Mahamat Déby Itno
 | |||
| Data i miejsce urodzenia | 1 stycznia 1984 | ||
|---|---|---|---|
| Tymczasowy prezydent Czadu | |||
| Okres | od 10 października 2022 | ||
| Przynależność polityczna | Patriotyczny Ruch Ocalenia | ||
| Poprzednik | |||
| Przewodniczący Tymczasowej Rady Wojskowej | |||
| Okres | od 20 kwietnia 2021 | ||
| Przynależność polityczna | bezpartyjny | ||
| 7. prezydent Czadu | |||
| Okres | od 23 maja 2024 | ||
| Przynależność polityczna | Patriotyczny Ruch Ocalenia | ||
| Poprzednik | on sam jako pełniący obowiązki | ||
| |||
Mahamat ibn Idriss Déby Itno (ur. 1 stycznia 1984) – czadyjski polityk i wojskowy w stopniu generała majora. Przywódca Czadu od 2021[1][2].
Od 2022 lider Patriotycznego Ruchu Ocalenia Czadu[3].
Życiorys
Syn byłego prezydenta Czadu Idrissa Déby’ego. Kształcił się w czadyjskich szkołach wojskowych, a następnie został wysłany na 1,5 roczną naukę w liceum wojskowym we francuskim Aix-en-Provence[1][4]. Po powrocie i promocji oficerskiej rozpoczął służbę w Służbie Bezpieczeństwa Instytucji Państwowych (SERS) jako zastępca dowódcy zgrupowania[4]. Chrzest bojowy przeszedł w kwietniu 2006 roku, kiedy to rebelianci zaatakowali stolicę Czadu, a następnie wraz z generałem Abu Bakrem al-Saidem wziął udział w bitwie na wschodzie kraju[4]. Po promocji na majora dowodził siłami rządowymi w bitwie pod Am-Dam[4]. Po tej wygranej został mianowany dowódcą wojsk pancernych oraz SERS. W styczniu 2013 roku został mianowany zastępcą dowódcy Czadyjskich Sił Specjalnych[1]. 22 lutego poprowadził armię przeciwko rebeliantom w górach Adrar al-Ifoghas w północnym Mali i był jednym z dowódców wojsk francusko-czadyjskich podczas bitwy pod al-Ifoghas[1][4].
Po śmierci prezydenta Idrissa Déby’ego z rąk FACT 20 kwietnia 2021, rozwiązano czadyjski parlament oraz ustanowiono 15-osobową Tymczasową Radę Wojskową, która na okres 18 miesięcy przejęła władzę w kraju. Rada zniosła konstytucję Czadu, mianując Mahamata Déby’ego Itno dowódcą sił zbrojnych i głową państwa[1]. W 2023 roku po zamachu stanu w Nigrze spotkał się w celu dokonania mediacji (osobno) z obalonym prezydentem Mohamedem Bazoumem i stojącym na czele Narodowej Rady Obrony Ojczyzny Abdourahamanem Tchiani[5].
13 stycznia 2024 roku Déby został kandydatem Patriotycznego Ruchu Ocalenia w wyborach prezydenckich[6]. 9 maja 2024 został ogłoszony zwycięzcą wyborów przez Narodową Agencję Zarządzania Wyborami (ANGE), według której zdobył 61,3% głosów[3]. Zaprzysiężonie Déby na prezydenta odbyło się 23 maja 2024[7].
Przypisy
- ↑ a b c d e Chad’s new leader – Mahamat Idriss Déby Itno, „BBC News”, 21 kwietnia 2021 [dostęp 2021-04-22] (ang.).
- ↑ początkowo jako przewodniczący Tymczasowej Rady Wojskowej (2021–2022), następnie pełniący obowiązki prezydenta od 2022 do 2024, a od 2024 prezydent Czadu.
- ↑ a b Chad's interim leader Déby wins presidential vote, main rival Masra disputes results [online], France 24, 9 maja 2024 [dostęp 2024-07-01] (ang.).
- ↑ a b c d e PM NEWSP.N. Editor PM NEWSP.N., Chad: Slain Deby’s son Mahamat Deby Itno heads military council [online], P.M. News, 20 kwietnia 2021 [dostęp 2021-04-22] (ang.).
- ↑ Niger coup: Ousted President Mohamed Bazoum meets Chad’s leader, „BBC News”, 31 lipca 2023 [dostęp 2023-08-01] (ang.).
- ↑ Chadian opposition leader dies in gun exchange, state prosecutor says [online], Al Jazeera [dostęp 2024-07-01] (ang.).
- ↑ Chad swears in president after disputed election, ending years of military rule [online], AP News, 23 maja 2024 [dostęp 2024-07-01] (ang.).
- p
- d
- e
|
- ↑ Imię zmienił w 1973
- ↑ Głowa Państwa (1960–1962), Prezydent Republiki (1962–1975)
- ↑ p.o. Głowy Państwa
- ↑ Przewodniczący Najwyższej Rady Wojskowej (1975), Głowa Państwa (1975–1978), Prezydent Republiki (1978–1979)
- ↑ Przewodniczący Tymczasowej Rady Państwa
- ↑ Przewodniczący Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej
- ↑ Przewodniczący Tymczasowego Komitetu Administracyjnego (1979), Przewodniczący Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej (1979–1982)
- ↑ Przewodniczący Rady Wykonawczej Sił Zbrojnych Północy (1982), Przewodniczący Rady Państwa (1982), Prezydent Republiki (1982–1990)
- ↑ p.o. Prezydenta Republiki
- ↑ "Itno" dodał do nazwiska w 2006
- ↑ Przewodniczący Patriotycznego Ruchu Ocalenia (1990), Przewodniczący Rady Państwa (1990–1991), Prezydent Republiki (1991–2021)
- ↑ Przewodniczący Tymczasowej Rady Wojskowej
- p
- d
- e
Kontrola autorytatywna (osoba):
