Sürü (film)

Sürü
Filmin afişi
YönetmenZeki Ökten
Yılmaz Güney
YapımcıYılmaz Güney
SenaristYılmaz Güney[1][2]
Hikâye (eser)Yılmaz Güney
OyuncularTarık Akan
Melike Demirağ
Tuncel Kurtiz
Levent İnanır
Erol Demiröz
Yaman Okay
Şener Kökkaya
Meral Niron
MüzikZülfü Livaneli
Şivan Perwer
Görüntü yönetmeniİzzet Akay
KurguÖzdemir Arıtan
Yapım şirketiGüney Film
StüdyoAcar Film Stüdyosu
CinsiSinema filmi
TürüDram, politik
RenkRenkli
Yapım yılı1978
Çıkış tarih(ler)i1 Mart 1979[3]
Süre116 dakika
Ülke Türkiye
DilTürkçe • Kürtçe
Çekim yer(ler)iPervari, Siirt
Ankara
Diğer adlarıThe Herd (İngilizce)
Kerî (Kürtçe)

Sürü, senaryosunu Yılmaz Güney'in yazdığı, Zeki Ökten ile Yılmaz Güney'in yönettiği 1978 yapımı Türk filmidir.[1] Başrollerinde Tarık Akan, Melike Demirağ ve Tuncel Kurtiz yer almaktadır. Film, 1970'li yıllarda Siirt'in Pervari ilçesinde yaşayan bir Kürt ailesini ve bu ailenin geçimini anlatmaktadır. Dram türünde bir film olan Sürü, bazı sahnelerinde politik mesajlar da vermektedir.

Türkiye sinemasının en başarılı filmlerinden biri olarak kabul edilen Sürü, 1979 yılında İsviçre'deki Locarno Uluslararası Film Festivali'nde "En İyi Film" seçilip Altın Leopar Ödülü'nü kazanmış ve Susuz Yaz'dan sonra uluslararası alanda büyük ödül kazanan ikinci Türk filmi olmuştur.[4] Ayrıca Sürü, 1980'de düzenlenmesi planlanan 17. Altın Portakal Film Festivali'nde En İyi Film Ödülü de dâhil olmak üzere altı farklı dalda ödüle değer görülmüş, ancak 12 Eylül Darbesi nedeniyle festival düzenlenememiş ve ödüller, 31 yıllık aranın ardından 2011'de sahiplerine teslim edilmiştir. En İyi Film Ödülü'nü, filmin ortakları Zeki Ökten ile Yılmaz Güney hayatlarını kaybetmiş olduklarından ötürü, yapımcısı Yılmaz Güney'in eşi Fatoş Güney almıştır.[5]

Sürü, Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 2014 yılında yapılan halk oylaması sonucunda Türk sinemasının en iyi 46. filmi seçildi. 2015'te ise Sinema Yazarları Derneği tarafından açıklanan "100 Yılın En İyi 10 Türk Filmi" listesinde 7. sırada yer aldı.

Müzikleri Zülfü Livaneli tarafından yapılan filmde, bizzat Livaneli'nin seslendirdiği "Eşkıya Dünyaya Hükümdar Olmaz" türküsü ve çeşitli Kürtçe türküler ve ağıtlar da bulunmaktadır. Filmin jenerik müziği, daha sonraları "Brindarım" (Türkçe: "Yaralıyım") adı altında "Kutup Yıldızı" adlı müzik grubu için, filmin başrollerinden Melike Demirağ tarafından Kürtçe seslendirilmiştir. Şarkının müziği Zülfü Livaneli'ye, sözleri ise Şivan Perwer'e aittir.[6]

Konusu

Filmin sahibi Yılmaz Güney, hapiste senaryosunu yazdığı bu filmde kendi gerçekçi üslubunu korumuştur. Bu filmde de diğer filmlerinde olduğu gibi olayları, yorumlamaktan ziyade olayları yaşayanların ağzından seyirciye izletmiştir. Sürü; bir Kürt aşiretini, bir ikiliyi, bir sürüyü ve daha birçok şeyi anlatır. Aşiretler arası çatışmalar, kişiler arası hesaplaşmalar, insan–doğa, insan–insan, insan–toplum ilişkileri; dramatik bir kuruluşun içine yerleştirilen malzemenin salt bir kısmını oluşturur. Filmin tümü ise temelde ekonomik zorlamalarla çağdışı kalmış bir toplumun, ezilen kişilerin ve doğan çatışmaların çok geniş bir panoramasını sergilemektedir.

