Trombita

trombita
trąbita, trembita
Ilustracja
Klasyfikacja naukowa
423.121.2

Aerofon piszczałkowy (instrument dęty właściwy)

Klasyfikacja popularna
dęty drewniany
Podobne instrumenty

bazuna, ligawka

Akwarela z 1846 przedstawiająca Górala śląskiego z Istebnej grającego na trombicie

Trombita, trąbita, trembita – ludowy instrument dęty w kształcie prostej rury lub zagiętej nieco na końcu, sięgającej do 4 metrów długości, używany jako pasterska trąba wydająca głęboki, niski dźwięk[1]. Nazwa zaczerpnięta została prawdopodobnie z języka rumuńskiego.

Opis występowania

W Polsce odmiany trombit można spotkać do dziś w Beskidach i na Podhalu. Zwane są one po góralsku fajerami. Eugeniusz Janota ok. 1860 roku skomponował dwie melodie, grywane później na podhalańskich trombitach. W Polsce wschodniej i centralnej ten rodzaj instrumentu nazywany jest ligawką, a na Kaszubach – bazuną[1]. Wśród Hucułów funkcjonuje nazwa trembita. Największą trombitę na świecie o długości 8,35 metra stworzył Józef Chmiel z Darkowa na Zaolziu[2].

Odmiany trombit

Na terenie Polski wyróżnia się następujące rodzaje trombit:

  1. trombita cylindryczna z czarą głosową (występowanie: Beskid Śląski – najdłuższe do 4 m)
  2. trombita koniczna z czarą głosową (występowanie: Podhale – 2,5 m; okolice Rabki (Gorce) – ok. 1,5 m; Bieszczady)
  3. trombita koniczna na całej długości (występowanie: region żywiecki – 2,5 m)[1]
  4. trembita huculska (występowanie: Huculszczyzna) – do 3 m, w części końcowej rozszerza się lejkowato do ok. 6 m[3].

Galeria

  • Huculska trembita – pokaz gry w Muzeum Instrumentów im. Romana Kumłyka w Werchowynie
    Huculska trembita – pokaz gry w Muzeum Instrumentów im. Romana Kumłyka w Werchowynie
  • Góral podhalański grający na trembicie
    Góral podhalański grający na trembicie
  • Gra na trombicie podczas redyku górali Beskidu Śląskiego
    Gra na trombicie podczas redyku górali Beskidu Śląskiego
  • Huculi z Wierchowyny (d. Żabie) grający na trembitach
    Huculi z Wierchowyny (d. Żabie) grający na trembitach

Zobacz też

Zobacz hasło trombita w Wikisłowniku
Zobacz multimedia związane z tematem: Trombita

Przypisy

  1. a b c AlojzyA. Kopoczek AlojzyA., Etniczność i interetniczność w cieszyńskim instrumentarium muzycznym, [w:] ZygmuntZ. Kłodnicki, HalinaH. Rusek (red.), Pogranicza kulturowe i etniczne w Polsce, „Archiwum etnograficzne”, nr 41, Polskie Tow. Ludoznawcze, 2003, s. 159-165, ISSN 0066-6858 .
  2. PolskieMuzy.pl, Górnik od trombit – rozmowa z Józefem Chmielem - Polskie Muzy [online], polskiemuzy.pl [dostęp 2017-10-14]  (ang.).
  3. RyszardR. Brykowski RyszardR., BalthasarB. Hacquet BalthasarB., Dawne Pokucie i Huculszczyzna w opisach cudzoziemskich podróżników: wybór tekstów z lat 1795-1939, Wydawn. Akademickie Dialog, 2001, s.186, ISBN 978-83-88238-83-3, OCLC 50418864, ISBN 83-88238-83-3 .

Linki zewnętrzne

  • Trombita na stronie internetowej o polskich instrumentach ludowych
  • Film o trombitach beskidzkich z cyklu „Instrumenty z duszą”
Encyklopedie internetowe (typ instrumentu muzycznego):
  • PWN: 3989296
  • БРЭ: 4200844