Stanisław Trojan
kpt. Stanisław Trojan | |||
major piechoty | |||
Data i miejsce urodzenia | 9 lutego 1894 | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce śmierci | 9 kwietnia 1940 | ||
Przebieg służby | |||
Lata służby | 1915–1940 | ||
Siły zbrojne | Armia Austro-Węgier | ||
Jednostki | 14 pułk piechoty | ||
Stanowiska | dowódca kompanii strzeleckiej | ||
Główne wojny i bitwy | I wojna światowa | ||
Odznaczenia | |||
| |||
|
Stanisław Ignacy Trojan (ur. 9 lutego 1894 w Rozbórzu, zm. 9 kwietnia 1940 w Katyniu) – major piechoty Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
Stanisław Ignacy Trojan urodził się w dniu 9 lutego 1894 roku w miejscowości Rozbórz w ówczesnym powiecie przeworskim, jako syn Kacpra (Kaspra) i Franciszki z domu Napierkowskiej. Od 1906 roku kształcił się w C. K. Gimnazjum w Jarosławiu. Będąc w VII klasie wystąpił ze szkoły w dniu 14 maja 1914 r. (w jego klasie naukę pobierał również Stefan Mossor)[1].
W dniu 15 czerwca 1915 roku został wcielony do batalionu zapasowego c. i k. 90 pułku piechoty. Z dniem 1 stycznia 1917 roku został mianowany podporucznikiem rezerwy piechoty. Jego oddziałem macierzystym był nadal c. i k. 90 pułk piechoty[2].
Służba w 14 pułku piechoty
Do odrodzonego Wojska Polskiego wstąpił w dniu 1 listopada 1918 roku i rozpoczął pełnienie służby w 14 pułku piechoty, a z dniem 24 grudnia 1918 r. został dowódcą 3 plutonu w 9 kompanii tegoż pułku. Dekretem Naczelnego Wodza Wojsk Polskich[a], jako oficer byłej armii austro-węgierskiej, został przyjęty do Wojska Polskiego z dniem 1 listopada 1918 r., z zatwierdzeniem posiadanego stopnia podporucznika (starszeństwo z dniem 1 stycznia 1917 r.) oraz zaliczeniem do 1 Rezerwy (z powołaniem do służby czynnej na czas aż do demobilizacji)[3]. Z tym samym dniem, rozkazem Naczelnego Dowództwa Wojsk Polskich[b], otrzymał przydział służbowy do 14 pułku piechoty w Jarosławiu[4]. W dniu 1 grudnia 1919 r. Stanisław Trojan mianowany został na stopień porucznika[5] . Brał udział w wojnie polsko-ukraińskiej i polsko-bolszewickiej. W październiku 1920 r. odnotowany został na stanowisku dowódcy 3 kompanii 14 pp. Za wykazane podczas walk męstwo odznaczony został Krzyżem Walecznych[6]. Na dzień 1 czerwca 1921 roku, pozostając nadal w randze porucznika[7], pełnił wciąż służbę w 14 pułku piechoty[8].
Dekretem Naczelnika Państwa i Wodza Naczelnego z dnia 3 maja 1922 r. (dekret L. 19400/O.V.) został zweryfikowany w stopniu kapitana, ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 1857. lokatą w korpusie oficerów piechoty[9]. We włocławskim 14 pułku piechoty[c] służył do marca 1931 roku[10][11][12] zajmując w roku 1923 – 1712. lokatę wśród kapitanów korpusu piechoty[13]. W roku 1924 była to już 1231. lokata wśród kapitanów piechoty[14], a w 1928 roku Stanisław Trojan zajmował 723. lokatę pośród kapitanów korpusu oficerów piechoty[15].
Z dniem 1 sierpnia 1930 roku został powołany[d] na XVI 4-miesięczny kurs unitarny w rembertowskim Doświadczalnym Centrum Wyszkolenia (późniejszym Centrum Wyszkolenia Piechoty)[16][e]. Na dzień 16 września 1930 r. (w trakcie odbywania szkolenia) piastował stanowisko dowódcy kompanii szkolnej i strzeleckiej 14 pp[17]. W roku 1930 zajmował już 440. lokatę na liście starszeństwa kapitanów piechoty (była to zarówno lokata łączna jak i lokata w starszeństwie)[18]. W tym samym roku odbył również 1-miesięczny kurs dowódców kompanii w Doświadczalnym Centrum Wyszkolenia[19].
