Umbellularia californica
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | magnoliopodobne | ||
Rząd | wawrzynowce | ||
Rodzina | wawrzynowate | ||
Rodzaj | Umbellularia | ||
Gatunek | Umbellularia californica | ||
Nazwa systematyczna | |||
Umbellularia californica (Hook. & Arn.) Nutt. N. Amer. Sylv. 1: 87 (1842)[3] | |||
Synonimy | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
najmniejszej troski | |||
Zasięg | |||
| |||
|
Umbellularia californica – gatunek drzew i krzewów z rodziny wawrzynowatych (Lauraceae). Należy do monotypowego rodzaju Umbellularia. Występuje wzdłuż zachodnich wybrzeży Ameryki Północnej od południowego Oregonu po Kalifornię Dolną[5][3]. Rośnie w różnych siedliskach, zwykle w dolinach i wąwozach sięgając do rzędnej 1500 m n.p.m.[5][6] Kwitnienie trwa od jesieni do wiosny[5].
Dostarcza cenionego drewna określanego mianem „myrtlewood” i „pepperwood”, wykorzystywanego nawet w jubilerstwie. Wyrabiano z niego także monety używane w Oregonie[7]. Gatunek wykorzystywany jest także jako leczniczy, m.in. jako środek dezynfekujący. Wąchanie skruszonych liści wywoływać ma kichanie oraz ból głowy[7]. Ból głowy powodować ma nawet dłuższe przebywanie pod drzewem tego gatunku[5].
Morfologia
- Pokrój
- Krzewy lub drzewa osiągające do 45 m wysokości[5][6]. Kora na pniu jest cienka, brązowa[8]. Pędy są gładkie, walcowate, czasem, zwłaszcza młode drobno, przylegająco owłosione[6].
- Liście
- Zimozielone, skórzaste[8], skrętoległe, aromatyczne, przy czym zapach określany jest raczej jako nieprzyjemny. Blaszka żółtozielona[5], przeświecająco gruczołkowana[8], wąsko eliptyczna, z obu końców zaostrzona, osiąga do 10 cm długości i 3 cm szerokości[6], jest pierzasto użyłkowana[5].
- Kwiaty
- Drobne (osiągają do 16 mm średnicy), obupłciowe, zebrane po 5–10 w baldaszki[5]. Kwiatostany przed rozwinięciem są osłonięte przysadkami. Szypułki w obrębie kwiatostanu są omszone[6]. Okwiat składa się z 6 listków, ma barwę żółtawą. Pręciki są krótkie i jest ich zwykle 9[5]. Zalążnia jest górna, jajowata[8].
- Owoce
- Zielone do ciemnofioletowych po wyschnięciu, kulistawo-jajowate, podobne do jagód, o średnicy do 2 cm, z kubeczkowato rozszerzonym w czasie owocowania dnem kwiatowym u nasady[5][6].
-
Pień -
Liście -
Kwiaty -
Owoce
Systematyka
- Pozycja systematyczna
Gatunek należy do monotypowego rodzaju Umbellularia (C. G. D. Nees) Nuttall, N. Amer. Sylva 1: 87. Jul-Dec 1842[9]. Jest on jednym z około 50 rodzajów zaliczanych do rodziny wawrzynowatych (Lauraceae), wchodzącej w skład rzędu wawrzynowców (Laurales)[2]. W obrębie rodziny uznawany jest za blisko spokrewniony z rodzajem Litsea[5].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-04-11] (ang.).
- ↑ a b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-04-11] (ang.).
- ↑ a b c Umbellularia californica (Hook. & Arn.) Nutt.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-04-11].
- ↑ Umbellularia californica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. I. Trees and shrubs. London: Macmillan, 1988, s. 66. ISBN 0-333-73003-8.
- ↑ a b c d e f Umbellularia californica. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-04-11].
- ↑ a b David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 952, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
- ↑ a b c d Umbellularia (Nees) Nuttall. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-04-11].
- ↑ Umbellularia. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2021-04-11].
- Britannica: plant/California-laurel
- EoL: 596841
- Flora of North America: 220013933
- GBIF: 5371727
- identyfikator iNaturalist: 48807
- IPNI: 30189264-2
- ITIS: 18208
- NCBI: 3438
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): tro-17804222
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:30189264-2
- Tela Botanica: 104550
- identyfikator Tropicos: 17804222
- USDA PLANTS: UMCA
- CoL: 7DH5G