Władysław Winawer

Ten artykuł od 2018-01 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Władysław Marcin Winawer (ur. 26 stycznia 1899 w Warszawie, zm. 10 lipca 1973 tamże) – polski adwokat cywilista pochodzenia żydowskiego. Po II wojnie światowej obrońca w procesach politycznych działaczy Polskiego Państwa Podziemnego, a po 1956 roku w procesach rehabilitacyjnych osób skazanych przez władze komunistyczne.

Urodził się jako syn Adolfa Edwarda Winawera i Dory (Doroty) z domu Czamańskiej. W 1918 zdał egzamin maturalny w Gimnazjum Filologicznym im. Jana Kreczmara w Warszawie. Od stycznia 1915 należał do Polskiej Organizacji Wojskowej, wstąpił do Legionów 12 listopada 1915, przydzielony do 5 pułku piechoty I Brygady Legionów^[1]. Uczestniczył w walkach na Wołyniu, m.in. pod Koszczycami i Stowygorożem. Uczestniczył także w wojnie polsko-bolszewickiej, w bitwie pod Warszawą i nad Niemnem. W grudniu 1920 w stopniu plutonowego został zdemobilizowany.

Po ukończeniu studiów prawniczych na Uniwersytecie Warszawskim i odbyciu aplikacji adwokackiej (jego patronem był adwokat Adolf Finkelhaus), w latach 1928–1939 prowadził kancelarię adwokacką przy ul. Kapucyńskiej 5 w Warszawie. Prowadził sprawy cywilne, głównie hipoteczne. Występował wielokrotnie jako obrońca oskarżonych o działalność komunistyczną zarówno żydów jak i katolików^[2] Był patronem Stanisława Gajewskiego, który w 1942 wyprowadził z getta warszawskiego jego pięcioletnią córkę Janinę.

We wrześniu 1939 jako podoficer rezerwy został zmobilizowany do Centrum Wyszkolenia Sanitarnego i wziął udział w wojnie 1939. Schwytany przez żołnierzy Armii Czerwonej, został przez szoferów polskich ukryty między szeregowcami. Dzięki temu 31 stycznia 1940 powrócił do Warszawy. Od listopada 1941 przebywał z rodziną w getcie warszawskim, Od jesieni 1942 ukrywał się w Milanówku, korzystając z pomocy m.in. Marii i Lecha Sokołowskich^[3] oraz Ewy i Janusza Sipayłłów.

Od 1946 był członkiem Rady Adwokackiej w Warszawie, a w latach 1951–1957 Naczelnej Rady Adwokackiej. W tym czasie bronił działaczy Polskiego Państwa Podziemnego, a po 1956 reprezentował pokrzywdzonych w procesach rehabilitacyjnych. Był pełnomocnikiem Kazimierza Moczarskiego, który 22 lutego 1955 skierował do niego list o historycznym znaczeniu, opisujący czterdzieści metod tortur, jakie stosowali wobec niego w śledztwie stalinowscy oprawcy. Do obrony Kazimierza Moczarskiego przybrał adwokat Anielę Steinsbergową. Był także pełnomocnikiem przedstawicieli tajnych władz adwokatury i konspiracyjnego sądownictwa: Eugeniusza Ernsta, Stanisława Koziołkiewicza i Ludomira Sakowicza oraz pracownicy kontrwywiadu Komendy Warszawa AK Anny Rószkiewicz-Litwinowiczowej.

Jest pochowany na cmentarzu ewangelicko-reformowanym w Warszawie przy ul. Żytniej (kwatera R-1-3)^[4].

Wnuk szachisty Szymona Winawera (1838–1919). Dziadek dziennikarki Kazimiery Szczuki (ur. 1966)^[5].

• Marek Gałęzowski, Na wzór Berka Joselewicza. Żołnierze i oficerowie pochodzenia żydowskiego w Legionach Polskich, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2010
• Andrzej Bąkowski, Recenzje, Palestra Nr 5–6, 2008