Gezegen çekirdeği

İç gezegenlerin iç yapısı.
Dış gezegenlerin iç yapısı.

Gezegen çekirdeği, bir gezegenin en iç katmanlarından oluşur.[1] Çekirdekler tamamen sıvı ya da Dünya'da olduğu gibi katı ve sıvı katmanların bir karışımı halinde olabilir.[2] Güneş Sistemi'nde çekirdek boyutları bir gezegenin yarıçapının yaklaşık %20'si (Ay) ile %85'i (Merkür) arasında değişir.

Gaz devlerinin de çekirdekleri vardır ancak bunların bileşimi hala tartışma konusudur ve geleneksel taştan/demirden, buza veya akışkan metalik hidrojene kadar olası bileşimler arasında değişir.[3][3][4] Gaz devlerinin çekirdekleri oransal olarak karasal gezegenlerinkinden çok daha küçüktür ancak yine de Dünya'nınkinden önemli ölçüde daha büyük olabilirler. Jüpiter'in çekirdeği Dünya'nınkinden 10-30 kat daha ağırdır[4] ve HD149026 b adlı ötegezegen, Dünya'nın 100 katı kütleye sahip bir çekirdeğe sahip olabilir.[5]

Gezegen çekirdeklerinin incelenmesi zordur çünkü sondajla ulaşılması şu anda imkânsızdır ve çekirdekten olduğu kesin olarak bilinen neredeyse hiç numune yoktur. Bu nedenle, sismoloji, mineral fiziği ve gezegen dinamiği gibi dolaylı tekniklerle incelenirler.

Kaynakça

  1. ^ Solomon, S.C. (2007). "Hot News on Mercury's core". Science. 316 (5825). ss. 702-3. doi:10.1126/science.1142328. PMID 17478710. 
  2. ^ Williams, Jean-Pierre; Nimmo, Francis (2004). "Thermal evolution of the Martian core: Implications for an early dynamo". Geology. 32 (2). ss. 97-100. Bibcode:2004Geo....32...97W. doi:10.1130/g19975.1. 
  3. ^ a b Pollack, James B.; Grossman, Allen S.; Moore, Ronald; Graboske, Harold C. Jr. (1977). "A Calculation of Saturn's Gravitational Contraction History". Icarus. 30 (1). Academic Press, Inc. ss. 111-128. Bibcode:1977Icar...30..111P. doi:10.1016/0019-1035(77)90126-9. 
  4. ^ a b Stevenson, D. J. (1982). "Formation of the Giant Planets". Planet. Space Sci. 30 (8). Pergamon Press Ltd. ss. 755-764. Bibcode:1982P&SS...30..755S. doi:10.1016/0032-0633(82)90108-8. 
  5. ^ Sato, Bun'ei; al., et (November 2005). "The N2K Consortium. II. A Transiting Hot Saturn around HD 149026 with a Large Dense Core". The Astrophysical Journal. 633 (1). ss. 465-473. arXiv:astro-ph/0507009 $2. Bibcode:2005ApJ...633..465S. doi:10.1086/449306.