Leopold Gierek
Data urodzenia | 15 listopada 1952 |
---|---|
Zawód, zajęcie | robotnik, działacz opozycyjny w okresie PRL, współpracownik SB |
Miejsce zamieszkania | Radom |
Rodzice | Mieczysław, Marianna[1] |
Leopold Gierek (ur. 15 listopada 1952) – polski działacz opozycji w okresie PRL, równocześnie tajny współpracownik Służby Bezpieczeństwa.
Życiorys
Był pracownikiem Zakładów Remontowych Maszyn Budowlanych „ZREMB” w Radomiu[2]. Uczestniczył w protestach radomskich w czerwcu 1976. 26 czerwca 1976 został w trybie przyspieszonym skazany za czyn z art. 236 ówczesnego kodeksu karnego (znieważenie funkcjonariusza publicznego) na karę 1 roku pozbawienia wolności oraz 1000 zł nawiązki na rzecz PCK[3]. Wbrew prawu PRL za to samo zachowanie, opisane przez prokuraturę jako obrzucanie kamieniami funkcjonariuszy MO i zakwalifikowane jako czyn z art. 275 ówczesnego kodeksu karnego (udział w zbiegowisku publicznym, którego uczestnicy wspólnymi siłami dopuszczają się gwałtownego zamachu na osobę lub mienie) został ponownie postawiony w stan oskarżenia. Jego proces rozpoczął się 1 września 1976, a 1 października 1976 wymierzono mu karę 2 lat pozbawienia wolności w zawieszeniu na 3 lata, 10 tys. złotych grzywny oraz nałożono obowiązek wykonywania nieodpłatnej dozorowanej pracy w wymiarze 20 godzin[2]. Rozprawę z jego udziałem obserwowali działacze tworzącego się tym czasie Komitetu Obrony Robotników, m.in. Ludwik Dorn, Jan Tomasz Lipski, Antoni Macierewicz[4]. Był sygnatariuszem skargi represjonowanych na sposób działania władz po wydarzeniach czerwcowych złożonej do Prokuratury Generalnej 1 grudnia 1976[5]. Pod koniec listopada 1976 został jednak zwerbowany do współpracy przez Służbę Bezpieczeństwa jako TW „Aster”[6]. Wymierzony mu wyrok z 1 października 1976 został uchylony przez sąd II instancji w dniu 22 lutego 1977, a postępowanie w tym zakresie umorzono, z uwagi na stwierdzoną powagę rzeczy osądzonej (istnienie wcześniejszego wyroku, co do tego samego czynu)[7].
Wiosną 1977 uczestniczył w spotkaniach, które z ramienia KOR-u organizował w radomskim środowisku robotniczym Jan Lityński[8]. Należał do niewielkiej grupy współpracowników Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR” w Radomiu, jednocześnie infiltrując to środowisko[9]. Od drugiego numeru był członkiem redakcji pisma Robotnik, powstałego we wrześniu 1977, stanął także na czele tzw. Radomskiej Komórki Robotnika powstałej 4 listopada 1977, która jednak nie rozwinęła szerszej działalności z uwagi na kontrolę SB[10][11][12][8][13]. Należał do sygnatariuszy apelu Wolnych Związków Zawodowych i jak to określono działaczy "niezależnego ruchu robotniczego" z 18 czerwca 1978 wzywającego ludzi pracy w całej Polsce do "aktywnej solidarności" z walką o swobodę zrzeszania się w niezależnych związkach zawodowych[14][15][16]. Równocześnie był jednym z najwyżej ocenianych źródeł informacji radomskiej SB, m.in. pozwolił jej przejąć kontrolę nad dystrybucją prasy KOR-owskiej, uniemożliwił powstanie Wolnych Związków Zawodowych w Radomiu. W okresie do listopada 1979 SB przejęła ok. 8,5 tysiąca różnego rodzaju wydawnictw podziemnych przeznaczonych do kolportażu w tym mieście[6][17]. Był za to wynagradzany pieniężnie[18]. Od maja 1979 jako TW „Aster” i następnie TW „Boniecki” uczestniczył w operacji SB wymierzonej przeciwko Komitetowi Samoobrony Chłopskiej Ziemi Grójeckiej i ks. Czesławowi Sadłowskiemu, w wyniku której przejęto znaczne ilości wydawanych przez ten komitet wydawnictw podziemnych, a w nocy z 31 stycznia na 1 lutego 1980 skonfiskowano działający w pomieszczeniach parafialnych powielacz[19]. Za ten ostatni sukces otrzymał specjalną nagrodę w kwocie 5000 ówczesnych złotych[20].
