Wallada bint al-Mustakfi

Wallada bint al-Mustakfi
‏ولادة بنت المستكف‎
Data i miejsce urodzenia

994 lub 1010
Kordoba

Data i miejsce śmierci

1087 lub 26 marca 1091
Kordoba

Język

arabski

Dziedzina sztuki

poezja

Epoka

średniowiecze

Wallada bint al-Mustakfi (arab. ‏ولادة بنت المستكفي‎, ur. 994[1] lub 1010[2] w Kordobie, zm. 1087 lub 26 marca 1091 tamże[1]) – andaluzyjska arabska poetka, pochodząca z panującego w Kordobie rodu Umajjadów.

Życiorys

Jej ojcem był Muhammad ibn Abd ar-Rahman ibn Ubajd Allah[3], jako Muhammad III(inne języki) jeden z ostatnich umajjadzkich kalifów Kordoby, matką – chrześcijańska niewolnica[1], prawdopodobnie o imieniu Sukkara[3]. Z racji swojej wysokiej pozycji społecznej Wallada nigdy nie wyszła za mąż. Po śmierci ojca w 1025 r. odziedziczyła jego majątek, który przypadł jej z powodu braku męskiego dziedzica Muhammada. Spadek ten umożliwił jej niezależność i posiadanie w Kordobie dworu, będącego swego rodzaju „salonem literackim”, gromadzącym andaluzyjskich poetów i literatów. Na dworze tym przebywały także kobiety, dla których była to forma edukacji; były wśród nich także osoby niskiego stanu. Uczennicą Wallady była m.in. córka sprzedawcy fig, poetka Muhja bint at-Tajjani(inne języki), którą z mistrzynią mógł łączyć intymny związek[1].

Była blondynką, o jasnej karnacji i niebieskich oczach. Bardzo dumna ze swojej urody nie nosiła hidżabu. Jednym z wyrazów jej wolności było swobodne zachowanie seksualne. Nie ukrywała swoich związków z mężczyznami, w tym ze znanym poetą Ibn Zajdunem, czy z Ibn Abdusem . Zmarła w pałacu Ibn Abdusa[1].

Na ramionach swojej sukni miała wyhaftowany jeden ze swoich wierszy:

أنا والله أصلح للمعالي
وأمشي مشيتي وأتيه تيهاً
أمكن عاشقي من صحن خدي
وأعطي قبلتي من يشتهيها

Anā wa-l-lāhi aṣluḥu li-l-maʿālī
wa-amšī mišyatī wa-atīhu tīhā
umkinu ʿāšiqī min ṣaḥni ḫaddī
wa-uʿṭī qublatī man yaštahīhā

Twórczość

Zachowało się niewiele jej poezji. Współcześnie znane jest tylko osiem krótkich tekstów przypisywanych Walladzie, przekazanych przez źródła arabskie. Większość z nich związana jest z Ibn Zajdunem (trzy wiersze miłosne i trzy skierowane przeciw niemu satyry), pozostałe to dwuwiersze z sukni oraz jedna satyra[2].

Według Ibn Bassama(inne języki) (1058–1147), andaluzyjskiego historyka i poety, większość twórczości Wallady stanowiły satyry, często operujące dosadnym i wulgarnym językiem[2].

Wpływ i upamiętnienie

Pomnik Kochanków, Kordoba

W 1971 r., w 900. rocznicę śmierci poety, na placu El Campo Santo de los Mártires w Kordobie został umieszczony Pomnik Kochanków lub Kochankowie, będący symbolicznym przedstawieniem rąk Ibn Zajduna i Wallady[4].

Zajmujący się muzyką dawną Eduardo Paniagua(inne języki) wraz z zespołem El Arabi Ensemble wydał w 2003 roku płytę z muzyczną interpretacją wierszy Wallady i Ibn Zajduna[5][6].

Przypisy

  1. a b c d e EwaE. Łukaszyk EwaE., Wokół Wallady. Poezja i miłość w Al-Andalus w XI wieku, [w:] EwaE. Łukaszyk, KrystynaK. Wierzbicka-Trwoga, Nie tylko salon. Wspólnotowe formy życia literackiego, DiG, 2016, s. 25–26, ISBN 978-83-286-0002-7 [dostęp 2024-08-09] .
  2. a b c TeresaT. Garulo TeresaT., Wallada bint al-Mustakfi, [w:] Diccionario Biográfico electrónico (DB~e), Real Academia de la Historia [dostęp 2024-08-10]  (hiszp.).
  3. a b IreneI. Cox-Carstairs IreneI., Fit for High Positions: The Life of Wallada bint al-Mustakfi [online], Medievalists.net, 21 kwietnia 2022 [dostęp 2024-08-09]  (ang.).
  4. The Monument of The Lovers - Cordoba, Spain [online], The Monument of The Lovers - Cordoba, Spain [dostęp 2020-12-14] .
  5. Música Andalusí «Wallada bint al-Mustakfi» – Eduardo Paniagua [online], musicaantigua.com, 28 stycznia 2017 [dostęp 2024-08-10]  (hiszp.).
  6. Wallada • Ibn Zaydún / El Arabí Ensemble · Eduardo Paniagua [online], www.sonusantiqva.org [dostęp 2024-08-10] .
Kontrola autorytatywna (osoba):
  • ISNI: 0000000051217083
  • VIAF: 31861990
  • LCCN: nr92031080
  • GND: 102369550
  • PLWABN: 9811464764705606
  • J9U: 987007397915205171