Zabród

Zabród
osada
Państwo

 Polska

Województwo

 zachodniopomorskie

Powiat

goleniowski

Gmina

Goleniów

Sołectwo

Bolechowo[2]

Strefa numeracyjna

91

Kod pocztowy

72-131[3]

Tablice rejestracyjne

ZGL

SIMC

0775630

Położenie na mapie gminy Goleniów
Mapa konturowa gminy Goleniów, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Zabród”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko lewej krawiędzi u góry znajduje się punkt z opisem „Zabród”
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego
Mapa konturowa województwa zachodniopomorskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Zabród”
Położenie na mapie powiatu goleniowskiego
Mapa konturowa powiatu goleniowskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Zabród”
Ziemia53°31′19″N 14°51′00″E/53,521944 14,850000[1]

Zabród (potocznie: Zabrodzie, Bukowina[4]; do 1945 niem. Schönwerder[5]) – osada w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie goleniowskim, w gminie Goleniów, w sołectwie Bolechowo[6], 3,5 km na południe od miasta, w Puszczy Goleniowskiej, na Równinie Goleniowskiej, nad rzeką Iną, przy drodze prowadzącej do miejscowości Bolechowo. W bezpośrednim sąsiedztwie miejscowości położona jest leśniczówka Krzewno.

Historia

Okres niemiecki

Już w XVII wieku istniał w tym miejscu folwark, będący własnością miasta Goleniów[7][8]. Nosił pierwotnie nazwę Holländerei, co może wskazywać, że osadę założyli koloniści[9]. W XIX wieku folwark wzięła w użytkowanie wieczyste rodzina Voigtów[10]. 2 maja 1909 roku liczące 800 morgów dobra nabył Richard Paape z Maskow za kwotę 155 000 marek[11]. Choć miejscowość pozostawała jego własnością jedynie przez kilka lat, to właśnie w tym okresie dokonano zmiany nazwy na Schönwerder[12].

Między rokiem 1911 i 1912[13] folwark przeszedł w ręce radcy Ludwiga Meyera – emerytowanego wojskowego w stopniu porucznika (Oberleutnant) i urzędnika kolonialnego, który powrócił do ojczyzny z Niemieckiej Afryki Wschodniej[14][15]. Ostatnim właścicielem majątku przed 1945 rokiem był syn Ludwiga, Hans Meyer[16].

Okres polski

Po 1945 roku Zabród uznano za część Goleniowa. Osadę wraz z przyległymi lasami ponownie wyłączono z granic miasta z początkiem 1969 roku i włączono w skład gromady Goleniów[17]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa szczecińskiego.

Współczesność

Dwór

Wikipedia:Weryfikowalność
Ta sekcja od 2013-07 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Obecnie w Zabrodziu zachował się dwór neoklasycystyczny z przełomu XIX i XX wieku. Zbudowany na przyziemiu, dwukondygnacyjny, na planie prostokąta z szeroką fasadą frontową. Budynek był remontowany i przebudowywany w latach 70. i 80. XX wieku. Za czasów PRL pełnił funkcje administracyjne Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Przemysłu Mięsnego w Szczecinie, posiadającego tuczarnię w Zabrodziu. Obecnie jest to dwór wyłącznie mieszkalny. Obok budynku znajdują się budynki mieszkalne oraz pozostałości parku dworskiego.

Mieszkania socjalne

Na przełomie lat 2007 i 2008 gmina wybudowała w Zabrodzie mieszkania socjalne w formie kontenerów. Inwestycja była warta niespełna 800 tys. zł[18]. Następnie eksmitowano do nich mieszkańców Goleniowa (13 rodzin), którzy nie płacili czynszu za mieszkania komunalne i otrzymali sądowe nakazy eksmisji[19].

Warunki panujące w kontenerach wywołały kontrowersje w lokalnych mediach – na osobę przypadało jedynie 5 m², mieszkania nie miały odpowiedniej izolacji cieplnej, a ogrzewanie elektryczne okazało się drogie i nieefektywne[20]. Zdarzało się również, że zamarzała kanalizacja[21]. Kłopotem była także sama lokalizacja osiedla – mieszkańcy niemający samochodu po wszystkie sprawunki musieli chodzić po kilka kilometrów piechotą[18][22]. Część dotychczasowych mieszkańców Zabrodu w obawie o wzrost przestępczości skierowała do gminy petycję przeciwko sprowadzaniu nowych rodzin[22].

