Tōrei Enji

Tōrei Enji

東嶺圓慈

Mistrz zen Tōrei Enji
Data i miejsce urodzenia	1721 Kanzaki
Data i miejsce śmierci	1792 Kanzaki
Szkoła	rinzai
Linia przekazu Dharmy zen	Nampo Jōmyō
Nauczyciel	Hakuin Ekaku
Następca	Daikan Monju
Zakon	zen

Tōrei Enji (ur. 1721, zm. 1792; jap. 東嶺圓慈) – japoński mistrz zen szkoły rinzai, uczeń Hakuina Ekaku, malarz i kaligraf.

Urodził się w Kazaki w rejonie Shiga. Gdy miał 5 lat jego dom odwiedził szanowany mistrz zen Kogetsu Zenzai. Jego wizyta tak wpłynęła na chłopca, że postanowił zostać mnichem. Po krótkim oporze ze strony rodziców w wieku 9 lat został wysłany do lokalnego klasztoru w celach edukacyjnych^[1]. W wieku 17 lat udał się Daikō-ji, w którym został zaordynowany jako mnich buddyjski przez bardzo aktywnego i znanego mu mistrza zen Kogetsu Zenzaia (1667-1751)^[a]. Pod kierunkiem Kogetsu Tōrei osiągnął swoje pierwsze kenshō (chiń. trad. 見性; pinyin jiànxìng). Nie został jednak jego uczniem^[2].

Po tym doświadczeniu wyruszył w pielgrzymkę po klasztorach japońskich, nie pozostając dłużej w żadnym z nich. W 1743 roku Kogetsu zasugerował mu wędrówkę do Shōin-ji, gdzie przebywał Hakuin Ekaku. Do spotkania z Hakuinem Tōrei miał mocne przekonanie o głębi i prawdziwości jego doświadczenia, ale gdy spotkał mistrza twarzą w twarz, nie był w stanie nawet otworzyć ust. Poprosił więc Hakuina o nauki. Hakuin wyznaczył mu zadanie: "Gdyby w tej chwili powstał demon, aby wrzucić cię do piekła, jak byś się uwolnił?" Tōrei nie znalazł odpowiedzi, więc został uczniem mistrza i rozpoczął praktykę zazen (chiń. 坐禪zuòchán). Za każdym razem, gdy przychodził do mistrza, otrzymywał pytanie, czy znalazł drogę uwolnienia się od demona, jednak przez długi czas nie był w stanie rozwiązać problemu. Po jakimś czasie dał odpowiedź satysfakcjonującą Hakuina, jednak mistrz ostrzegł go, iż jeszcze jest sporo miejsca na dalszy rozwój^[1].

Tōrei przebywał u Hakuina do chwili, gdy otrzymał wiadomość z domu o chorobie matki. Opiekował się nią do samej śmierci, przez dwa lata. Potem nie powrócił do Hakuina, tylko udał się do małej pustelni w Kioto, w której podjął bardzo rygorystyczny i ascetyczny trening, który zakończył się głębokim doświadczeniem urzeczywistnienia. Skutkiem praktyki w mroźnych warunkach było zachorowanie na gruźlicę. Postanowił przed śmiercią odwdzięczyć się swojemu nauczycielowi i napisał tekst Shūmon mujintō ron (Traktat o niewyczerpanej lampie zen), który był wprowadzeniem do nauk Hakuina. Podczas pracy nad tym tekstem jego zdrowie poprawiło się i Tōrei nie wiedział, co zrobić z rękopisem. Wysłał kopię Hakuinowi wyjaśniając, że chciał coś po sobie zostawić. Hakuin odpisał, iż praca ta będzie znakomitym wstępem do praktyki dla przyszłych pokoleń^[3].

Ponieważ jego zdrowie zdecydowanie się poprawiło, Tōrei udał się do Hara-juku, gdzie przebywał Hakuin. Mistrz przyjął go bardzo serdecznie i po jakimś czasie uczynił go jednym ze swoich spadkobierców. W 1759 roku wyznaczył go opatem zapuszczonego klasztoru Ryūtaku w pobliżu Mishimy w rejonie Shizuoki. Tōrei przebywał w tym klasztorze przez około 20 lat. Odnowił klasztorne budynki i napisał szereg prac o historii zenu Hakuina. Wkrótce klasztor stał się ulubionym miejscem wykładów Hakuina. Mistrz Hakuin zmarł w roku 1768^[2].

Pod koniec swojego życia Tōrei powrócił do małej świątyni w swoim rodzinnym mieście.

Mistrz zen Tōrej Enji zmarł w 1792 roku.

