach.
- Owoce
- Niełupki zakończone hakowato, osadzone na trzoneczku (karpoforze), tworzące główkowaty owoc zbiorowy.
Biologia i ekologia
Bylina, hemikryptofit. Rośnie pospolicie w lasach, zaroślach, olszynach, na mokrych łąkach, brzegach rzek, strumyków, rowów. W górach rośnie aż po piętro alpejskie. Kwiaty są przedsłupne. Kwitną w maju i czerwcu, zapylane są przez owady.
Zmienność
Tworzy mieszańce z kuklikiem pospolitym[5].
Zastosowanie
Roślina lecznicza, obecnie używana tylko w lecznictwie ludowym[6]. Surowcem zielarskim jest korzeń (Radix Gei rivalis), który zawiera geinę (glikozyd), garbniki, kwasy organiczne i substancje goryczowe[6]. Działa ściągająco, antyseptycznie, przeciwzapalnie[6].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-23] (ang.).
- ↑ Geum rivale, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski: Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 431-432. ISBN 83-214-1305-6.
- ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- ↑ a b c Jan Macků, Jindrich Krejča, Apoloniusz Rymkiewicz: Atlas roślin leczniczych. Wrocław [etc.]: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1989. ISBN 83-04-03281-3.
- SNL: enghumleblom
- BioLib: 39861
- EoL: 231260
- EUNIS: 179366
- Flora of China: 200010867
- Flora of North America: 200010867
- FloraWeb: 2700
- GBIF: 5369701
- identyfikator iNaturalist: 55750
- IPNI: 725355-1
- ITIS: 24659
- NCBI: 148897
- Plant Finder: 286350
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): rjp-357
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:725355-1
- Tela Botanica: 30136
- identyfikator Tropicos: 27800073
- USDA PLANTS: GERI2
- CoL: 3FYD8