İran'ın Somut Olmayan Kültürel Mirasları listesi
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Organizasyonu (UNESCO) tarafından belirlenen somut olmayan kültürel miras unsurları, bir halk tarafından gerçekleştirilen fiziksel olmayan gelenek ve uygulamalardır. Bir ülkenin kültürel mirasının bir parçası olarak kutlamalar, festivaller, performanslar, sözlü gelenekler, müzik ve el sanatları yapımı gibi öğeleri içerir.[1] "Somut Olmayan Kültürel Miras" kavramı, 2003 yılında taslak haline getirilen ve 2006 yılında yürürlüğe giren Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunmasına Dair Sözleşme ile tanımlanmıştır.[2][3] UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerine yeni miras unsurlarının eklenmesi, sözleşme tarafından kurulan bir kuruluş olan Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Hükûmetlerarası Komitesi tarafından belirlenir.[4]
İki Kültürel Miras Acil Korumaya İhtiyaç Duyanlar olarak listelenmiştir. Bunlar Naqqāli ve "İran Lenj botlarını geleneksel olarak inşa etme ve kullanma becerileri"dir.
Somut Olmayan Kültürel Miras unsurları
+ Uluslararası unsurlar
| İsim | Kayıt yılı | No. | Tanım |
|---|---|---|---|
| İran müziği redifi | 2009 | 00279 | Redif, nesiller boyunca sözlü gelenek yoluyla aktarılan ve korunan çok sayıda eski melodik figürden oluşan bir koleksiyondur. Bu figürler, klasik Fars müziğinin temelini oluşturur ve çeşitli müzik türlerinde kullanılır. |
| Ta'ziye ritüel dramatik sanatı | 2010 | 00377 | Ta'ziye, dini olayları, tarihi ve mitolojik hikayeleri ve halk masallarını anlatan bir ritüelistik dram sanatıdır. |
| Pehlevi ve zoorkhane ritüelleri | 2010 | 00378 | Pahlevani ve zurkhane ritüelleri, geleneksel bir atletizm sistemi ve bir dövüş sanatı biçimidir. |
| Horasan Baksılarının Müziği | 2010 | 00381 | Baksılar Horasan bölgesinde dutar çalan insanlardır |
| Fars'ta geleneksel halı dokuma becerileri | 2010 | 00382 | İranlılar, halı dokumacılığında dünya çapında bir üne sahiptir ve İran'ın güneybatısında bulunan Fars bölgesi halı dokumacıları, en önde gelenler arasındadır. |
| Kaşan'da geleneksel halı dokuma sanatı | 2010 | 00383 | Uzun yıllardır kaliteli halılarıyla tanınan Kaşan'da neredeyse her üç kişiden biri halı dokumacılığında çalışmaktadır, halı dokumacılarının üçte ikisinden fazlası ise kadınlardan oluşmaktadır. |
| Kaşan'daki Meşhed Ardehal'ın Qālišuyān ritüelleri | 2012 | 000580 | Kaşan halkı arasında kutsal bir kişi olarak bilinen Sultan Ali'nin anısını yaşatmak için Kâlišuyân adı verilen ritüeller gerçekleştirilir. |
| Nawrouz, Novruz, Nowrouz, Nowrouz, Nawrouz, Nauryz, Nooruz, Nowruz, Navruz, Nevruz, Nowruz, Navruz [1] | 2016 | 01161 | Bu geleneksel İran Yeni Yılı, genellikle Mart ayının sonlarına veya Nisan ayının başlarına denk gelir ve yaklaşık iki haftalık bir süre boyunca çeşitli ritüellerin, törenlerin ve diğer kültürel etkinliklerin gerçekleştiği bir dönemdir. |
| Bazlama yapma ve paylaşma kültürü: Lavaş, Katırma, Jupka, Yufka [2] | 2016 | 01181 | Azerbaycan, İran, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye topluluklarında yassı ekmek yapma ve paylaşma kültürü, bu geleneğin yaygın bir şekilde devam etmesini sağlayan sosyal işlevlere sahiptir. |
| Yaylı yaylı bir müzik enstrümanı olan kamança yapma ve çalma sanatı[3] | 2017 | 01286 | Kamança yaylı bir çalgıdır. |
| Müzik ve hikaye anlatımının eşlik ettiği bir binicilik oyunu olan Çevgen | 2017 | 01282 | Çevgen, antik İran kökenli atlarla oynanan bir takımlı spor oyunudur. |
| Geneleksel Dutar yapma ve çalma kültürü | 2019 | 01492 | Dutar, İran ve Orta Asya'nın pek çok yerinde kullanılan telli bir müzik aletidir. |