W grudniu 1980 został członkiem zarządu Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego NSZZ „Solidarność” Region Ziemia Radomska (istniejącego do czerwca 1981)[21], należał do kręgu bliskich współpracowników przewodniczącego MKZ Andrzeja Sobieraja, zajmował się m.in. finansami MKZ i sprzedażą znaczków związku[22]. Był też członkiem Komisji Rehabilitacyjnej „Czerwiec 76”[23]. W czerwcu 1981 został członkiem radomskiego Komitetu Obrony Więzionych za Przekonania[24]. Równocześnie składał SB szczegółowe raporty z działalności związku jako TW „Radomiak”[25]. Ks. Czesław Sadłowski informował radomskich związkowców o swoich podejrzeniach odnośnie do tej współpracy[26]. Leopold Gierek został zatrzymany przez SB w czasie strajku okupacyjnego w budynku Wojewódzkiej Rady Związków Zawodowych w listopadzie 1980[27], co pomogło odsunąć od niego takie wątpliwości[26].
Po ogłoszeniu stanu wojennego był od 13 do 24 grudnia 1981 internowany[1][28]. W 1982 planowano wykorzystanie go jako świadka oskarżenia w procesie przeciwko członkom Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR”, Jackowi Kuroniowi, Adamowi Michnikowi, Henrykowi Wujcowi i Zbigniewowi Romaszewskiemu. Był przesłuchiwany w śledztwie, natomiast do przesłuchań na rozprawie nie doszło wobec ogłoszonej amnestii[29].
Jako tajny współpracownik był zarejestrowany pod pseudonimami „Aster”, „Boniecki”, „Jabłońska” i „Radomiak” do 1986[30].
Nie ustosunkował się wprost do zarzutów o współpracę z SB, oświadczając, że nikomu nie szkodził i zachowywał się przyzwoicie[30].
Po 1989 prowadził w Radomiu firmę porządkową[31].
Przypisy
- ↑ a b Wykaz alfabetyczny osób internowanych w okresie stanu wojennego, pozycja 1987.
- ↑ a b Arkadiusz Kutkowski …jak my ich nienawidzimy. Represje sądowe po radomskim Czerwcu 1976 r., wyd. IPN, Lublin 2016, s. 212
- ↑ Arkadiusz Kutkowski …jak my ich nienawidzimy. Represje sądowe po radomskim Czerwcu 1976 r., wyd. IPN, Lublin 2016, s. 100, 106, 212
- ↑ Arkadiusz Kutkowski …jak my ich nienawidzimy. Represje sądowe po radomskim Czerwcu 1976 r., wyd. IPN, Lublin 2016, s. 219, 225
- ↑ Arkadiusz Kutkowski …jak my ich nienawidzimy. Represje sądowe po radomskim Czerwcu 1976 r., wyd. IPN, Lublin 2016, s. 250
- ↑ a b Arkadiusz Kutkowski …jak my ich nienawidzimy. Represje sądowe po radomskim Czerwcu 1976 r., wyd. IPN, Lublin 2016, s. 233
- ↑ Arkadiusz Kutkowski …jak my ich nienawidzimy. Represje sądowe po radomskim Czerwcu 1976 r., wyd. IPN, Lublin 2016, s. 293, 294
- ↑ a b Andrzej Friszke Czas KOR-u. Jacek Kuroń a geneza Solidarności, wyd. Znak i ISP PAN, Kraków 2011, s. 284
- ↑ Marek Wierzbicki NSZZ „Solidarność” Region Ziemia Radomska, w: NSZZ „Solidarność” 1980-1989. Tom 5. Polska Środkowo-Wschodnia, wyd. IPN, Warszawa 2010, s. 438, 439
- ↑ Andrzej Friszke Opozycja polityczna w PRL. 1945-1980, wyd. Aneks, Londyn 1994, s. 557, 580
- ↑ Jan Józef Lipski KOR. Komitet Obrony Robotników. Komitet Samoobrony Społecznej, wyd. IPN, Warszawa 2006, s. 329
