Szelężnik włochaty

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

jasnotowce

Rodzina

zarazowate

Rodzaj

szelężnik

Gatunek

szelężnik włochaty

Nazwa systematyczna

Rhinanthus alectorolophus (Scop.) Pollich
Hist. Pl. Palat. 2: 177 (1777)^[3]

Synonimy

Alectorolophus arvensis Semler
Alectorolophus ellipticus (Hausskn.) Sterneck
Alectorolophus facchinii (Chabert) Sterneck
Alectorolophus grandiflorus var. hirsutus (Lam.) Rouy
Alectorolophus grandiflorus var. modestus (Chabert) Rouy
Alectorolophus grandiflorus var. pubens Wallr.
Alectorolophus grandiflorus var. wallrothii Rouy
Alectorolophus hirsutus (Lam.) All.
Alectorolophus kerneri Sterneck
Alectorolophus modestus Sterneck
Alectorolophus patulus Sterneck
Alectorolophus semleri Sterneck
Rhinanthus buccalis Wallr.
Rhinanthus crista-galli var. angustifolius Gaudin
Rhinanthus crista-galli var. glaber Gaudin
Rhinanthus crista-galli subsp. humilior Ehrh.
Rhinanthus crista-galli var. pilosa Gaudin
Rhinanthus ellipticus Hausskn.
Rhinanthus facchinii Chabert
Rhinanthus hirsutus Lam.
Rhinanthus major var. hirsutus (Lam.) Velen.
Rhinanthus major subsp. hirsutus Nyman
Rhinanthus major subsp. hirsutus (Lam.) Čelak.
Rhinanthus patulus (Sterneck) Schinz & Thell.
Rhinanthus semleri (Sterneck) Schinz & Thell.
Mimulus alectorolophus Scop.^[3]

Multimedia w Wikimedia Commons

Szelężnik włochaty (Rhinanthus alectorolophus) – gatunek rośliny należący do rodziny zarazowatych (Orobanchaceae). Występuje w środkowej Europie na obszarze od Francji po zachodnią Rosję^[3]. W Polsce na pogórzu Sudetów i Karpat, włącznie z Niziną Śląską i Wyżyną Śląską^[4].

Morfologia

Łodyga: Prosta lub gałęziasta, kosmato owłosiona, wysokość od 10 do 50 cm.
Liście: Podługowato-lancetowate lub owalne, owłosione.
Kwiaty: Żółte o słabo zagiętej rurce korony o długości 1,8–2,3 cm. Ząb górnej wargi niebieskofioletowy.
Owoce: Twarda torebka, w której podczas wiatru grzechoczą nasiona.

Biologia i ekologia

Roślina jednoroczna, półpasożyt. Kwitnie od maja do września. Siedlisko: łąki, murawy ciepłolubne, pola, przydroża. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Ass. Arrhenatheretalia elatioris^[5]. Roślina lekko trująca.

Zagrożenia i ochrona

Podgatunek ssp. buccalis umieszczony jest na polskiej czerwonej liście w kategorii DD (stopień zagrożenia nie może być określony)^[6].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-24] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Rhinanthus alectorolophus (Scop.) Pollich, [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-01-06] .
↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 449, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.