Namrun Kalesi
37°10′00″K 34°36′08″D / 37.16667°K 34.60222°D / 37.16667; 34.60222Rakım 1.290 metre (4.230 ft) Tamamlanma 1045 Teknik ayrıntılar Malzeme Kesme taş Boyut 330m x 150m Zemin alanı 49.500 m2
Namrun Kalesi, (Ermenice: Լամբրոն; Fransızca: Les Embruns) Türkiye'nin Mersin şehrine bağlı Çamlıyayla ilçesinde yer alan bir kaledir. Genel özellikleri daha eski tarihleri işaret ettiği için, Asurluların "İllubru" adlı kalesi olduğu da söylenir.[1] Orta Çağ'da Kilikya Ermeni Krallığı'nın bir parçası iken, kale Lampron adıyla biliniyordu ve Ermeni Hethumid prenslerinin atalarının ikamet yeriydi. Toros Dağları'nda yer alan kale, Tarsus ve Gülek Boğazı'na geçiş yapar.
Tarihi
Bizans İmparatoru IX. Konstantinos Monomakhos tarafından Ablgharib adlı bir Ermeni soylusuna Tarsus ve çevresinin hakimiyeti verilmiştir. Aynı zamanda Kilikya Valiliğine de atanan Ablgharib, bölgeye başka Ermeni ailelerin yerleşmesine de ön ayak oldu ve öldüğünde Paperon (Çandır) Kalesine gömülmüştür.[2][3]
11. yüzyılın üçüncü çeyreğinde ilk kez bu Bizans yerleşimini iskân eden Ermeni soylularından Hetum oğlu Ōšin'e (Ermenice: Օշին Լամբրոնացի - Namrunlu Oshin), Bizans İmparatoru I. Aleksios Komnenos tarafından, Namrun bölgesinin yönetimi ve gelirleri tımar olarak verilirken, Bizans İmparatorluğu'nda yüksek bir onursal unvan olan Sebastokrator unvanı da verilmiştir.[4] Kalenin onarılıp, güçlendirilmesinin ardından burası, Het'umid Hanedanı'nın neredeyse ele geçirilemez bir üssü haline geldi.[5]
1097 yılındaki I. Haçlı Seferi'nde Baudouin, Namrun Kalesi üzerinden Tarsus'a ulaşmıştır.[6] Tarsus haçlıların eline geçince Kilikya Ermeni Kralığı'nın başkenti Sis (Kozan) oldu. Haçlılara yardım eden ve onlarla iyi ilişkiler kuran Ōšin, Namrun hariç elindeki diğer yerleri Haçlıların kontrolüne bırakır. Bölgede kendi aralarında sürekli taht kavgaları yapan küçük Ermeni beylikleri Haçlı istilası sırasında kendi aralarında anlaşıp birleşirler. Oşin’in kurduğu Hetum Hanedanlığı Rupenlere bağlanır.[7]
Kale, birkaç başarısız kuşatma girişiminin (1171, 1176 ve 1182) ardından, 13. yüzyılın başlarında Ruben Hanedanından Kral I. Levon tarafından, yeğenini Het'umid soylularından biriyle evlendirme hilesi yoluyla ele geçirildi. Herkes Tarsus'taki düğün ziyafetine katıldığında, Levon'un ordusu kaleyi ele geçirdi. 1240'ların başında, Namrun Baronu Constantine Selçuklu Sultanı II. Gıyâseddin Keyhüsrev'e katılıp Kral I. Het'um'a saldırmasıyla, Ermeni kralına karşı ciddi bir isyanın merkez üssü oldu. İsyanı sonlandıran karşı saldırıyı Papeřōn Baronu, Konstable Smbat yönetti. Constantine yakalandı ve 1250'de devlete ihanet suçundan idam edildi. 1309/10'da kısa bir süre Kıbrıs'ın Lusignan Kralı II. Henry'nin hapishanesi olarak işlev görmüştür.[8]
Memlüklüler I. Baybars zamanında Sis (Kozan) merkezli Kilikya Ermeni krallığı üzerine 1261, 1266, 1273, 1275 ve 1276 yıllarında beş kez sefer düzenlemişler ve 1375 yılındaki son seferlerinde Ermeni yönetimine tamamıyla son vermişlerdir. Namrun ve yöresinde daha sonra Karamanoğulları ve Osmanlılar egemenlik kurmuşlardır.[5]
Mimarisi