W sporządzonym na przełomie 1926 i 1927 roku przez Szefa Departamentu Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych płk. Szt. Gen. Józefa Zamorskiego „Wykazie imiennym poruczników i kapitanów – dowódców kompanii i baonów na froncie” – zaliczono kpt. Trojanowi 13-miesięczny okres dowodzenia kompanią (czas dowodzenia oddziałami bojowymi na froncie obliczano od dnia 1 czerwca 1919 r. do dnia 1 marca 1921 r.)[20].
Służba w Korpusie Ochrony Pogranicza[f]
W marcu 1931 r. został przeniesiony[g] do Korpusu Ochrony Pogranicza, co zostało ogłoszone w Dzienniku Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych z dnia 26 marca 1931 r.[21] oraz w rozkazie dziennym 14 pułku piechoty Nr 46 z dnia 28 lutego 1931 roku[22]. Na mocy rozkazu dziennego pułku KOP „Wilejka” Nr 4/31 został wyznaczony, z dniem 9 marca 1931 roku, na stanowisko dowódcy 1 kompanii granicznej „Olkowicze”[h] (wchodzącej w skład batalionu KOP „Budsław”). Rozkazem Dowództwa KOP Nr 20 z dnia 8 maja 1931 roku potwierdzono jego przydzielenie do batalionu „Budsław”. Kompanią graniczną „Olkowicze” dowodził do dnia 9 czerwca 1931 roku. Na mocy zarządzenia B.P.L. 9388-I-31 wydanego przez Ministra Spraw Wojskowych[i] – marszałka Józefa Piłsudskiego – został następnie przeniesiony, bez prawa do należności za przesiedlenie, do Powiatowej Komendy Uzupełnień w Jarocinie[23], w której, z dniem 10 czerwca 1931 roku, objął stanowisko kierownika II referatu poborowego.
Dalsza służba w Wojsku Polskim
Na stanowisku kierownika II referatu poborowego PKU Jarocin pozostawał do połowy 1935 roku. Pełniąc służbę w PKU Jarocin[24] zajmował w roku 1932 – 320. lokatę na liście starszeństwa kapitanów piechoty[25]. Na dzień 1 lipca 1933 r. była to już 307. lokata wśród kapitanów piechoty[26], a w dniu 5 czerwca 1935 roku kapitan Trojan zajmował 262. lokatę pośród wszystkich kapitanów korpusu piechoty[27].
Zarządzeniem Kierownika Ministerstwa Spraw Wojskowych gen. bryg. Tadeusza Kasprzyckiego opublikowanym w dniu 31 sierpnia 1935 r., kapitan Stanisław Trojan został przeniesiony, w korpusie oficerów piechoty, z PKU Jarocin na stanowisko komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień w Siedlcach[28], przemianowanej z dniem 17 marca 1939 r. na Komendę Rejonu Uzupełnień Siedlce[29] (podległą Dowództwu Okręgu Korpusu Nr IX).
Na stopień majora awansowany został ze starszeństwem z dniem 19 marca 1937 roku i 10. lokatą w korpusie oficerów administracji[30]. Na dzień 23 marca zajmował 11. lokatę wśród majorów administracji w swoim starszeństwie[31] i nadal piastował stanowisko komendanta KRU Siedlce[29].
W kampanii wrześniowej wziął udział w szeregach siedleckiego 22 pułku piechoty. Po agresji ZSRR na Polskę dostał się w Kowlu, w bliżej nieznanych okolicznościach, do sowieckiej niewoli. Więziony był następnie w obozie kozielskim i 9 kwietnia 1940 r.[j] zamordowany w Katyniu[32].
Rodzina
Stanisław Trojan był żonaty z Anielą Gawłowską (ślub wzięli 17 marca 1934 r. w kościele garnizonowym w Kaliszu), z którą miał córki Halinę i Wandę oraz syna Henryka[5][33] .
