Uszew

Uszew
wieś
Ilustracja
Kościół św. Floriana
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

brzeski

Gmina

Gnojnik

Wysokość

236 m n.p.m.

Liczba ludności (2021)

1649 [1]

Strefa numeracyjna

14

Kod pocztowy

32-865[2]

Tablice rejestracyjne

KBR

SIMC

0819869

Położenie na mapie gminy Gnojnik
Mapa konturowa gminy Gnojnik, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Uszew”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Uszew”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Uszew”
Położenie na mapie powiatu brzeskiego
Mapa konturowa powiatu brzeskiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Uszew”
Ziemia49°55′03″N 20°36′06″E/49,917500 20,601667[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Uszew – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie brzeskim, w gminie Gnojnik[3], w odległości 8 km na południe od Brzeska, przy drodze krajowej nr 75. Do 1954 roku siedziba gminy Uszew.

Historia

(...) Posiadłość nad Uszwicą - połowa Uszwi (Racława przekazała ją Wizynie w r. 1260) i wieś Pomianową były wcześniej własnością staniąteckiego prepozyta Pomiana i jego braci; wraz z klasztorem staniąteckim swą własność miały w obu tych wsiach cystersi z wielkopolskiego Ołoboku, którym Racława podarowała drugą połowę Uszwi. Zarówno Uszew - przekazana biskupom krakowskim przed r. 1346 - jak Pomianowa, która w czasach Długosza jest własnością szlachecką, nie utrzymały się długo we władaniu benedyktynek" (...)[4].

Przed 1260 rokiem ten teren należał do Klemensa Gryfity z Brzeźnicy i jego żony Racławy. Obdarowaną była ich córka Wizyna, przełożona konwentu benedyktynek w Staniątkach. W 1317 roku Władysław Łokietek zezwolił klasztorowi na przeniesienie wsi Uszew z prawa polskiego na prawo niemieckie. Uszew uzyskał(a)[5] lokację miejską przed 1346 rokiem, zdegradowany(a) z powodu spłonięcia po 1411 roku[6]. Uszew była siedzibą klucza uszewskiego w czasach, kiedy była miastem. Uszew była wsią biskupstwa krakowskiego w powiecie szczyrzyckim w województwie krakowskim od końca XVI wieku do 1772 roku (I Rozbiór)[7].

W latach 1934–1954 wieś była siedzibą gminy Uszew, a w latach 1954–1969 gromady Uszew. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego.

Demografia

Ludność w poszczególnych latach[8]:

1998: 1488

2002: 1524

2009: 1568

2011: 1560

2021: 1649

Zabytki

Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[9].

Parafia

Parafia w Uszwi powstała prawdopodobnie pod koniec XIII w.: pierwsza wzmianka o jej istnieniu z 1325 roku. Dawny kościół parafialny, pw. Wszystkich Świętych istniał od XV do XVIII wieku, jednak spłonął. Obecny murowany z 1806 roku w stylu barokowym, konsekrowany przez bp T.G. Zieglera 13 czerwca 1824, pw. św. Floriana[10].

Części wsi

Integralne części wsi Uszew[11][12]
SIMC Nazwa Rodzaj
0819875 Kąty część wsi
0819906 Skotnica Strońska część wsi
0819912 Strona część wsi
0819935 Załęże część wsi

Przypisy

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 143320
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1316 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
  3. ↑ GUS. Rejestr TERYT
  4. ↑ Bogusław Krasnowolski: Historia klasztoru Benedyktynek w Staniątkach. Kraków: 1999.
  5. ↑ w staropolskim Uszew była nazwą w rodzaju męskim, nie żeńskim tak jak teraz.
  6. ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 80-81.
  7. ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 100.
  8. ↑ Wieś Uszew (małopolskie) [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-12-21]  (pol.).
  9. ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-11-20] .
  10. ↑ Roczniki Diecezji Tarnowskiej
  11. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  12. ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].

Linki zewnętrzne

  • Uszew 2, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 854 .
  • Uszew, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 676 .
  • p
  • d
  • e
Gmina Gnojnik
Wsie
Integralne
części wsi
  • Anczykówka
  • Fiślerówka
  • Górka (Gnojnik)
  • Górka (Lewniowa)
  • Górny Gościniec
  • Granice (Gnojnik)
  • Granice (Lewniowa)
  • Granice (Żerków)
  • Kąty
  • Kucek
  • Nadole
  • Nagórze
  • Osice
  • Pisarzówka
  • Podkościelna
  • Podwisowa
  • Przyrwa
  • Puste
  • Ratoskie
  • Rędzina
  • Skotnica Strońska
  • Strona
  • Śleparka
  • Wichrowiec
  • Wisowa
  • Wojtówka
  • Za Wsią
  • Zadziale
  • Zagórze (Biesiadki)
  • Zagórze (Zawada Uszewska)
  • Zagrabie
  • Załęże

Kontrola autorytatywna (wieś w Polsce):
  • VIAF: 131541958
  • LCCN: n2002029037
  • J9U: 987007469758605171