Eski Kilikya Ermeni Krallığı'nın dağlık bölgesindeki birçok kale gibi, Namrun (Lampron) da Bolkar Dağları'nın güney ucundan çıkıntı yapan bir kireçtaşı kaidesi üzerine kurulmuştur.[8] Kale, üç yüksek vadi kesişiminde, birleşen yolların hakimiyet altında tutulabildiği bir konumda uygun bir şekilde yerleştirilmiştir. Ayrıca, kuzeydoğuda 3 kilometre uzaklıktaki Sinap Kalesi ile görsel bağlantısı vardır. Namrun Kalesi yaklaşık 330'a 150 metre boyutlarında bir alanı kaplar. Aşağısındaki vadiye 50 metreden fazla bir düşüş vardır. En kuzeybatı ucunda, kaleyi çıkıntının geri kalanından ayırmak için kuru bir hendek oyulmuştur. Kale, güney ve batıda küçük, ince bir alt avluya ve sadece kaya oyma merdivenler ve dar bir dönüşlü giriş geçidi ile ulaşılabilen büyük bir üst avluya bölünmüştür. Üst avlunun güney ve doğu yanlarında, birçoğunun temelleri doğrudan kayaya oyulmuş olan çok sayıda binanın yıkılmış kalıntıları bulunur. Kuzey ucunda, ikisi mazgallı delikler ve top yuvaları ile donatılmış altı muhteşem tonozlu oda vardır. Bu altı bitişik oda, özenle kesilmiş kesme taş işçiliği ile inşa edilmiştir.[8] Güneybatıda alt avlunun altında küçük bir Ortaçağ dönemi hamamı bulunmaktadır. Kalıntılarda yapılan kazılar sonrası hamamın doğu batı yönünde 3 mekân ve bu mekanların kuzey bitişiğinde 2 mekân olmak üzere toplam 5 bölümden oluştuğu görülmüştür. Hamamın altında ısıtma sistemi olarak bir hipokaust kullanılmaktadır.[5]
Popüler kültür
Kale, komşusu Sinap Kalesi ile birlikte 2013 yapımı Fear Through Eternity filminde de yer alır.[9]
Galeri
-
Namrun Kalesi, Çamlıyayla -
Namrun Kalesi, Çamlıyayla -
Namrun Kalesi Kuzey duvarları -
Namrun Kalesi Kuzey duvarları -
Namrun Kalesi, tonozlu odalar -
Namrun Kalesi, tonozlu odalar -
Namrun Kalesi, tonozlu odalar -
Namrun Kalesi, tonozlu odalarda pencereli mekan -
Namrun Kalesi, tonozlu odalarda pencere detayı
Ayrıca bakınız
Bölgedeki diğer kaleler şunlardır:
Kaynakça
- ^ Durukan, Murat (2015). Mersin’den Tarsus’a Kilikia Kıyılarındaki Kayıp Kentler. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları. 5 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2024.
- ^ Ayçiçek, Ayşe (2018). Kilikya Ermeni Baronluğunun Ortaçağ Anadolu Tarihindeki. Yeri Üzerine. Bayburt Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Dergisi. s. 64. 24 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2024.
- ^ "History of Cilicia". www.hadjin.com. 5 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2024.
- ^ Der Nersessian, S. The Kingdom of Cilician Armenia (1969). A History of the Crusades, vol.2. Madison: University of Wisconsin Press. s. 633.
- ^ a b c Buyruk, Hasan. Kazı/Konservasyon Öncesi ve Sonrasında Namrun (Lampron) Kalesi Hamamı (PDF). Ordu Üniversitesi/Fen-Edebiyat Fakültesi/Sanat Tarihi Bölümü. ss. 1229-1253. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2024.
- ^ Altuğ, Kerra (2014). Ermeni-Haçlı İlişkileri. Yeni Türkiye (Hakemli Dergi). ss. 242-246. 5 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2024.
- ^ Sevgen, Nazmi (1959). Anadolu kaleleri. Doǧuş Matbassı. 5 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2024.
- ^ a b c Edwards, Robert W. (1987). The Fortifications of Armenian Cilicia: Dumbarton Oaks Studies XXIII. Washington, D.C.: Dumbarton Oaks, Trustees for Harvard University. ss. 176–183, 284, pls.136b-143b. ISBN 0-88402-163-7.
- ^ "Fear Through Eternity". IMDb. 4 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2024.
- Unknown crusader castles by Kristian Molin, Hambledon Continuum, 2001
- Lampron: Castle of Armenian Cilicia. By F. C. R. Robinson and P. C. Hughes. Anatolian Studies, Vol. 19, (1969), pp. 183–207. Published by: British Institute at AnkaraStable
- Namrun Kalesi'nin dikkatlice belgelenmiş fotoğrafik araştırması ve planı
