T Coronae Borealis

Ten artykuł dotyczy przyszłego wydarzenia. Informacje w nim zawarte mogą się zmienić wraz z pojawieniem się nowych faktów, a początkowe doniesienia mogą być niepewne. Ostatnie aktualizacje tego artykułu mogą nie odzwierciedlać najbardziej aktualnych informacji.
T Coronae Borealis
Ilustracja
Schemat układu: czerwony olbrzym (prawy) wypełnia powierzchnię Roche’a, a jego materia wypływa przez punkt libracyjny L1 na dysk akrecyjny (bladoniebieski, lewy) wokół białego karła
Gwiazdozbiór

Korona Północna

Rektascensja

15h 59m 30,162s

Deklinacja

+25° 55′ 12,61″

Paralaksa (π)

0,00109 ± 0,000028[1]

Odległość

2987 ± 77 ly
916 ± 24 pc

Wielkość obserwowana
(pasmo V)

10,247 ± 0,031[1]

Ruch własny (RA)

−4,461 ± 0,016[1]

Ruch własny (DEC)

12,016 ± 0,028[1]

Prędkość radialna

−27,79 ± 0,13[1]

Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy

nowa powrotna

Typ widmowy

M3IIIe_sh[1]

Alternatywne oznaczenia
2MASS: J15593015+2555126
Bonner Durchmusterung: BD+26 2765
Boss General Catalogue: GC 21491
Katalog Henry’ego Drapera: HD 143454
Katalog Hipparcosa: HIP 78322
Katalog jasnych gwiazd: HR 5958
SAO Star Catalog: SAO 84129
Nova CrB 1866
Mapa nieba
Położenie gwiazdy w gwiazdozbiorze
Multimedia w Wikimedia Commons

T Coronae Borealis (T CrB) – gwiazda nowa, znajdująca się w gwiazdozbiorze Korony Północnej, oddalona od Słońca o ok. 2990 lat świetlnych.

Charakterystyka

Krzywa blasku gwiazdy obejmująca wybuch z 1946 roku

Jest to układ podwójny złożony z czerwonego olbrzyma reprezentującego typ widmowy M3 i białego karła[2][3]. T CrB typowo ma obserwowaną wielkość gwiazdową zaledwie 10m (niewidoczna gołym okiem)[1]. Ze względu na bliskość obu składników, w układzie ma miejsce transfer masy: wodór z rozdętego czerwonego olbrzyma opada na powierzchnię białego karła, gromadząc się, aż do eksplozji termojądrowej, która usuwa nagromadzoną materię[3]. Jest ona obserwowalna z Ziemi jako krótkotrwałe, bardzo silne pojaśnienie[3]. Podczas eksplozji jasność gwiazdy wzrasta około 1500 razy, osiągając wielkość około 2,5m[4]. Takie wybuchy obserwowano nieuzbrojonym okiem w 1787, 1866 i w 1946 roku (oraz prawdopodobnie w 1217 roku)[5]. Cały cykl powtarza się co około 80 lat, co sprawia, że T CrB jest klasyfikowana jako nowa powrotna[3][4]. Następna eksplozja najprawdopodobniej będzie miała miejsce we wrześniu 2024 roku[3].

Zobacz też

Przypisy

  1. a b c d e f g T Coronae Borealis w bazie SIMBAD (ang.)
  2. Anderson E., Francis C: HIP 78322. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2017-08-22]. (ang.).
  3. a b c d e BethB. Ridgeway BethB., NASA, Global Astronomers Await Rare Nova Explosion [online], NASA, 6 lipca 2024 [dostęp 2024-08-28]  (ang.).
  4. a b Kamil Złoczewski: Kosmos.Przewodnik obserwatora. T. 66. Poznań: Amermedia Sp. z o.o., 2013, s. 22–23. ISBN 978-252-1919-2.
  5. MarkM. Phillips MarkM., T Coronae Borealis – the Blaze Star [online], The Astronomical Society of Edinburgh, 10 lipca 2024 [dostęp 2024-08-28]  (ang.).