• Shūmon mujintō ron (Traktat o niewyczerpanej lampie zen)^[b]

Pierwsza liczba oznacza liczbę pokoleń od Pierwszego Patriarchy chan w Indiach Mahakaśjapy.

Druga liczba oznacza liczbę pokoleń od Pierwszego Patriarchy chan w Chinach Bodhidharmy.

Trzecia liczba oznacza początek nowej linii przekazu w innym kraju.

• 52/25. Songyuan Chongyue (1139-1209)
  • 53/26. Wuming Huixin (bd)
    • 54/27. Lanxi Daolong (1213-1278)
  • 53/26. Yun’an Puyan (1156-1226)
    • 54/27. Xutang Zhiyu (1185-1269)
      • 55/28/1. Nampo Jōmyō (1235-1309) (także Shōmyō; Daiō Kokushi) Japonia. Szkoła rinzai.
        • 56/29/2. Hōō Soichi (1274-1357)
          • 57/30. Daichū Sōshin (bd)
            • 58/31. Gettan Sōkō (1326-1389)
        • 56/29. Shūhō Myōchō (1282-1338) (także Daitō Kokushi)
          • 57/30. Tettō Gikō (1295-1369)
          • 57/30. Kanzan Egen (także Muso Daishi) (1277-1360)
            • 58/31. Juō Sōhitsu (1296-1380)
              • 59/32. Muin Sōin (1326-1410)
                • 60/33. Nippo Soshun? (1368-1448) niepewny
                  • 61/34. Sekkō Sōshin (także Tozen) (1408-1486)
                    • 62/35. Tokūho Zenketsu (1419-1506)
                      • 63/36.
                        • 64/37.
                          • 65/38. Daigu Sōchiku (1584-1669)
                          • 65/38. Ungo Kiyō (1583-1659)
                    • 62/35. Tōyō Eichō (1429-1504)
                      • 63/36. Yozan Keiyo (bd)
                        • 64/37. Gudō Tōshoku (1579-1676)
                          • 65/38. Kengan Zen’etsu (1623-1701)
                            • 66/39. Kogetsu Zenzai (1667-1751)
                              • 67/40. Gessen Zenne (1702-1781)
                                • 68/41. Gibon Sengai (1750-1837)
                          • 65/38. Isshi Monju (1608-1646)
                          • 65/38. Shidō Munan (Bunan) (1603-1676)
                            • 66/39. Dōkyō Etan (także Shōju Rojin) (1642-1721)
                              • 67/40. Hakuin Ekaku (1685-1768)
                                • 68/41/14. Satsu świecka spadkobierczyni Dharmy
                                • 68/41/14. Tōrei Enji (1721-1792)
                                  • 69/42/15. Daikan Monju (1766-1842)
                                • 68/41/14. Gasan Jitō (1726-1797)
                                  • 69/42/15. Takujū Kosen także Daido Enkan (1760-1833)
                                    • 70/43/16. Sozan Genkyō także Jinki Myoyo (1798-1866)
                                      • 71/44/17. Kasan Zenryo (1824-1893)
                                        • 72/45/18. Sōhan Gempō także Sohan Genho (1848-1922)
                                          • 73/46/19. (Yamamoto) Gempō Giyū (1869-1861)
                                            • 74/47/20. (Nakagawa) Sōen Genju (1907-1984) USA – szkoła ameryk. rinzai
                                              • 75/48/21. Suzuki Sochu (1921-1 stycznia 1990)
                                              • 75/48/21. Maurine Myoon Freedgood (3 marca 1922-26 lutego 1990)
                                              • 75/48/21. Shimano Eidō Tai (ur. 1932)
                                      • 71/44/17. Razan Gemma (1815-1867)
                                        • 72/45/18. Nan’in Zengu (1834-1904)
                                    • 70/43/16. Myōki Sōseki (1774-1848)
                                      • 71/44/17. Karyō Zuika (1790-1859)
                                        • 72/45/18. Tankai Genshō (1811-1898)
                                          • 73/46/19. Dokutan Sōsan (1840-1917)
                                            • 74/47/20. Nanshinken Mukai Koryō (1864-1935)
                                              • 75/48/21. Nakamura Kyōsan Taiyū (1886-1954)
                                                • 76/49/22. Miura Isshū Jitō (1903-1978) nie zostawił spadkobiercy Dharmy

• Richard Bryan McDaniel: Zen Masters of Japan. The Second Step East. Rutland, Vermont: Tuttle Publishing, 2013, s. 317. ISBN 978-4-8053-1272-8.
• Heinrich Dumoulin: Zen Buddhism: A History. Japan''. Nowy Jork: Macmillan Publishing Company, 1988, s. 509. ISBN 0-02-908250-1.