Wielka Wieś (gmina)

Ten artykuł dotyczy współczesnej gminy. Zobacz też: gmina Wielka Wieś – dawna gmina w woj. kieleckim.

Wielka Wieś

gmina wiejska
Budynek urzędu gminy w Szycach
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	krakowski
TERC	1206152
Wójt	Krzysztof Wołos
Powierzchnia	48,3 km²
Populacja (2023) • liczba ludności	16 455
• gęstość	224 os./km²
Nr kierunkowy	12
Kod pocztowy	32-085, 32-089
Tablice rejestracyjne	KRA
Adres urzędu: Urząd Gminy Wielka Wieś Plac Wspólnoty 1, 32-085 Szyce
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw 12
Położenie na mapie województwa małopolskiego Wielka Wieś
Położenie na mapie Polski Wielka Wieś
50°09′N 19°51′E/50,156389 19,843333
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Wielka Wieś – gmina wiejska w powiecie krakowskim w województwie małopolskim.

Siedziba gminy to Szyce.

Na koniec 2023 roku gminę zamieszkiwało 16 455 osób^[1].

Według danych z roku 2002^[2] gmina Wielka Wieś ma obszar 48,1 km², w tym:

• użytki rolne – 82%;
• użytki leśne – 7%.

Gmina stanowi 3,91% powierzchni powiatu.

Dane z 30 czerwca 2004^[3]:

Dwunasta pod względem liczby mieszkańców gmina, na 17 gmin powiatu krakowskiego.

• Piramida wieku mieszkańców gminy Wielka Wieś w 2014 roku^[1].

Bębło, Będkowice, Biały Kościół, Czajowice, Giebułtów, Modlnica, Modlniczka, Prądnik Korzkiewski, Szyce, Tomaszowice, Wielka Wieś, Wierzchowie.

Jerzmanowice-Przeginia, Kraków, Skała, Zabierzów, Zielonki.

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego:^[4]

• Biały Kościół – kościół parafialny pw. św. Mikołaja;
• Giebułtów – kościół parafialny pw. św. Idziego;
• Giebułtów – spichrz dworski, drewniany;
• Modlnica – kościół parafialny pw. św. Wojciecha oraz dzwonnica;
• Modlnica – kaplica pw. św. Wojciecha;
• Modlnica – zespół dworski, lamus, mur z wieżyczką oraz park;
• Modlnica – komora celna austriacka;
• Prądnik Korzkiewski – dawny browar, spichrz oraz stajnia;
• Prądnik Korzkiewski – dawna kuźnica, obecnie dom mieszkalny;
• Tomaszowice – zespół dworski wraz z parkiem;
• Wielka Wieś – ruiny zamku na tzw. Zamkowej Skale.

Tereny gminy położone są na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej (częściowo na Wyżynie Olkuskiej, a częściowo w Rowie Krzeszowickim) i wchodzą w skład pięknego krajobrazowo i wartościowego przyrodniczo i geologicznie obszaru Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie oraz Ojcowskiego Parku Narodowego. Liczne ostańce i inne skały, głębokie wąwozy, krasowe źródła, jaskinie i odkryte punkty widokowe na wzniesieniach stanowią o dużych walorach krajobrazowych gminy. Znajduje się tu wiele skał udostępnionych do wspinaczki skałkowej. Na terenie gminy znajdują się takie atrakcje turystyczne, jak:

• Dolina Prądnika;
• Dolina Kluczwody z Skałą Zamczysko z resztkami dawnego zamku;
• Dolina Będkowska;
• Jaskinia Wierzchowska Górna;
• rezerwat przyrody Dolina Kluczwody;
• 26 pomników przyrody^[5].

Przez gminę przebiegają liczne szlaki turystyki pieszej i rowerowej umożliwiające zwiedzenie atrakcyjnych turystycznie miejsc.

Kulturę fizyczną na terenie Gminy Wielka Wieś propagują cztery Ludowe Kluby Sportowe: Błękitni Modlnica, Sportowiec Modlniczka, Orzeł Bębło^[6], Jutrzenka Giebułtów^[7].

Przez gminę przebiega droga krajowa nr 94, która łączy Kraków z Katowicami. Istnieją także połączenia autobusowe obsługiwane przez MPK Kraków:

• Linia 310 – Os. Podwawelskie – Będkowice Pętla;
• Linia 220 – Krowodrza Górka – Giebułtów Morgi;
• Linia 230 – Bronowice Małe – Ujazd Pętla;
• Linia 910 (nocna) – Bronowice Małe – Będkowice Pętla;

Na terenie gminy znajdują się:

• Szkoły podstawowe – 8 (w tym jedna niepubliczna);
• Szkoły zawodowe i techniczne – 1.

Teren dzisiejszej gminy Wielka Wieś to obszar zasiedlony już od najdawniejszych czasów. Odnotowano tu liczne ślady osadnictwa wielokulturowego zaczynające się od epoki paleolitu. Stanowiska archeologiczne znajdują się w Bęble (znaleziska w schronisku skalnym w Żytniej Skale i na stanowisku otwartym), w Będkowicach (wczesnośredniowieczne grodzisko na skałce Sokolica nad Doliną Będkowską; kopiec prehistoryczny) i w Wierzchowiu (znaleziska w Jaskini Wierzchowskiej Górnej). Najstarsze wzmianki pisane o terenach gminy pochodzą z XIII wieku. Wsiami wymienianymi w materiałach z tamtego okresu były: Będkowice – wieś wzmiankowana w 1329 roku, Biały Kościół – wieś wzmiankowana w 1325, Modlniczka – wieś wzmiankowana w 1388, Modlnica – wieś wzmiankowana w 1254, a także Wierzchowie – wieś wzmiankowana w 1470 roku.

W okresie rozbiorów teren obecnej gminy był podzielony pomiędzy dwa zabory – austriacki i rosyjski, a linia graniczna przebiegała częściowo z biegiem potoku Kluczwoda. Odtworzone słupy graniczne z herbami i drzewami genealogicznymi domów panujących (Habsburgów i Romanowów) obejrzeć można na prywatnej posiadłości w Dolinie Kluczwody. Pamiątkami po tych czasach, m.in. z okresu powstania styczniowego 1863, są: pomnik-mogiła powstańców w Szycach i grób ich dowódcy na cmentarzu w Modlnicy. W czasie II wojny światowej na terenie dzisiejszej gminy toczyły się działania partyzanckie, w których brał udział oddział AK „Skała”. Przypomina o tym tablica pamiątkowa umieszczona na skale we wsi Prądnik Korzkiewski.

• Oficjalna strona Gminy Wielka Wieś
• Strona Doliny Kluczwody