| Kara Kilise'ye Hac Gezisi +[4] | 2020 | 01571 | Her yıl 14-16 temmuzda Ermeni hıristiyanları Kiliseyi ziyaret ederler. |
| Minyatür sanatı +[5] | 2020 | 01598 | İran minyatürü, kağıt üzerinde küçük resimlerle yapılan bir Minyatür sanatı tarzıdır. |
| Ut yapma ve çalma +[6] | 2022 | 01867 | Ut, telli bir müzik aletidir. |
| Türkmen tarzı iğne işi sanatı+[7] | 2022 | 01876 | Türkmen tarzı iğne işi, Türkmenistan ve İran'da her yaştan ve cinsiyetten insanın geleneksel giysilerinde kullanılan dekoratif bir uygulamadır. |
| Yelda[8] | 2022 | 01877 | Yalda, geleneksel olarak güneşin ve yaşamın sıcaklığının kutlandığı bir festivaldir. |
| İpekböcekçiliği ve dokuma için geleneksel ipek üretimi +[9] | 2022 | 01890 | İpekböcekçiliği veya ipekçilik, ipek üretmek için ipek böceklerinin yetiştirilmesidir. |
| Sade kutlaması+[10] | 2023 | 01713 | Sade, her yıl 30 Ocak'ta kutlanan bir festivaldir. Halk takviminde, tarlaların bir sonraki bahar ekimine hazırlandığı ve insanların en soğuk kış günlerinin sonunu kutladığı, bahara 50 gün 50 gece kala gerçekleşen bir gündür. |
| Tezhip sanatı: Təzhib/Tazhib/Zarhalkori/Tezhip/Naqqoshlik +[11] | 2023 | 01981 | Tezhip günümüzde daha çok İslam kökenli kitap bezeme sanatlarına verilen addır. |
| iftar/Eftari/Iftar/Iftor ve onun sosyo-kültürel gelenekleri+[12] | 2023 | 01984 | İftar Ramazan ayında Müslümanların oruçlu geçirdikleri günün sonunda akşam ezanı okunduktan sonra (güneşin batmasında) yenilen yemektir. |
İyi Koruma Uygulamaları
| İsim | kayıt yılı | No. | Tanım |
|---|---|---|---|
| İran'da geleneksel hat sanatının korunmasına yönelik ulusal program | 2021 | 01716 |
Acil Korunması Gereken Unsurlar
| İsim | Kayıt yılı | No. | Tanım |
|---|---|---|---|
| Naqqāli, İran dramatik hikaye anlatımı | 2011 | 00535 | Naqqāli, geleneksel Fars tiyatrosunun en eski biçimlerinden biridir. Naqqāl adı verilen anlatıcı, genellikle müzik, dans ve dekoratif, resimli paravanelerle birlikte hikâyeleri nesir olarak anlatır. |
| Basra Körfezi'nde geleneksel İran Lenj botlarını inşa etme ve kullanma becerileri | 2011 | 00534 | Lenj gemileri geleneksel olarak elle inşa edilir ve Basra Körfezi'nin kuzey kıyısı sakinleri tarafından deniz yolculukları, ticaret, balıkçılık ve inci avcılığı için kullanılır. |
Notlar
- ^Afganistan, Azerbaycan, Hindistan, Irak, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Pakistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Türkiye ile beraber.
- ^Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye ile beraber
- ^Azerbaycan ile beraber.
- ^Ermenistan ile beraber.
- ^Azerbaycan, Türkiye ve Özbekistan ile beraber.
- ^Suriye ile beraber.
- ^Türkmenistan ile beraber.
- ^Afganistan ile beraber.
- ^Afganistan, Azerbaycan, Türkiye, Tacikistan, Türkmenistan ve Özbekistan ile beraber.
- ^ Tacikistan ile beraber.
- ^Azerbaycan, Tacikistan, Türkiye ve Özbekistan ile beraber.
- ^Azerbaycan, Türkiye ve Özbekistan ile beraber
Kaynakça
- ^ "What is Intangible Cultural Heritage?". UNESCO Intangible Cultural Heritage. 6 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2024.
- ^ "Text of the Convention for the Safeguarding of Intangible Cultural Heritage". UNESCO Intangible Cultural Heritage. 10 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2024.
- ^ "The States Parties to the Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage (2003)". UNESCO Intangible Cultural Heritage. 10 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2024.
- ^ "Functions of the Intergovernmental Committee for the Safeguarding of Intangible Cultural Heritage". UNESCO Intangible Cultural Heritage. 17 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2024.
