Terytorium autonomiczne
| Niektóre z zamieszczonych tu informacji od 2019-07 wymagają weryfikacji. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
Terytorium autonomiczne – fragment obszaru państwa dysponujący autonomią, czyli znaczną swobodą w kształtowaniu swojej polityki wewnętrznej, niekiedy również zagranicznej, zwłaszcza w kontraście do standardowych nieautonomicznych prowincji stanowiących dane państwo. Wiele oficjalnie lub nieoficjalnie zdecentralizowanych państw (jak np. Hiszpania) przyznaje swoim terytorialnym podmiotom tak szeroki zakres suwerenności wewnętrznej (zwłaszcza w obszarze szkolnictwa ze szczególnym naciskiem na korzystanie z regionalnego języka), że przypominają one autonomie; jednocześnie zaś deklarowana przez władze krajów takich jak Chiny czy Rosja autonomia niektórych regionów czy republik składowych przez krytyków uważana jest w praktyce za fikcję i przejaw politycznej manipulacji.
Poniższa lista terytoriów autonomicznych uwzględnia jedynie obszary będące integralnymi częściami państw, do których przynależą – brak zatem posiadających autonomię nieinkorporowanych terytoriów zależnych.
Wybrane terytoria autonomiczne
Państwo | Status Termin oryginalny/Tłumaczenie | Terytorium/Terytoria | źródło |
---|---|---|---|
Azerbejdżan | muxtar respublika republika autonomiczna | Nachiczewańska Republika Autonomiczna | [1] |
tanınmayan ölkə | Górski Karabach | ||
Chińska Republika Ludowa | 自治区 (zìzhìqū) region autonomiczny | Kuangsi · Mongolia Wewnętrzna · Ningxia · Tybet · Sinciang | [2] |
特别行政区 (tèbié xíngzhèngqū) specjalny region administracyjny | Hongkong · Makau | [2] | |
族自治州 (zìzhìzhōu) prefektura autonomiczna | Bayingolin • Bortala • Changji • Chuxiong • Dali • Dehong • Dêqên • Enshi • Gannan • Garzê • Golog • Gyêgu • Haibei • Hainan • Haixi • Honghe • Huangnan • Ili • Kizilsu • Liangshan • Linxia • Ngawa • Nujiang • Qiandongnan • Qiannan • Qianxinan • Wenshan • Xiangxi • Xishuangbanna • Yanbian | [2] | |
族自治县 (zìzhìxiàn) powiat autonomiczny | 117 powiatów autonomicznych[potrzebny przypis] | [2] | |
自治旗 (zìzhìqí) chorągiew autonomiczna[3] | Evenki • Morin Dawa • Oroqen | ||
Filipiny | region autonomiczny | Muzułmańskie Mindanao | [4] |
Finlandia | itsehallinnollinen maakunta prowincja autonomiczna | Wyspy Alandzkie | [5] |
Grecja | region autonomiczny | Góra Athos | [6] |
Gruzja | avtonomiuri respublika republika autonomiczna | Abchazja[7] · Adżaria | [8] |
Indonezja | daerah istimewa region specjalny | Aceh · Papua · Papua Barat· Papua Barat Daya·Papua Pegunungan· Papua Tengah· Papua Selatan· Yogyakarta | [9] |
Irak | okręg autonomiczny | Kurdystan | [10] |
Izrael | region autonomiczny | Palestyna (Autonomia Palestyńska) | |
Korea Południowa | teukbyeol jachido prowincja autonomiczna | Czedżu | [11] |
Mauritius | prowincja autonomiczna | Rodrigues | [12] |
Mołdawia | unitate teritorială autonomă autonomiczny podmiot terytorialny | Gagauzja · Naddniestrze[13] | [5] |
Nikaragua | regione autónoma region autonomiczny | Wybrzeże Karaibskie Północne – Wybrzeże Karaibskie Południowe | [14] |
Papua-Nowa Gwinea | prowincja autonomiczna | Wyspa Bougainville’a (do 2027) | [15] |
Portugalia | região autónoma region autonomiczny | Azory · Madera | [5] |