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Walecznych[12]
- Złoty Krzyż Zasługi[31]
- Srebrny Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)[34][25]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[35]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[35]
- Krzyż Kampanii Wrześniowej 1939 r. (pośmiertnie, 1 stycznia 1986)[36]
- Odznaka pamiątkowa „Orlęta”[35]
- Odznaka pamiątkowa „Za Wołyń” (Odznaka pamiątkowa „Styr-Horyń-Słucz”)[37]
Upamiętnienie
Minister Obrony Narodowej decyzją Nr 439/MON z 5 października 2007 r. awansował go pośmiertnie do stopnia podpułkownika[38] . Awans został ogłoszony w dniu 9 listopada 2007 roku w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
W dniu 10 kwietnia 2010 roku przed Biblioteką Główną Akademii Podlaskiej w Siedlcach został zasadzony przez władze miasta katyński Dąb Pamięci honorujący ppłk. Stanisława Trojana[5] .
Uwagi
- ↑ Dekret Nr 838 z dnia 19 lutego 1919 r.
- ↑ Rozkaz Nr 841 z 19 lutego 1919 r.
- ↑ Po zakończeniu działań wojennych 14 pułk piechoty został dyslokowany do Włocławka, do którego to miasta przybył w maju 1921 roku.
- ↑ Powołanie nastąpiło na podstawie zarządzenia Ministra Spraw Wojskowych, sygnatura: B.P.L. 16397-I-Piech. L. 9380-30.
- ↑ Był to kurs dowódców kompanii.
- ↑ Dane dotyczące służby kpt. Stanisława Trojana w Korpusie Ochrony Pogranicza pochodzą ze zbiorów Archiwum Straży Granicznej w Szczecinie.
- ↑ Przeniesienie nastąpiło na podstawie zarządzenia Ministra Spraw Wojskowych, sygnatura: B.P.L. 3913-I-Piech. L. 5000-31.
- ↑ Kompania ta ochraniała odcinek granicy polsko-radzieckiej o długości 29,033 km, znajdujący się na terenie gminy Ilia.
- ↑ Zarządzenie to zostało następnie podane w rozkazie Dowództwa KOP Nr 23 z dnia 1 czerwca 1931 roku.
- ↑ Według części źródeł został wywieziony z obozu kozielskiego w dniu 7 kwietnia 1940 roku i zamordowany następnego dnia.
Przypisy
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Jarosławiu za rok szkolny 1914 ↓, s. 58.
- ↑ Lista starszeństwa c. i k. Armii 1918 ↓, s. 334, 764.
- ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych ↓, Nr 26 z 8 III 1919, s. 645.
- ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych ↓, Nr 26 z 8 III 1919, s. 652.
- ↑ a b c Tygodnik Siedlecki ↓.
- ↑ Jednodniówka 14 Pułku Piechoty 1934 ↓, s. 43.
- ↑ Spis oficerów służących czynnie w dniu 01.06.1921 ↓, s. 922.
- ↑ Spis oficerów służących czynnie w dniu 01.06.1921 ↓, s. 63.
- ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych 1922 ↓, s. 69.
- ↑ Rocznik oficerski 1923 ↓, s. 164.
- ↑ Rocznik oficerski 1924 ↓, s. 156.
- ↑ a b Rocznik oficerski 1928 ↓, s. 30.
- ↑ Rocznik oficerski 1923 ↓, s. 421.
- ↑ Rocznik oficerski 1924 ↓, s. 364.
- ↑ Rocznik oficerski 1928 ↓, s. 199.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 12 z 28 VI 1930, s. 262.
- ↑ Ciesielski 2008 ↓, s. 108, 277.
- ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1930 ↓, s. 126.
- ↑ Dymek 2015 ↓, s. 37.
- ↑ Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce. Wykazy imienne kapitanów – dowódców kompanii i baonów na froncie – 1926/27 – część I ↓, s. 356.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 3 z 26 III 1931, s. 121.
- ↑ Ciesielski 2008 ↓, s. 115.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 5 z 3 VIII 1931, s. 245.
- ↑ Rocznik oficerski 1932 ↓, s. 514.
- ↑ a b Rocznik oficerski 1932 ↓, s. 46.
- ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1933 ↓, s. 42.
- ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1935 ↓, s. 41, 194.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 11 z 31 VIII 1935, s. 110.
- ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 857.
- ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 385.
- ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 287.
- ↑ Kryska-Karski 1996 ↓, s. 445.
- ↑ Biogramy ofiar zbrodni katyńskiej ↓.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 636 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.
- ↑ a b c Na podstawie https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/30/Kpt._14_pp_Stanis%C5%82aw_Trojan.jpg
- ↑ Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej ↓, Nr 2 poz. 7 z 10 IV 1986, s. 30.
