Zdzisław Rajewski
Data i miejsce urodzenia | 22 października 1907 | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce śmierci | 2 czerwca 1974 | ||
Zawód, zajęcie | archeolog | ||
Narodowość | polska | ||
Tytuł naukowy | profesor | ||
Małżeństwo | Ludmiła Durczewska (1936) | ||
Dzieci | Elżbieta, Sława, Jolanta | ||
Odznaczenia | |||
| |||
|
Zdzisław Adam Rajewski (ur. 22 października 1907 w Dubinie, zm. 2 czerwca 1974 w Warszawie) – polski archeolog, profesor, dyrektor Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie[1], Rady Naukowej Instytutu Historii Kultury Materialnej PAN od 1953.
Życiorys
Był synem Antoniego i Gabrieli z Wybieralskich[a]. Ukończył Gimnazjum Państwowe im. Marii Magdaleny w Poznaniu, a następnie studia Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Poznańskiego (1927–1931). W 1936 roku uzyskał doktorat za pracę Wielkopolskie cmentarzyska rzędowe okresu wczesnodziejowego[b].
Od 1934 do 1939 wspólnie z Józefem Kostrzewskim kierował badaniami w Biskupinie, a także innymi badaniami wykopaliskowymi (m.in. w Komorowie), ratowniczymi (w Szelejewie) i powierzchniowymi na terenie Wielkopolski. Wraz z Kostrzewskim należał do twórców polskiej szkoły archeologicznej, wdrażał nowoczesne metody w muzealnictwie i wystawiennictwie[1].
W 1936 poślubił Ludmiłę Durczewską[c], z którą miał 3 córki: Elżbietę (żona Zbigniewa Bukowskiego), Sławę (żona Krzysztofa Nowińskiego - archeologa, redaktora naczelnego Spotkania z Zabytkami) i Jolantę[1].
Po II wojnie światowej był współzałożycielem Instytutu Zachodniego i dyrektorem Oddziału Instytutu w Lesznie (1 kwietnia 1945 do 30 czerwca 1946). Od lipca 1946 był wicedyrektorem Instytutu Badań Starożytności Słowiańskich przy UP (od 1950 jako Kierownictwo Badań nad Początkami Państwa Polskiego)[1].
W lipcu 1948 powołany na dyrektora Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie[1].
Był redaktorem czasopism, m.in. Wiadomości Archeologicznych, Materiałów Starożytnych, Materiałów Wczesnośredniowiecznych, Archeologii Polski. Należał do Rady Naukowej Instytutu Historii Kultury Materialnej Polskiej Akademii Nauk, Rady Programowej Muzealnictwa w Ministerstwie Kultury i Sztuki, polskiego komitetu International Council of Museums, Międzynarodowej Unii Nauk Pro- i Protohistorycznych, prezydium Unii Archeologii Słowiańskiej[1].
Organizował wystawy, m.in. „Początki Państwa Polskiego”, „Hallstatt” (we współpracy z Naturhistorisches Muzeum w Wiedniu)[1].
Zmarł nagle 2 czerwca 1974 w Warszawie[1], pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A35-2-5)[2].
Wybrane publikacje
- Wielkopolskie cmentarzyska rzędowe okresu wczesnodziejowego [w:] Przegląd Archeologiczny 1937, tom 6.
- Biskupin i jego okolice. 10 tysięcy lat historii.
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1964)
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (11 lipca 1955)[3]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1 maja 1953)[4]
- Złoty Krzyż Zasługi (11 listopada 1936)[5]
- Medal 30-lecia Polski Ludowej
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)[6]
- Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
- Odznaka Honorowa Gryfa Pomorskiego
- Złota Odznaka „Za opiekę nad zabytkami”
- Złota Odznaka „Za zasługi dla województwa warszawskiego”
- Medal „Zasłużony dla Archeologii Polskiej”
Nagrody
- Państwowa Nagroda Naukowa II stopnia (zespołowa) w dziedzinie nauk humanistycznych za dotychczasowe wyniki badań wykopaliskowych i koncepcyjnych, dotyczących powstania Państwa Polskiego (29 lipca 1950)[7]
- Nagroda Województwa Bydgoskiego I stopnia w dziedzinie kultury i nauki (1960)
- Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia za całokształt osiągnięć w dziedzinie archeologii (1965)
- Nagroda Miasta Stołecznego Warszawy za osiągnięcia w dziedzinie upowszechniania kultury (1965)
Uwagi
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h Jasnosz Stanisław: Wspomnienie o profesorze doktorze Zdzisławie Rajewskim. Z żałobnej karty. w: Kronika Miasta Poznania 3/1975, s. 137-140
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
- ↑ M.P. z 1953 r. nr 55, poz. 684 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
- ↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 469 „za zasługi na polu pracy naukowej”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek kultury i sztuki.
- ↑ Przyznanie Państwowych Nagród Naukowych i Artystycznych. „Nowa Kultura”. Rok I, Nr 19, s. 2, 6 sierpnia 1950. Warszawa: Związek Literatów Polskich. [dostęp 2024-08-26].
Bibliografia
- Janosz Stanisław, Zdzisław Rajewski (1907–1974), „Fontes Archaelogici Posnanienses”, t. 24 (1973), s. 280–282.
- Kurnatowska Zofia, Zgon Zdzisława Rajewskiego (22 X 1907 – 2 VI 1974), „Slavia Antiqua”, 21 (1974), s. 291–292.
- Janosz Stanisław: Wspomnienie o profesorze doktorze Zdzisławie Rajewskim. Z żałobnej karty [w:] Kronika Miasta Poznania 3/1975, s. 137–140, fot.
- PWN: 3965783