Sürü filmi bir ülkenin kültürel ve toplumsal yönden eleştirel bir biçimde ve kolayca kavranabilen bir görüntüsünü sunmaktadır. Bir yanda kadınların sadece bir nesne gibi kullanıldığı, geleneklere bağlı pederşahi bir toplumu; diğer yandan ise genç bir çiftin bu baskıcı toplum modelini kırmaya çalışması görülmektedir. Aşiretin lideri Hamo Ağa'nın (Tuncel Kurtiz) oğlu Şivan (Tarık Akan), onu sınırlayan ve ailesine bağlı olmasına neden olan geleneğe isyan etmektedir. Filmde Melike Demirağ, hiç konuşmayan genç gelin Berivan'ı canlandırmaktadır. Berivan, kocası Şivan'ı çok sevmesine rağmen bilinmeyen bir hastalığa muzdariptir ve kocası da dâhil hiç kimseyle konuşmamaktadır.

Filmde, bir koyun sürüsünün Anadolu'nun güneydoğusundaki Siirt'ten Anadolu'nun batısındaki başkent Ankara'ya trenle taşınması ön plana alınmış ve Anadolu'nun yoksulluğu, çaresizliği ve o günlerin siyasal çelişkileri ve çatışmaları perdeye yansıtılmıştır.

Filmin toplumsal yapısı

Pervari (üstte) ve Ankara (altta) filmin ana mekânlarıdır. Filmin çekimleri de buralarda yapılmıştır.

Sürü filminin konusu, Halilhan ve Veysikan isimli iki Kürt aşireti arasında süregelen kan davasının aşiret üyeleri üzerindeki etkisidir. Film; ağalık, burjuvazi, kan davası ve devlet kurumlarında gerçekleşen rüşvet konularına değinmektedir. Ezilen bireylerin geri kalmışlığı gösterilir. Tuncel Kurtiz'in canlandırdığı Hamo Ağa, erkek egemen toplumun öne çıkan karakterlerindendir. Filmde Hamo, en çok sözü geçen karakterdir. Kadınların sözünün pek geçmemesiyle beraber, Hamo Ağa dışındaki karakterlerin de sözü pek geçmemektedir. Fakat bu durum Ankara'ya varıncaya kadar geçerlidir, çünkü Hamo Ağa feodalizmi temsil etmektedir ve köyden şehre gidilince feodalizm, yerini kapitalizme bırakır. Ankara, filmde kurtuluş ve umudu temsil etmektedir. Pervari'den Ankara'ya ulaşan sürünün şehirdeki yürüyüşü sırasında şehirdeki kişilerin onlara olan bakışı ve diğerlileştirmeleri de filmde seyirciye sunulmaktadır.[7]

Oyuncular

Aldığı ödüller

Yıl Ödül töreni Ödül adı Ödül sahibi Sonuç Kaynak
1979 Berlin Uluslararası Film Festivali OCIC Award (Forum of New Cinema) Zeki Ökten & Yılmaz Güney Kazandı [8]
Interfilm Award – Otto Dibelius Film Award Zeki Ökten & Yılmaz Güney Kazandı
OCIC Award (Forum) Zeki Ökten & Yılmaz Güney Kazandı
Locarno Uluslararası Film Festivali En İyi Film Zeki Ökten & Yılmaz Güney Kazandı
Özel Mansiyon: Feature Film Zeki Ökten & Yılmaz Güney Kazandı
BFI Londra Film Festivali Sutherland Trophy Zeki Ökten Kazandı
2. Sinema Yazarları Derneği Ödülleri En İyi Film Yılmaz Güney Kazandı
En İyi Yönetmen Zeki Ökten Kazandı
En İyi Senaryo Yılmaz Güney Kazandı
En İyi Erkek Oyuncu Tarık Akan Kazandı
En İyi Kadın Oyuncu Melike Demirağ Kazandı
En İyi Görüntü Yönetmeni İzzet Akay Kazandı
1980
[a] 		17. Antalya Altın Portakal Film Festivali En İyi Film Yılmaz Güney Kazandı [9]
En İyi Yönetmen Zeki Ökten Kazandı
En İyi Erkek Oyuncu Tarık Akan Kazandı
En İyi Kadın Oyuncu Melike Demirağ Kazandı
En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Tuncel Kurtiz Kazandı
En İyi Müzik Zülfü Livaneli Kazandı

