Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Jemenie
Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Jemenie – lista miejsc w Jemenie wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowionej na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętej przez UNESCO na 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1972[1] i ratyfikowanej przez Jemen 7 października 1980 roku[2].
Obecnie (stan w 2023 roku) na liście znajduje się pięć obiektów: cztery dziedzictwa kulturowego i jeden o charakterze przyrodniczym, z czego cztery obiekty znajdują się również na liście światowego dziedzictwa w zagrożeniu[2].
Na jemeńskiej liście informacyjnej UNESCO – liście obiektów, które Jemen zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa, znajduje się 9 obiektów (stan w roku 2023)[2].
Obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO
Zobacz multimedia związane z tematem: Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Jemenie |
Poniższa tabela przedstawia jemeńskie obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO:
- Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
- Obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu na liście wraz z jej angielskim oryginałem[2];
- Położenie – miasto, muhafaza; współrzędne geograficzne;
- Typ – klasyfikacja według Komitetu Światowego Dziedzictwa[3]:
- kulturowe (K),
- przyrodnicze (P),
- kulturowo–przyrodnicze (K,P);
- Rok wpisu – roku wpisu na listę;
- Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
† zagrożone
Nr ref. | Obiekt | Zdjęcie | Położenie | Typ | Rok | 192 | Dawne miasto Szibam wraz z murami obronnymi Old Walled City of Shibam | YeSzibam, Hadramaut 15°55′00″N 48°37′00″E/15,916667 48,616667 | KYeShi (iii)(iv)(v) | 1982 | Warowne miasto z XVI w., z charakterystyczną wielopiętrową zabudową – wysokimi, ceglanymi wieżami, nazywane „Manhattanem pustyni”[4]. Od 2015 roku na liście światowego dziedzictwa w zagrożeniu[4]. | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
385 | Zespół zabytkowy w Sanie Old City of Sana’a | YeSana, Sana 15°21′00″N 44°12′00″E/15,350000 44,200000 | KYeSa (iv)(v)(vi) | 1986 | Zamieszkana nieprzerwanie od 2500 lat; w VII–XVIII w. jeden z głównych ośrodków islamu. W mieście zachowało się ponad 6 tys. domów mieszkalnych, 103 meczety i 14 hamamów sprzed XI w.[5] Od 2015 roku na liście światowego dziedzictwa w zagrożeniu[5]. | ||||||||
611 | Zabytkowe miasto Zabid Historic Town of Zabid | YeZabid, Al-Hudajda 14°12′00″N 43°19′00″E/14,200000 43,316667 | KYeZab (ii)(iv)(vi) | 1993 | Stolica kraju okresie XIII–XV w., o wielkim znaczeniu dla świata arabskiego z uwagi na działający tu uniwersytet[6]. Od 2000 roku na liście światowego dziedzictwa w zagrożeniu[6]. | ||||||||
1263 | Archipelag Sokotra Socotra Archipelago | YeSokotra 12°30′36,0″N 53°55′12,0″E/12,510000 53,920000 | PYeSoq (x) | 2008 | Archipelag złożony z 4 wysp i dwóch skalistych wysepek, charakteryzujący się dużą bioróżnorodnością – występują tu 192 gatunki ptaków, a w wodach archipelagu 253 gatunki koralowców i 730 gatunków ryb[7]. | ||||||||
1700 | Zabytki starożytnego Królestwa Saby, Marib Landmarks of the Ancient Kingdom of Saba, Marib | YeMarib, Marib 15°25′38″N 45°20′09″E/15,427222 45,335833 | KYe (i)(ii)(iv) | 2023 |
Obiekty na jemeńskiej Liście Informacyjnej UNESCO
Poniższa tabela przedstawia obiekty na jemeńskiej Liście Informacyjnej UNESCO:
- Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
- Obiekt – polskie nazwa obiektu wraz z jej angielskim oryginałem na jemeńskiej Liście Informacyjnej[2];
- Położenie – miasto, muhafaza; współrzędne geograficzne;
- Typ – klasyfikacja według zgłoszenia[3]:
- kulturowe (K),
- przyrodnicze (P),
- kulturowo–przyrodnicze (K,P);
- Rok wpisu – roku wpisu na Listę Informacyjną;
- Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