- ↑ Wąsik 2021 ↓, s. 180.
- ↑ Decyzja Nr 439/MON ↓.
Bibliografia
- Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Jarosławiu za rok szkolny 1914. Fundusz Narodowy. Jarosław, 1914. [dostęp 2017-09-24].
- Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: 1918.
- Dzienniki Rozkazów Wojskowych z lat 1918–1937. [dostęp 2017-10-20].
- Rocznik oficerski 1923. Ministerstwo Spraw Wojskowych. Warszawa, 1923. [dostęp 2017-09-23].
- Rocznik oficerski 1924. Ministerstwo Spraw Wojskowych. Warszawa, 1924. [dostęp 2017-09-23].
- Rocznik oficerski 1928. Ministerstwo Spraw Wojskowych. Warszawa, 1928. [dostęp 2017-09-23].
- Rocznik oficerski 1932. Ministerstwo Spraw Wojskowych. Warszawa, 1932. [dostęp 2017-09-23].
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych 1922: załącznik do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 1922 r.. Zakłady Graficzne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1922. [dostęp 2017-09-23].
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty opublikowana w „Przeglądzie Piechoty”. Zeszyt 8, sierpień 1930 r. Przegląd Piechoty: miesięcznik wydawany przez Departament Piechoty, Sekcję Piechoty Towarzystwa Wiedzy Wojskowej i Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1930. [dostęp 2017-09-23].
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty: dodatek bezpłatny dla prenumeratorów „Przeglądu Piechoty”. 1 lipca 1933 r. Przegląd Piechoty: miesięcznik wydawany przez Departament Piechoty, Sekcję Piechoty Towarzystwa Wiedzy Wojskowej i Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1933. [dostęp 2017-09-23].
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty: dodatek bezpłatny dla prenumeratorów „Przeglądu Piechoty”. 5 czerwiec 1935 r. Przegląd Piechoty: miesięcznik wydawany przez Departament Piechoty, Sekcję Piechoty Towarzystwa Wiedzy Wojskowej i Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1935. [dostęp 2017-09-23].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 01.06.1921: dodatek do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 37 z dnia 24 września 1921 r.. Zbiory Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie – spis zamieszczony na stronie Małopolskiego Towarzystwa Genealogicznego, 1921. [dostęp 2017-09-23].
- Zbiory Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce. Wykazy imienne kapitanów – dowódców kompanii i baonów na froncie – 1926/27 – część I; sygnatura 701/1/121 s. 356 poz. 492. [dostęp 2017-12-10].
- Jednodniówka 14 Pułku Piechoty w 16 rocznicę powstania: 1918-27 października 1934.. Włocławek, 1934. [dostęp 2017-10-25].
- Tadeusz Kryska-Karski: Straty korpusu oficerskiego 1939–1945. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna, 1996. ISBN 0-85065-252-9.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w wojsku polskim 1935–1939. Warszawa: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 978-83-7188-691-1.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Zdzisław Ciesielski: Dzieje 14 Pułku Piechoty w latach 1918–1939. Toruń: Wyd. Adam Marszałek, 2008. ISBN 978-83-7441-937-6.
- Przemysław Dymek: Toruńska Dywizja. 4 Dywizja Piechoty 1921-1939. Oświęcim: Wyd. Napoleon V, 2015. ISBN 978-83-7889-202-1.
- Tomasz Wąsik: Stanisław Ignacy Trojan. W: Włocławski Słownik Biograficzny pod redakcją Stanisława Kunikowskiego. Tom IX. Włocławek: Włocławskie Towarzystwo Naukowe, 2021. ISBN 978-83-60150-82-5.
- Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych z lat 1920–1937. Zarządzenie Kierownika Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2017-09-23].
- Biogramy ofiar zbrodni katyńskiej.. Muzeum Wojska Polskiego. [dostęp 2018-05-23].
- portal Tygodnik Siedlecki. Dąb Pamięci i tablica upamiętniająca podpułkownika Stanisława Trojana.. [dostęp 2017-09-23].
- Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie – decyzja nie ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON. Portal Policja.pl – Katyń – lista osób zamordowanych mianowanych pośmiertnie na wyższe stopnie, poz. 757. [dostęp 2017-09-23].
- Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. Zarządzenie Ministra Spraw Wojskowych Nr 1/86 z 1 stycznia 1986 r.. [dostęp 2022-06-22].