Notlar

  1. ^ 12 Eylül Darbesi nedeniyle o yıl düzenlenemeyen festival, 31 yıl sonra 2011'deki 47. Altın Portakal Film Festivali'nde sahiplerine verilmiştir.

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Harici video
Sürü (1978) | Tarık Akan | Melike Demirağ | Tuncel Kurtiz, 28 Mart 2022, Güney Filmcilik, YouTube

Kaynakça

  1. ^ a b "Sürü (1978)". SinemaTürk. 4 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2024. 
  2. ^ "Sürü". Türk Sineması Araştırmaları. 20 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2023. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2016. 
  4. ^ "Sürü". İthaki Yayınları. 14 Nisan 2017. 16 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2024. 
  5. ^ "Altın Portakal'da 30 yıllık rötar". Dünya. 13 Ekim 2011. 25 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2024. 
  6. ^ "Brindarım Şarkı Sözleri". Kürtler.com. 27 Mart 2020. 26 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2024. 
  7. ^ "Sinema ve Gerçeklik İlişkisinin Yılmaz Güney Filmlerine Yansıması: "Sürü" Filmi". 13 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ "Sürü (1978) – Ödüller ve Festivaller". MUBI. 25 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2024. 
  9. ^ "Tarihçe | 17. Antalya Altın Portakal Film Festivali". antalyaff.com. 25 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2024. 
Ödüller
Önce gelen:
Demiryol
Yusuf ile Kenan 		Antalya Altın Portakal Film Festivali En İyi Film Ödülü
1980 		Sonra gelen:
Ah Güzel İstanbul
(İkinci En İyi Film)
  • g
  • t
  • d
Tam liste • (1964–1979) • (1980–1999) • (2000–2019)  • (2020-günümüz)
1964-1979
Gurbet Kuşları (1964) • Aşk ve Kin (1965) • Bozuk Düzen (1966) • Zalimler - Bir Millet Uyanıyor - Güzel Bir Gün İçin (1967) • İnce Cumali (1968) • Ödül verilmedi (1969) • Bir Çirkin Adam (1970) • Ankara Ekspresi (1971) • Zulüm (1972) • Hayat mı Bu (1973) • Düğün (1974) • Endişe (1975) • Deli Yusuf (1976) • Kara Çarşaflı Gelin (1977) • Maden (1978) • Demiryol - Yusuf ile Kenan (1979)
1980–1999
Sürü (1980) • Ödül verilmedi (1981) • Çirkinler de Sever (1982) • Faize Hücum (1983) • Bir Yudum Sevgi (1984) • Dul Bir Kadın (1985) • Aaahh Belinda (1986) • Muhsin Bey (1987) • Gece Yolculuğu (1988) • Uçurtmayı Vurmasınlar (1989) • Karılar Koğuşu (1990) • Gizli Yüz (1991) • Cazibe Hanımın Gündüz Düşleri (1992) • Mavi Sürgün (1993) • Yengeç Sepeti (1994) • Böcek (1995) • Tabutta Rövaşata (1996) • Hamam (1997) • Yara (1998) • Salkım Hanımın Taneleri (1999) •
2000-2019
Güle Güle (2000) • Büyük Adam Küçük Aşk (2001) • Uzak (2002) • Karşılaşma (2003) • Yazı Tura (2004) • Türev (2005) • Kader (2006) • Yumurta (2007) • Pazar: Bir Ticaret Masalı (2008) • Bornova Bornova & Kosmos (2009) • Çoğunluk (2010) • Güzel Günler Göreceğiz (2011) • Güzelliğin On Par'etmez (2012) • Cennetten Kovulmak & Kusursuzlar (2013)  • Kuzu (2014)  • Sarmaşık (2015)  • Mavi Bisiklet (2016)  • Bozkır (2019)  •