Rosja | республика; riespublika republika | Adygeja · Ałtaj · Baszkortostan · Buriacja · Chakasja · Czeczenia · Czuwaszja · Dagestan · Inguszetia · Jakucja · Kabardo-Bałkaria · Kałmucja · Karaczajo-Czerkiesja · Karelia · Komi · Mari El · Mordowia · Osetia Północna · Tatarstan · Tuwa · Udmurcja | [5] |
автономная область; awtonomnaja obłast´ obwód autonomiczny | Żydowski Obwód Autonomiczny | [5] | |
автономный округ; awtonomnyj okrug okręg autonomiczny | Chanty-Mansyjski Okręg Autonomiczny – Jugra · Czukocki Okręg Autonomiczny · Jamalsko-Nieniecki Okręg Autonomiczny · Nieniecki Okręg Autonomiczny | [5] | |
Serbia | prowincja autonomiczna | · Wojwodina | [16] |
земља непризната | Kosowo | ||
Tadżykistan | viloyat mukhtor okręg autonomiczny | Górski Badachszan | [17] |
Tanzania | (Zanzibar[18]) | [19] | |
Ukraina | Автономна Республіка avtonomna respublika republika autonomiczna | Autonomiczna Republika Krymu[20] | [5] |
Uzbekistan | respublika republika | Karakałpacja | |
Wielka Brytania | constituent country kraj historyczny | Irlandia Północna · Szkocja · Walia | [5] |
Włochy | regione autonoma region autonomiczny | Friuli-Wenecja Julijska · Sardynia · Sycylia · Trydent-Górna Adyga · Dolina Aosty | [5] |
Wyspy Świętego Tomasza i Książęca | concelho prowincja | (Wyspa Książęca[21]) |
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Regions and territories: Nagorno Karabakh. =BBC News. [dostęp 2010-05-17]. (ang.).
- ↑ a b c d Provinces of China. statoids.com. [dostęp 2010-05-17]. (ang.).
- ↑ w Mongolii Wewnętrznej (odpowiednik powiatów)
- ↑ Provinces of the Philippines. statoids.com. [dostęp 2010-05-17]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i Thomas Banedikter: Territorial autonomy as a means of minority protection and conflict solution in the European experience – An overview and schematic comparison. [w:] The working autonomies in Europe [on-line]. [dostęp 2010-05-17]. (ang.).
- ↑ Departments of Greece. statoids.com. [dostęp 2010-05-17]. (ang.).
- ↑ de facto niepodległe państwo od 1992 roku
- ↑ Sanakoev Appointed as Head of S.Ossetia Administration. [dostęp 2010-05-17]. (ang.).
- ↑ Kompas CyberK.C. Media Kompas CyberK.C., 6 Provinsi di Papua beserta Ibukotanya [online], KOMPAS.com, 26 sierpnia 2023 [dostęp 2023-08-29] (indonez.).
- ↑ Provinces of Iraq. statoids.com. [dostęp 2010-05-17]. (ang.).
- ↑ Galbijm – Jeju City. [dostęp 2010-05-17]. (ang.).
- ↑ Districts of Mauritius. statoids.com. [dostęp 2010-05-17]. (ang.).
- ↑ jest de facto administrowane przez nieuznawany na arenie międzynarodowej rząd, który ogłosił niepodległość Naddniestrza. Władze mołdawskie zaproponowały mu autonomię podobną do tej, jaką otrzymała Gagauzja, jednak negocjacje stanęły w miejscu, przez co nie jest jasne, czy wedle prawa Naddniestrze jest autonomią
- ↑ Departments of Nicaragua. statoids.com. [dostęp 2010-05-18]. (ang.).
- ↑ Provinces of Papua New Guinea. statoids.com. [dostęp 2010-05-18]. (ang.).
- ↑ Districts of Serbia. statoids.com. [dostęp 2010-05-18]. (ang.).
- ↑ Regions of Tajikistan. statoids.com. [dostęp 2010-05-18]. (ang.).
- ↑ może być uznany za autonomię, jako że posiada własnego prezydenta i parlament
- ↑ Regions and territories: Zanzibar. BBC News. [dostęp 2010-05-18]. (ang.).
- ↑ faktycznie wcielona do Rosji
- ↑ może być uznana za autonomię, gdyż od 1995 roku posiada własny rząd