Rafał Skrzetuski-Hoffhalter

Rafał Skrzetuski-Hoffhalter (ur. ok. 1525, zm. 1568) – drukarz polskiego pochodzenia działający w XVI wieku w Austrii i na Węgrzech.

Rafał Skrzetuski urodził się około 1525^[1]. Pieczętował się herbem Jastrzębiec^[2]. Polskę opuścił prawdopodobnie z powodów wyznaniowych^[2]. Początkowo przebywał w Holandii i Szwajcarii^[2]. W 1555 przybył do Wiednia, gdzie w 1556 uzyskał przywilej prowadzenia drukarni i księgarni^[1][2]. Przyjął też nowe nazwisko „Hoffhalter”, którym sygnował większość druków^[2]. W Wiedniu wydał ponad 120 pozycji w języku niemieckim, hebrajskim i węgierskim^[2]. Sympatyzował z ruchem reformacyjnym, co sprawiało, że musiał zmieniać miejsce pobytu^[2].

W 1563 przeniósł się do Debreczyna, gdzie prowadził drukarnię kalwińską^[2]. Wydał w niej m.in. tłumaczenie Biblii na węgierski (uchodzące za jedną z najlepiej wydanych książek węgierskich w XVI w.) oraz przekład zbioru praw węgierskich Tripartitum Stefana Werböczy’ego (1565)^[2]. Następnie krótko przebywał w mieście Nagyvárad^[3]. W 1566 lub 1567 na zaproszenie księcia Jana Zygmunta Zápolyi przybył do Gyulafehérvár w Siedmiogrodzie, gdzie drukował polemiczne dzieła wyznaniowe^[3]. Związał się tam z grupą antytrynitarian^[4]. Zmarł w Gyulafehérvár w 1568^[5].

Synem Rafała był Rudolf Skrzetuski-Hoffhalter, również zajmujący się drukarstwem^[3].

• Encyklopedia wiedzy o książce. Wrocław-Warszawa-Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1971.
• Helena Szwejkowska: Książka drukowana XV–XVIII wieku. Zarys historyczny. Wrocław-Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975.