Burmistrz Andrzej Wojciechowski w wywiadach z mediami otwarcie przyznawał, że standard mieszkań celowo jest niski. Stwierdzał, że mieszkańcy będą do nich przesiedlani „nie w nagrodę, a za karę”[23], dlatego warunki powinny być dotkliwe. Perspektywa eksmisji do Zabrodu miała w jego opinii działać jako straszak i skłonić mieszkańców zalegających z opłatami do szybkiego ich uregulowania[18][22]. Choć budowa osiedla rzeczywiście zmotywowała wielu dłużników do spłaty zaległości, gmina zrezygnowała z budowy kolejnych planowanych kontenerów[21].

Otoczenie

Wikipedia:Weryfikowalność
Ta sekcja od 2013-07 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Przy drodze do Goleniowa znajduje się również budynek leśniczówki z końca XIX wieku oraz nowa leśniczówka, postawiona w roku 2005. Obie leśniczówki tworzą miejscowość o nazwie Krzewno. W zagajniku we wsi znajduje się okazały dąb - pomnik przyrody. Zabrodzie otaczają lasy sosnowe i bukowe, pełne uroczych zakątków, jak np. błędnie nazywane Królewskie Źródło, którego oryginalna niemiecka nazwa brzmiała Quelle König i pochodziła od nazwiska odkrywcy i pierwszego badacza aptekarza Königa. Miejscowość pełni obecnie wyłącznie funkcje mieszkalne.

Demografia

Liczba mieszkańców w latach
Źródło: 1817[24], 1849 (3 domy)[25], 1871 (3 domy)[26], 1885 (2 domy)[27], 1895 (3 domy)[28], 1905 (3 domy)[29], 1912[30], 1928[9], 1998–2021[31]

