Prvi kongres ljekara partizana

Prvi kongres ljekara partizana održan je 25. septembra 1942 u Bosanskom Petrovcu.

Nakon pohoda proleterskih brigada u Zapadnu Bosnu stvorena je slobodna teritorija koja će kasnijim oslobođenjem Bihaća biti poznata kao Bihaćka republika. Vrhovni štab NOVJ se smješta u vagone jednog voza na Oštrelju kod Bosanskog Petrovca.[1]

Bila je to teritorija sa jednim sasvim vidljivim novim kvalitetom borbe: organizovana, narodna, demokratska država. Postojale su Komande mjesta, Narodnooslobodilački odbori, masovne organizacije omladine i žena — sve je to funkcionisalo efikasno i sa puno pravog unutrašnjeg sadržaja.

Inicijator kongresa je bio načelnk saniteta pri Vrhovnom štabu, dr. Gojko Nikoliš, narodni heroj. Kongres je održan u vrijeme bitke kod Staljingrada, kada se nije znalo kakav će ishod te bitke biti. U geografskom središtu fašističkog tabora, jugoslovenski partizani održavaju ljekarski Kongres.

Bilo je to vrijeme rasta antifašističke borbe, formiranja sve novih i novih brigada bilo je u toku, a predstojalo je i formiranje divizija. Takav zamah narodnooslobođilačke borbe i uspon vojne organizacije zahtijevali su i od sanitetske službe novi kvalitativni skok, a i sama vojna organizacija, odnosno komandovanje, morali su da izmijene svoje mnoge stavove u odnosu na sanitetsku službu.

Politički učinak petrovačkog Kongresa na antifašiste u okupiranim gradovima bio je snažan, jer je saznanje o njemu doprinijelo njihovoj potpunoj predstavi o karakteru Narodnooslobodilačke borbe. Sada su tek mogli da shvate da partizani nisu male grupice odmetnika ili šumljaka već je to vojska, prava vojska koja ima i svoju sanitetsku službu. Proglas o održavanju kongresa upućen je putem radio stanice Slobodna Jugoslavija.

Sa medicinskog stanovišta značajno je da je Kongres zauzeo jedinstvene stavove u osnovnim pitanjima ratne hirurgije, a ti stavovi bili su sasvim savremeni, na nivou hirurške doktrine velikih armija u drugom svjetskom ratu.

U partizanskom sanitetu toga vremena bili su dr. Olga Dedijer, dr. Isidor Papo, dr. Saša Božović, dr. Boro Božović, dr. Zora Goldšmit, dr. Franc Klajnhapel, dr. Julka Mešterović, dr. Đura Mešterović, dr. Vlaho Arneri i mnogi drugi.[2]

Reference

  1. ↑ DNEVNIK, prva knjiga –Vladimir Dedijer
  2. ↑ PETROVAC U NOB, SANITET VRHOVNOG ŠTABA U BOSANSKOJ KRAJINI –Dr. Gojko Nikoliš, Opštinski odbor SUBNOR, 1974

Literatura

  • Dr. Gojko Nikoliš: Prvi kongres partizanskih lekara, Vojno-sanitetsiki pregled br. 9—10, 1948.
  • Dr. Đura Mešterović: Devetogođišnjiea Prvog kongresa partizanskih lekara, Voj. sanitet, pregled br. 9—10, 1951.