Muszkatela różowawa
| Ducula rosacea[1] | |||
| (Temminck, 1836) | |||
 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | strunowce | ||
| Podtyp | kręgowce | ||
| Gromada | ptaki | ||
| Podgromada | Neornithes | ||
| Infragromada | ptaki neognatyczne | ||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | trerony | ||
| Rodzaj | Ducula | ||
| Gatunek | muszkatela różowawa | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| |||
| |||
Muszkatela różowawa[4] (Ducula rosacea) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny gołębiowatych (Columbidae), podrodziny treronów. Występuje w części wysp Indonezji oraz w Timorze Wschodnim. Bliski zagrożenia wyginięciem.
Taksonomia
Po raz pierwszy gatunek opisał Coenraad Jacob Temminck w 1836. Holotyp pochodził z Timoru. Nowemu gatunkowi nadał nazwę Columba rosacea[2][5]. Obecnie (2020) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny umieszcza muszkatelę różowawą w rodzaju Ducula. Uznaje gatunek za monotypowy[6]. Muszkatela różowawa jest blisko spokrewniona z muszkatelą ciemną (D. whartoni), niekiedy uznawaną za jej podgatunek. Te dwa gatunki najbliżej spokrewnione są z muszkatelami: bladą (D. pistrinaria) i popielatą (D. pickeringii). Osobniki z wysp Morza Jawajskiego bywają wyodrębniane do podgatunku D. r. zamydra, jednak występujące u nich cechy, jak silniejsza opalizacja na grzbiecie, występują u ptaków także i z innych obszarów[5][7].
Morfologia
Długość ciała wynosi 39–44 cm, masa ciała 360–395 g[5]. Samice nieco mniejsze od samców. W upierzeniu nie występuje dymorfizm płciowy. Muszkatele różowawe mają małe głowy i długie ogony, typowe dla muszkateli. Większość upierzenia szaropopielata; ciemniejszy jest grzbiet, skrzydła i ogon. Głowa i górna część gardła mają barwę fiołkoworóżową lub różowawą. Pozostała część gardła wraz z szyją jasnoszare. Pierś w górnej części różowoszara; w kierunku brzucha kolor przechodzi w różowawy. Wierzch ciała może być brązowo- lub niebieskozielonkawy. Lotki ciemniejsze od reszty skrzydła. Sterówki ciemnozielonawe. Występuje wąska różowawa obrączka oczna. Tęczówka ciemnobrązowa, dziób niebieskawoszary, woskówka czerwona lub purpurowa, nogi czerwone[7]. Długość skrzydła wynosi 220–245 mm u samców, 212–242 mm u samic; długość ogona 126–147 mm; długość dzioba 17–20 mm[8].
Zasięg występowania
Muszkatele różowawe zamieszkują wyspy Morza Jawajskiego (Wyspy Seribu, Karimunjava, Bawean, Maselembu, Arends), Morza Balijskiego (Wyspy Kangean) i Morza Flores (Salayar, Tanah Jampea, Kalao, Kalaotoa, Wyspy Tukangbesi), lokalnie na północ po Moluki (Loloda, północno-zachodnia Halmahera, Bacan, Tayandu, Wyspy Kai), większość Małych Wysp Sundajskich (Satonda, Flores, Besar, Pantar, Alor, Roti, Semau, Timor, Wetar, Kisar, Romang, Leti, Moa, Luang, Sermata, Damar, Wyspy Babar, Wyspy Tanimbar)[5]. BirdLife International zaznacza jako możliwy obszar występowania również niektóre wyspy w północnej części Moluków (prowincja Moluki Północne). Zasięg występowania szacuje na 2,3 mln km²[9].
Ekologia i zachowanie
Musztatele różowawe zamieszkują niewielkie wyspy i nadbrzeżne obszary większych wysp – wilgotne lasy monsunowe z drzewami zrzucającymi liście, lasy deszczowe, nadbrzeżne zakrzewienia i tereny rolnicze. Na Tanimbar spotykane są w suchych monsunowych lasach na płaskowyżu w centrum wyspy, na Timorze również zasiedlają interior wyspy. Według autora Pigeons and Doves (2010) muszkatele różowawe odnotowywane były do 600 m n.p.m.[8], według BirdLife International do 930 m n.p.m.[9] Pożywieniem tych gołębi są owoce (wiadomo o figach) i pąki kwiatowe puchowców pięciopręcikowych (Ceiba pentandra). Nie wiadomo więcej o diecie tych ptaków. Gniazda znajdywano w październiku (Wetar), maju (Semau) i czerwcu (Park Narodowy Karimunjawa, Jawa)[5]. Poza tym brak informacji o rozrodzie[7][8].
Status
IUCN uznaje muszkatelę różowawą za gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened) nieprzerwanie od roku 2000 (stan w 2017). Zagrożeniem dla tych ptaków jest odłów i utrata środowiska życia wskutek wycinki lasów, budowy dróg i rozwoju kopalni[9]. Nie jest to częsty gołąb w niewoli. W marcu 2017 w Europie można było oglądać muszkatele różowawe w trzech publicznych placówkach – Tier- und Freizeitpark w Friesoythe, w ogrodzie zoologicznym w Pilźnie (niedostępne dla zwiedzających) oraz w ogrodzie zoologicznym w Pradze[7].
Przypisy
- ↑ Ducula rosacea, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Temminck, Coenraad Jacob: Nouveau recueil de planches coloriées d'oiseaux, pour servier de suite et de complement aux planches enluminées de Buffon. T. 98. 1836, s. pl.578.
- ↑ Ducula rosacea, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Raphinae Wetmore, 1930 (1835) – trerony (wersja: 2019-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-08].
- ↑ a b c d e Baptista, L.F., Trail, P.W., Horblit, H.M. & Boesman, P.: Pink-headed Imperial-pigeon (Ducula rosacea). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2017. [dostęp 2017-07-18].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Pigeons. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-08]. (ang.).
- ↑ a b c d Tomasz Doroń. Muszkatela różowawa Ducula rosacea. „Nowa Exota”. 4/2017, s. 39–41, 2017. ISSN 1214-8962.
- ↑ a b c David Gibbs, Eustace Barnes i John Cox: Pigeons and Doves. A guide to the Pigeons and Doves of the world. Londyn: Christopher Helm, s. 549. ISBN 978-1-8734-0360-0.
- ↑ a b c Pink-headed Imperial-pigeon Ducula rosacea. BirdLife International. [dostęp 2017-07-18].
Linki zewnętrzne
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- SNL: rosenkeiserdue