Zobacz też

Przypisy

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 14 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 155072
  2. Wykaz sołectw Gminy Goleniów
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1580 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
  4. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2023
  5. Rozporządzenie Ministrów Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 1 czerwca 1948 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości.
  6. Wykaz sołectw Gminy Goleniów i osiedli - BIP Urząd Gminy i Miasta w Goleniowie [online], bip.goleniow.pl [dostęp 2022-06-30] .
  7. Verpachtung der Holländerei, Archiwum Państwowe w Szczecinie, jednostka 65/196/0/6/431, 1695–1738  (niem.).
  8. Ludwig WilhelmL.W. Brüggemann Ludwig WilhelmL.W., Ausführliche Beschreibung des gegenwärtigen Zustandes des Königl. Preussischen Herzogthums Vor- und Hinter-Pommern. T. 1, welcher ausser der allgemeinen Einleitung die Beschreibung des Preussischen Vorpommern enthält, Stettin: H. G. Effenbart, 1779, s. 178  (niem.).
  9. a b Nowakowski 2002 ↓, s. 2.
  10. Die Aufnahme einer letztwilligen gegenseitigen Disposition von den Pächter Christian Friedrich Voigt'schen Eheleute auf der Hollanderei, Archiwum Państwowe w Szczecinie, jednostka 65/148/0/4.21/1754, 1826–1831  (niem.).
  11. Gollnow, „Gartzer Zeitung”, 52, 4 maja 1909, s. 3  (niem.).
  12. Nazwa notowana w 1911 roku: Gollnow, „Beilage zur Schlawer Zeitung”, 243, 1911, s. 2  (niem.).
  13. Deutsche Landwirtschafts-Gesellschaft, Neue Mitglieder, „Neue Mitteilungen für die Landwirtschaft”, 27, 1912, s. 33  (niem.).
  14. Ludwig Meyer [online], Personen in Deutsch-Ostafrika [dostęp 2024-08-22]  (niem.).
  15. Ludwig Meyer mit Frau Ella [online], Personen in Deutsch-Ostafrika [dostęp 2024-08-22]  (niem.).
  16. KurtK. Winckelsesser KurtK., Genealogisches Handbuch bürgerlicher Familien. Pommersches Geschlechterbuch, t. 8, Limburg an der Lahn: C. A. Starke, 1971, s. 188  (niem.).
  17. Dz.U. z 1968 r. nr 42, poz. 297
  18. a b c AgnieszkaA. Tarczykowska AgnieszkaA., Skazani na życie w baraku [online], Głos Szczeciński, 14 listopada 2007 [dostęp 2024-08-23]  (pol.).
  19. PawełP. Palica PawełP., Eksmitowani zamieszkali w kontenerach [online], Radio Szczecin, 2 kwietnia 2008 [dostęp 2024-08-23]  (pol.).
  20. Ciepło i taniej [online], Goleniowska.com, 8 lutego 2010 [dostęp 2024-08-23]  (pol.).
  21. a b CezaryC. Martyniuk CezaryC., Nie płacisz, lądujesz w baraku – straszak podziałał... [online], Kurier Szczeciński, 26 stycznia 2016 [dostęp 2024-08-23]  (pol.).
  22. a b c Zimę spędzą w kontenerach [online], Goleniów.net.pl, 16 października 2007 [dostęp 2024-08-23]  (pol.).
  23. PawełP. Palica PawełP., Wioska dla eksmitowanych pod Goleniowem [online], Radio Szczecin, 26 listopada 2007 [dostęp 2024-08-23]  (pol.).
  24. Ortschafts-Verzeichnisß des Regierungs-Bezirks Stettin nach der neuen Kreis-Eintheilung vom Jahr 1817: nebst alphabetischem Register, Stettin: Carl Wilhelm Struck, 1817, karta 86  (niem.).
  25. Eugen Hugo TheodorE.H.T. Huhn Eugen Hugo TheodorE.H.T., Topographisch-statistisch-historisches Comptoir-Amts-, Post-, Reise- und Zeitungs-Lexikon von Deutschland, Druck und Verlag des Bibliographischen Instituts in Hildburghausen, 1849, s. 272  (niem.).
  26. Königlich Preußisches Statistisches Bureau, Die Gemeinden und Gutsbezirke des Preussischen Staates und ihre Bevölkerung. 3, Die Gemeinden und Gutsbezirke der Provinz Pommern und ihre Bevölkerung: nach den Urmaterialien der allgemeinen Volkszählung vom 1. December 1871, Berlin: Verlag des Königlichen Statistischen Bureaus, 1874, s. 53  (niem.).
  27. Königlich Preußisches Statistisches Bureau, Gemeindelexikon für die Provinz Pommern: auf Grund der Materialien der Volkszählung vom 1. Dezember 1885 und anderer amtlicher Quellen, Berlin: Verlag des Königlichen Statistischen Bureaus, 1888, s. 61  (niem.).
  28. Königlich Preußisches Statistisches Bureau, Gemeindelexikon für die Provinz Pommern: auf Grund der Materialien der Volkszählung vom 2. Dezember 1895 und anderer amtlicher Quellen, Berlin: Verlag des Königlichen Statistischen Bureaus, 1898, s. 60  (niem.).
  29. Königlich Preußisches Statistisches Landesamt, Gemeindelexikon für die Provinz Pommern: auf Grund der Materialien der Volkszählung vom 1. Dezember 1905 und anderer amtlicher Quellen, Berlin: Verlag des Königlichen Statistischen Landesamts, 1908, s. 92  (niem.).
  30. Meyers Orts und Verkehrs-Lexikon Des Deutschen Reichs, t. 1. Band, Leipzig-Wien: Bibliographisches Institut, 1912, s. 591  (niem.).
  31. Osada Zabród (zachodniopomorskie) [online], Polska w liczbach [dostęp 2024-08-22]  (pol.).

Bibliografia

  • CezaryC. Nowakowski CezaryC., Zabród. Leśniczówka – Zagroda. Karta biała, Szczecin: BSiDK, 2002  (pol.).
  • p
  • d
  • e
Gmina Goleniów
Miasto
Części miasta
Nieoficjalne
części miasta
  • Centrum
  • Helenów
  • Wyk
  • Zielone Wzgórze
  • Złodziejowo
Wsie
Kolonia
Osady
Osady leśne
Części wsi
Niestandaryzowane
nazwy miejscowości
Miejscowości
nieistniejące
(uroczyska)

Herb gminy Goleniów