Paris japonica
 | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | liliopodobne (≡ jednoliścienne) | ||
| Rząd | liliowce | ||
| Rodzina | melantkowate | ||
| Rodzaj | czworolist | ||
| Gatunek | Paris japonica | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Paris japonica (Franch. & Sav.) Franch Mem. Soc. Philom. Cent. (Paris) 24: 291 (1888)[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
| |||
| |||
Paris japonica (Franch. & Sav.) Franch – gatunek rzadkich roślin z rodziny melantkowatych, występujący endemicznie na wyspie Honsiu w Japonii[4], bywa uprawiany jako roślina ozdobna[4]. Gatunek ten ma największy znany nauce genom w obrębie roślin nasiennych, liczący 149 miliardów par zasad (152,23 pg w komórce), czyli 50× większym niż u człowieka (3 miliardy par zasad i 3 pg)[5][6]. Jest tym samym niewiele mniejszy niż genom paproci Tmesipteris truncata[7].
Morfologia
- Pokrój
- Wieloletnia roślina zielna o wysokości od 35 do 75 cm[4].
- Kwiaty
- Obupłciowy, pojedynczy, promienisty kwiat wyrasta na szypułce na szczycie łodygi. Okwiat składa się z do 10 białawych listków o długości 2,5-3,5 cm[4].
Biologia
- Rozwój
- Wieloletnie geofity ryzomowe. Kwitną od maja do sierpnia[4].
- Siedlisko
- Zasiedla bogate w próchnicę gleby w subalpejskich obszarach leśnych gór północnego i środkowego Honsiu[4].
- Genetyka
- Jest oktoploidem (liczba chromosomów 2n = 8x = 40)[6]. W 2010 odkryto, że roślina ta ma bardzo duży genom. Przez kilkanaście lat uważano go największy genom nie tylko w świecie roślin, ale i największy w świecie wszystkich organizmów żywych, liczący 150 miliardów par zasad (152,23 pg DNA/1 komórkę). Odkrycie to zdetronizowało wcześniejszego rekordzistę, prapłetwca abisyńskiego, który posiada genom o wielkości 130 miliardów par zasad (132,83 pg DNA/1 komórkę)[5]. W 2024 większy genom odkryto u paproci Tmesipteris truncata[7].
Systematyka
Gatunek należy do rodzaju czworolist (Paris L.) w rodzinie melantkowatych (Melanthiaceae Batsch ex Borkh)[8].
Nazewnictwo
- Nazwy zwyczajowe w językach obcych
- Nazwa tej rośliny w języku japońskim to キヌガサソウ (kinugasa-sō) i odnosi się do nazwy parasola, który przypominają liście tej rośliny[9]. W języku angielskim nazwa zwyczajowa to Japanese canopy plant.
- Synonimy nomenklaturowe[10]
- (bazonim) Trillidium japonicum Franch. & Sav., Enum. Pl. Jap. 2: 525 (1878).
- Trillium japonicum (Franch. & Sav.) Matsum., Nippon Shokubutsuzusetsu, ed. 2: 298 (1895).
- Kinugasa japonica (Franch. & Sav.) Tatew. & Sutô, Trans. Sapporo Nat. Hist. Soc. 14: 36 (1935).
- Synonimy taksonomiczne[10]
- Kinugasa japonica var. tomentosa Miyabe & Tatew., Trans. Sapporo Nat. Hist. Soc. 14: 189 (1936).
Zastosowanie
Rośliny z tego gatunku bywają uprawiane jako rośliny ozdobne. Wymagają gleby kwaśnej do neutralnej, bogatej w próchnicę i zatrzymującej wilgoć, ale dobrze przepuszczalnej. Preferują stanowiska wilgotne i zacienione. Można je rozmnażać przez podział kłącza wiosną lub z dojrzałych nasion wysianych jesienią. Kiełkowanie nasion może zająć ponad 3 lata[4]. Ponieważ są umiarkowanie mrozoodporne (strefy mrozoodporności: 7a-8a), w warunkach klimatu Polski nie powinny zimować w gruncie[11].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-07-31] (ang.).
- ↑ Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2020-07-31]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2020-07-31]. (ang.).
- ↑ a b Pellicer J., Fay M.F. i Leitch I.J.. The largest eukaryotic genome of them all?. „Botanical Journal of the Linnean Society”. 164, s. 10–15, 2010.
- ↑ a b Lifang Yang, Zhenyan Yang, Changkun Liu, Zhengshan He i inni. Chloroplast phylogenomic analysis provides insights into the evolution of the largest eukaryotic genome holder, Paris japonica (Melanthiaceae). „BMC Plant Biology”. 19 (1), 2019-07-04. Springer Science and Business Media LLC. DOI: 10.1186/s12870-019-1879-7. ISSN 1471-2229. PMID: 31272375. PMCID: PMC6611055. (ang.).
- ↑ a b PolP. Fernández PolP. i inni, A 160 Gbp fork fern genome shatters size record for eukaryotes, „iScience”, 2024, s. 109889, DOI: 10.1016/j.isci.2024.109889 [dostęp 2024-06-17] (ang.).
- ↑ USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2020-07-31]. (ang.).
- ↑ Flora of Mikawa: Kinugasa. [dostęp 2020-07-30]. (jap.).
- ↑ a b Govaerts R.: World Checklist of Selected Plant Families. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew, 2006. [dostęp 2020-07-31]. (ang.).
- ↑ Dave's Garden: Paris Species, Japanese Canopy Plant, Kinugasasou. [dostęp 2020-07-31].
