Pogranicze (obszar)

Pogranicze – obszar położony blisko granicy oddzielającej terytoria różniące się pod pewnymi cechami[1]. Najczęściej chodzi tu o granice państwowe. Na obszarach pogranicza obserwuje się przemieszanie pewnych cech, w tym kultur[2], literatury i sztuki,[3] tradycji wielokulturowych, silnie naznaczonych etosem dialogu i dziedzictwem podziałów narodowych,[4] z obu sąsiadujących ze sobą obszarów. Etos pogranicza jest fundamentem dialogu i wzajemnego zrozumienia, przywracania ludziom godności, pamięci i zaufania, jako warunków istnienia wspólnoty.[5]

W I Rzeczypospolitej dla określenia wschodniego pogranicza[6] używano terminu „Kresy”, a w II Rzeczypospolitej Kresy Wschodnie, czyli województwa położone na wschód od linii Curzona, dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego - WKL.[7] W Czechach dla określenia części czeskiego pogranicza (tzw. Kraj Sudetów, niem. Sudetenland, czes. Sudety) zamieszkanego do 1945 r. przez Niemców sudeckich. W Stanach Zjednoczonych w XVIII i XIX wieku mianem pogranicza (ang. Frontier) nazywano obszary jeszcze nieskolonizowane, bądź znajdujące się w trakcie kolonizacji.

Zobacz też

  • euroregion
  • obszar celny

Przypisy

  1. pogranicze – Słownik języka polskiego PWN [online], sjp.pwn.pl [dostęp 2017-03-13] [zarchiwizowane z adresu 2017-03-13] .
  2. LeonardL. Drożdżewicz LeonardL., Pogranicze kultur na płótnach Andrzeja Filipowicza, „Znad Wilii”, nr 4 (92), 2022, s. 148-149 .
  3. LeonardL. Drożdżewicz LeonardL., NA POGRANICZU KULTUR – TARGI KSIĄŻKI W BIAŁYMSTOKU, kwartalnik Znad Wilii, .Wilno.2024.2(98), s. 146, https://www.znadwiliiwilno.lt/wp-content/uploads/2024/07/Znad-Wilii-2-98m.pdf, 2024 [dostęp 2024-07-22]  (pol.).
  4. O nas [online], www.pogranicze.sejny.pl [dostęp 2024-07-25]  (pol.).
  5. Krzysztof Czyżewski rozumie, jak rozmawiać na pograniczu - Więź [online], wiez.pl, 4 maja 2021 [dostęp 2024-08-19]  (pol.).
  6. LeonardL. Drożdżewicz LeonardL., Wschodnia geografia historyczna, „Znad Wilii”, nr 4 (60), 2014, s. 146 .
  7. ZNADZ. WILII ZNADZ., W NAJBLIŻSZYCH NUMERACH ZNAD WILII, Z doliny Łosośny: Wieści z pogranicza kultur WKL, kwartalnik ZNAD WILII, Wilno.2024.2(98), s. 48, https://www.znadwiliiwilno.lt/wp-content/uploads/2024/07/Znad-Wilii-2-98m.pdf, 2024 [dostęp 2024-07-24]  (pol.).
Kontrola autorytatywna (terytorium):
  • NDL: 00563766
  • NKC: ph124197
Encyklopedie internetowe:
  • Britannica: topic/frontier-border
  • БРЭ: 4724527