- ↑ Andrzej Friszke Przystosowanie i opór. Studia z dziejów PRL, wyd. Biblioteka Więzi, Warszawa 2007, s. 288
- ↑ Jan Skórzyński Siła bezsilnych. Historia Komitetu Obrony Robotników, wyd. Świat Książki, Warszawa 2012, s. 289, 290
- ↑ Andrzej Friszke Opozycja polityczna w PRL. 1945-1980, wyd. Aneks, Londyn 1994, s. 562
- ↑ Jan Skórzyński Siła bezsilnych. Historia Komitetu Obrony Robotników, wyd. Świat Książki, Warszawa 2012, s. 341
- ↑ Jan Józef Lipski KOR. Komitet Obrony Robotników. Komitet Samoobrony Społecznej, wyd. IPN, Warszawa 2006, s. 578
- ↑ Andrzej Friszke Jan Józef Lipski – szkic biografii, w: Jan Józef Lipski KOR. Komitet Obrony Robotników. Komitet Samoobrony Społecznej, wyd. IPN, Warszawa 2006, s. 65
- ↑ Kryptonim „Gracze”. Służba Bezpieczeństwa wobec Komitetu Obrony Robotników i Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR” 1976-1981, wybór, wstęp i opracowanie Łukasz Kamiński i Grzegorz Waligóra, wyd. IPN, Warszawa 2010, s. 291
- ↑ Małgorzata Choma-Jusińska, Marcin Krzysztofik Wstęp, w: Początki niezależnego ruchu chłopskiego 1976-1980, wd. IPN, Lublin 2008, s. 34
- ↑ Początki niezależnego ruchu chłopskiego 1976-1980, wd. IPN, Lublin 2008, s. 358, 359
- ↑ Marek Wierzbicki NSZZ „Solidarność” Region Ziemia Radomska, w: NSZZ „Solidarność” 1980-1989. Tom 5. Polska Środkowo-Wschodnia, wyd. IPN, Warszawa 2010, s. 442
- ↑ Jawnie i w podziemiu. Wspomnienia ludzi „Solidarności” regionu radomskiego (1980-1989), wstęp, wybór źródeł i opracowanie Konrad Słowiński, wyd. IPN, Lublin 2010, s. 130 (relacja Bronisława Kawęckiego)
- ↑ Marek Wierzbicki NSZZ „Solidarność” Region Ziemia Radomska, w: NSZZ „Solidarność” 1980-1989. Tom 5. Polska Środkowo-Wschodnia, wyd. IPN, Warszawa 2010, s. 457
- ↑ Marek Wierzbicki NSZZ „Solidarność” Region Ziemia Radomska, w: NSZZ „Solidarność” 1980-1989. Tom 5. Polska Środkowo-Wschodnia, wyd. IPN, Warszawa 2010, s. 466
- ↑ Marek Wierzbicki NSZZ „Solidarność” Region Ziemia Radomska, w: NSZZ „Solidarność” 1980-1989. Tom 5. Polska Środkowo-Wschodnia, wyd. IPN, Warszawa 2010, s. 446
- ↑ a b Jawnie i w podziemiu. Wspomnienia ludzi „Solidarności” regionu radomskiego (1980–1989), wstęp, wybór źródeł i opracowanie Konrad Słowiński, wyd. IPN, Lublin 2010, s. 129, 130 (relacja Bronisława Kawęckiego)
- ↑ Marek Wierzbicki, Regiony „Solidarności” – Radom w: Polskie Miesiące – Sierpień 1980, portal IPN Polskie Miesiące, polskiemiesiace.ipn.gov.pl
- ↑ Jawnie i w podziemiu. Wspomnienia ludzi „Solidarności” regionu radomskiego (1980-1989), wstęp, wybór źródeł i opracowanie Konrad Słowiński, wyd. IPN, Lublin 2010, s. 268, 269 (relacja Zdzisława Podkowińskiego)
- ↑ Andrzej Friszke Sprawa jedenastu. Uwięzienie przywódców NSZZ „Solidarność” i KSS „KOR” 1981-1984, wyd. Znak Horyzont, ISP PAN i Europejskie Centrum Solidarności, Kraków 2017, według indeksu
- ↑ a b Marek Wierzbicki NSZZ „Solidarność” Region Ziemia Radomska, w: NSZZ „Solidarność” 1980-1989. Tom 5. Polska Środkowo-Wschodnia, wyd. IPN, Warszawa 2010, s. 439
- ↑ Piotr Kutkowski Leopold Gierek – portret agenta