Szyszkowiec olbrzymi
Smaug giganteus | |||
(Smith, 1844) | |||
Systematyka | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | zwierzęta | ||
Typ | strunowce | ||
Podtyp | kręgowce | ||
Gromada | zauropsydy | ||
Podgromada | diapsydy | ||
Rząd | |||
Rodzina | szyszkowcowate | ||
Rodzaj | Smaug | ||
Gatunek | szyszkowiec olbrzymi | ||
Synonimy | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[1] | |||
| |||
|
Szyszkowiec olbrzymi (Smaug giganteus) – gatunek jaszczurki z rodziny jaszczurek kolczastych (Cordylidae); jest gatunkiem typowym opisanego w 2011 roku rodzaju Smaug[2].
- Opis
- Posiada dość dużą głowę, pokrytą regularnymi tarczkami, której tylna krawędź na pograniczu karku otoczona jest przez rząd pojedynczych, dużych, trójkątnych i zachodzących na siebie łusek tworzących coś w rodzaju wieńca. Tułów jaszczurki jest spłaszczony i płynnie przechodzi w gruby, masywny ogon, nieco dłuższy od reszty ciała i niezdolny do autotomii. Odnóża gada są bardzo dobrze rozwinięte. Grzbiet pokryty jest przez szerokie, regularne pierścienie, uformowane przez jednakowo długie, silnie wręgowane, trójkątne łuski tworzące rodzaj twardego, rogowego pancerza. Najdłuższe i najostrzejsze łuski znajdują się na ogonie. Wiele regularnie ułożonych, skierowanych w tył rogowych zadziorków pokrywających całą część grzbietową zwierzęcia przypomina długą, wąską szyszkę, której gad zawdzięcza swoją nazwę. Łuski na części brzusznej są małe, płaskie i delikatne, w związku z czym nie chronią tak dobrze przed urazami jak grzbiet.
- Rozmiary
- Całkowita długość ciała wraz z ogonem sięga 40 cm.
- Występowanie
- Tereny południowej Afryki; RPA.
- Biotop
- Żyje w koloniach. Kopie nory w pylastych glebach na obszarach półpustynnych oraz często występuje na terenach skalistych.
- Zachowanie
- Szuka kryjówek w rozpadlinach i szczelinach skalnych. Wciskanie się do nich umożliwia spłaszczony tułów, zaś zadzierzyste łuski grzbietowe zakotwiczają je o stosunkowo gładkie ściany kryjówki i utrudniają drapieżnikowi wyjęcie jaszczurki z ukrycia. W razie niebezpieczeństwa i braku bezpiecznych schronień, szyszkowiec zwija się w najeżony ostrymi łuskami kłębek, szczelnie oplatając całe ciało ogonem i chwytając jego koniec w pyszczek, przytrzymując go dodatkowo przednimi odnóżami. W ten sposób chroni swój delikatny brzuch.
- Rozmnażanie
- Szyszkowce olbrzymie są jajożyworodne. Samica rodzi w jednym miocie od 2 do 4 młodych. Młode jaszczurki mające niewykształcony rogowy pancerz, mogą liczyć na schronienie w norze matki.
Przypisy
- ↑ Smaug giganteus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Edward L. Stanley, Aaron M. Bauer, Todd R. Jackman, William R. Branch i P. Le Fras N. Mouton. Between a rock and a hard polytomy: Rapid radiation in the rupicolous girdled lizards (Squamata: Cordylidae). „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 58 (1), s. 53–70, 2011. DOI: 10.1016/j.ympev.2010.08.024. (ang.).
Bibliografia
- Włodzimierz Juszczyk: Gady i płazy. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1986. ISBN 83-214-0464-2.
- Smaug giganteus (SMITH, 1844). The Reptile Database. [dostęp 2013-01-05]. (ang.).
Linki zewnętrzne
- Strona poświęcona tematyce szyszkowca olbrzymiego. cordylusgiganteus.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-02-08)]. (ang.).