Melaniparus

Melaniparus
Bonaparte, 1850[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – sikora akacjowa (M. afer)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

sikory

Rodzaj

Melaniparus

Typ nomenklatoryczny

Parus niger Vieillot, 1818

Synonimy
  • Pentheres[a] Cabanis, 1851[2]
  • Melanoparus[b] Bonaparte, 1854[3]
  • Aegithospiza Hellmayr, 1901[4]
Gatunki

14 gatunków – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Melaniparus – rodzaj ptaków z rodziny sikor (Paridae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce[5].

Morfologia

Długość ciała 11,5–16 cm, masa ciała 12–29 g[6].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1850 roku francuski zoolog Karol Lucjan Bonaparte w publikacji swojego autorstwa o tytule Conspectus generum avium[1]. Bonaparte nie wskazał gatunku typowego. W ramach późniejszego oznaczenia w 1855 roku angielski ornitolog George Robert Gray na typ nomenklatoryczny wyznaczył sikorę czarną (M. niger)[7].

Etymologia

  • Melaniparus (Melanoparus): gr. μελας melas, μελανος melanos ‘czarny’; rodzaj Parus Linnaeus, 1758 (sikora)[8].
  • Pentheres: gr. πενθηρης penthērēs „żałoba” (tj. odziany na czarno), od πενθεω pentheō „opłakiwać”, od πενθος penthos „smutek”[9].
  • Aegithospiza: gr. αιγιθος aigithos ‘nieznany ptak’, różnie identyfikowany (w The Key to Scientific Names uznawany za raniuszka (Aegithalos)); σπιζα spiza ‘zięba’, od σπιζω spizō ‘ćwierkać’[10]. Gatunek typowy: Parus fringillinus G.A. Fischer & Reichenow, 1884.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki[11]:

  • Melaniparus rufiventris (Bocage, 1877) – sikora rdzawobrzucha
  • Melaniparus albiventris (Shelley, 1881) – sikora białobrzucha
  • Melaniparus carpi (J.D. Macdonald & B.P. Hall, 1957) – sikora namibijska
  • Melaniparus niger (Vieillot, 1818) – sikora czarna
  • Melaniparus leucomelas (Rüppell, 1840) – sikora białoskrzydła
  • Melaniparus guineensis (Shelley, 1900) – sikora żółtooka
  • Melaniparus funereus J. Verreaux & E. Verreaux, 1855 – sikora ciemna
  • Melaniparus griseiventris (Reichenow, 1882) – sikora krawatowa
  • Melaniparus fasciiventer (Reichenow, 1893) – sikora smużkowa
  • Melaniparus thruppi (Shelley, 1885) – sikora sawannowa
  • Melaniparus fringillinus (G.A. Fischer & Reichenow, 1884) – sikora rdzawoszyja
  • Melaniparus leuconotus (Guérin-Méneville, 1843) – sikora jasnogrzbieta
  • Melaniparus afer (J.F. Gmelin, 1789) – sikora akacjowa
  • Melaniparus cinerascens (Vieillot, 1818) – sikora szara

Uwagi

  1. ↑ Nowa nazwa dla Melaniparus Bonaparte, 1850 ze względu na puryzm.
  2. ↑ Wariant pisowni Melaniparus Bonaparte, 1850.

Przypisy

  1. ↑ a b Ch.-L. Bonaparte: Conspectus generum avium. T. 1. Lugduni Batavorum: Apud E.J. Brill, 1850, s. 228. (fr.).
  2. ↑ J. Cabanis: Museum Heineanum: Verzeichniss der ornithologischen Sammlung des Oberamtmann Ferdinand Heine, auf Gut St. Burchard vor Halberstadt. T. 1: Singvögel. Halberstadt: In Commission bei R. Frantz, 1850–1851, s. 92. (niem.).
  3. ↑ Ch.-L. Bonaparte. Notes sur les collections rapportées en 1853, par M.A. Delattre, de son voyage en Californie et dans le Nicaragua. „Comptes Rendus Hebdomadaires des Séances de l’Académie des Sciences”. 38, s. 63, 1854. (fr.). 
  4. ↑ C.E. Hellmayr. Kritische Bemerkungen über die Paridae, Sittidae und Certhiidae. „Journal für Ornithologie”. 49 (2), s. 171, 1901. (niem.). 
  5. ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (redaktorzy), Waxwings and allies, tits, penduline tits [online], IOC World Bird List (v13.1) [dostęp 2023-07-09]  (ang.).
  6. ↑ D.W.D.W. Winkler D.W.D.W., S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J. Lovette S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J., Tits, Chickadees, and Titmice (Paridae), version 1.0, [w:] S.M.S.M. Billerman, B.K.B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2021, Melaniparus, DOI: 10.2173/bow.parida1.01 [dostęp 2023-07-09]  (ang.). Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji
  7. ↑ G.R. Gray: Catalogue of the genera and subgenera of birds contained in the British Museum. London: The Trustees, 1855, s. 38. (ang.).
  8. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Melaniparus [dostęp 2022-01-19] .
  9. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Pentheres [dostęp 2023-07-09] .
  10. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Aegithospiza [dostęp 2022-01-19] .
  11. ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M.P.M.& M. Kuziemko P. Mielczarek & M.P.M.& M., Rodzina: Paridae Vigors, 1825 – sikory - Tits, chickadees (wersja: 2020-07-21), [w:] Kompletna lista ptaków świata [online], Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego [dostęp 2023-07-09] .

Bibliografia

  • The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca  (ang.).
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
  • GBIF: 7341941
  • identyfikator iNaturalist: 144355
  • NCBI: 1356369