Nr ref. | Obiekt | Zdjęcie | Położenie | Typ | Rok | 1718 | Stare Miasto w Sadzie Historic city of Saada | YeSada, Sada 16°59′09″N 43°45′52″E/16,985833 43,764444 | KYe (i)(iv)(v) | 2002 | Sada została założona w X w. i była ośrodkiem zajdytów[8]. Do XXI w. zachowała się tradycyjna zabudowa oraz mury obronne z 52 wieżami[8]. W mieście znajduje się 15 meczetów z X–XIV w. | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1719 | Stare Miasto w Suli Historic city of Thula | YeSula, Amran 15°34′25″N 43°54′05″E/15,573611 43,901389 | KYe (i)(iii)(iv) | 2002 | Miasto z okresu Himjarytów z zachowanymi tradycyjnymi zabudowaniami, otoczone murem o wysokości 5–7 m z 26 wieżami[9]. | |||||||
1720 | Madrasa Amirija w Radzie The Madrasa Amiriya of Rada | YeRada, Al-Bajda 14°25′00″N 44°46′00″E/14,416667 44,766667 | KYe (i)(iv) | 2002 | XVI-wieczna medresa w Radzie – przykład architektury z okresu Tahiridów[10]. | |||||||
1721 | Dżibla i jej otoczenie Jibla and its surroundings | YeDżibla, Ibb 13°55′00″N 44°09′00″E/13,916667 44,150000 | KYe (ii)(iv)(v) | 2002 | Położona na bazaltowym stoku wzgórza pomiędzy przełomami dwóch rzek, Dżibla była stolicą kraju w latach 1064–1138[11]. Znajduje się tu wiele zabytków z tego okresu, m.in. meczet Arwa bint Asma oraz ruiny pałacu królowej Arwy, który według legendy miał mieć 365 pokoi – na każdą noc w roku jeden[11]. | |||||||
1722 | Dżabal Haraz Jabal Haraz | YeDżabal Haraz 15°10′00,1″N 43°45′00,0″E/15,166700 43,750000 | K, PYe | 2002 | Masyw górski między przybrzeżną równiną Tihama a Saną[12]. Był przystankiem na szlaku karawan w okresie królestwa Himjarytów i siedzibą Suljahidów[12]. Miejscowości w Dżabal Haraz leżą w trudno dostępnych miejscach a ich zabudowa ma charakter warowny[12]. | |||||||
1723 | Dżabal Bura Jabal Bura | YeDżabal Bura 14°55′00″N 43°25′00″E/14,916667 43,416667 | K, PYe | 2002 | Masyw górski rozciągający się ok. 50 km od Al-Hudajda[13]. | |||||||
1724 | Wybrzeże Balhaf/Burum Balhaf/Burum coastal area | YeBalhaf, Szabwa 14°00′20″N 48°10′46″E/14,005556 48,179444 | K, PYe | 2002 | Wybrzeże Balhaf charakteryzuje się obecnością piaszczystych wydm, które koło portu rybackiego Bir Ali ustępują zastygłej czarnej lawie[14]. W pobliżu Bir Ali znajduje się krater wygasłego wulkanu wypełniony wodą o barwie turkusowej[14]. | |||||||
1726 | Obszar Hawf The Hawf Area | YeAl-Mahra 16°35′00″N 52°50′00″E/16,583333 52,833333 | PYe (vii)(x) | 2002 | Obszar Hawf nazywany jest „oazą mgły” na suchym Półwyspie Arabskim, charakteryzuje się dużym stopniem bioróżnorodności[15]. | |||||||
1727 | Wybrzeże Szarma/Jetmun Sharma/Jethmun coastal area | YeHadramaut 14°30′00″N 48°55′00″E/14,500000 48,916667 | PYe | 2002 | Wybrzeże ok. 50 km długości na wschód od Al-Mukalla – jedno z najważniejszych miejsc składania jaj przez żółwie morskie[16]. |
Przypisy
- ↑ UNESCO: Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
- ↑ a b c d e UNESCO: Yemen. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: The Criteria for Selection. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: Old Walled City of Shibam. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: Old City of Sana’a. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: Historic Town of Zabid. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Socotra Archipelago. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: Historic city of Saada. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Historic city of Thula. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
- ↑ UNESCO: The Madrasa Amiriya of Rada. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: Jibla and its surroundings. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
- ↑ a b c UNESCO: Jabal Haraz. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Jabal Bura. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: Balhaf/Burum coastal area. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
- ↑ UNESCO: The Hawf Area. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Sharma/Jethmun coastal area. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).