2020-günümüz
Hayaletler (2020)  • Okul Tıraşı (2021)  • Karanlık Gece (2022)
Altın Portakal ** En İyi Film • En İyi Erkek • En İyi Kadın • En İyi Yönetmen • En İyi Kurgu • En İyi Müzik • En İyi Sanat Yönetmeni • En İyi Senaryo • En İyi Görüntü Yönetmeni
  • g
  • t
  • d
  • g
  • t
  • d
Sutherland Ödülü
  • Tokyo Hikayesi (1958)
  • Apu'nun Dünyası (1959)
  • Macera (1960)
  • Il Posto (1961)
  • Paris Belongs to Us (1962)
  • Muriel (1963)
  • Hamlet (1964)
  • Çılgın Pierrot (1965)
  • The Man Who Had His Hair Cut Short (1966)
  • Samurai Rebellion (1967)
  • The Chronicle of Anna Magdalena Bach (1968)
  • L'Amour fou (1969)
  • Konformist (1970)
  • Four Nights of a Dreamer (1971)
  • The Hour of the Furnaces (1972)
  • Pirosmani (1973)
  • Martha (1974)
  • Kumpanya (1975)
  • In the Realm of the Senses (1976)
  • Hitler: A Film from Germany (1977)
  • The Scenic Route (1978)
  • Sürü (1979)
  • The Falls (1980)
  • Two Stage Sisters (1980)
  • No Mercy, No Future (1981)
  • Elippathayam (1982)
  • Sans Soleil (1983)
  • This Is My Country (1984)
  • Yellow Earth (1985)
  • Comrades (1986)
  • Terrorizers / Yeelen (1987)
  • Pathfinder (1989)
  • The Fabulous Baker Boys (1990)
  • On the Wire (1991)
  • Proof (1992)
  • Vacas (1993)
  • The Scent of Green Papaya (1994)
  • The Silences of the Palace (1995)
  • Bob's Weekend (1996)
  • The Life of Jesus (1997)
  • The Apple (1998)
  • Ratcatcher (1999)
  • You Can Count on Me (2000)
  • The Warrior (2001)
  • Carnage (2002)
  • Osama (2003)
  • Tarnation (2004)
  • For the Living and the Dead (2005)
  • Red Road (2006)
  • Persepolis (2007)
  • Tulpan (2008)
  • Ajami (2009)
  • The Arbor (2010)
  • Las Acacias (2011)
  • Düşler Diyarı (2012)
  • Ilo Ilo (2013)
  • The Tribe (2014)
  • The Witch (2015)
  • Raw (2016)
  • Inxeba (2017)
  • Kız (2018)
  • Atlantics (2019)
  • Playground (2021)
  • g
  • t
  • d
Yönettiği filmler‎
At Avrat Silah (1966) • Benim Adım Kerim (1967) • Bana Kurşun İşlemez (1967) • Seyyit Han (Toprağın Gelini) (1968) • Pire Nuri (1969) • Bir Çirkin Adam (1969) • Aç Kurtlar (1969) • Canlı Hedef (1970) • Yedi Belalılar (1970) • Piyade Osman (1970) • Umut (1970) • İbret (1971) • Umutsuzlar (1971) • Ağıt (1971) • Acı (1971) • Baba (1971) • Vurguncular (1971) • Yarın Son Gündür (1971) • Arkadaş (1974) • Endişe (1974) • Zavallılar (1974) • Sürü (1978) • Yol (1981) • Duvar (1983)
Senaryosunu yazdığı filmler
Karacaoğlan'ın Kara Sevdası (1959) • Ala Geyik (1959) • Bu Vatanın Çocukları (1959) • Yaban Gülü (1961) • Ölüme Yalnız Gidilir (1962) • İkisi de Cesurdu (1963) • Prangasız Mahkumlar (1964) • Koçero (1964) • Kamalı Zeybek (1964) • Her gün Ölmektense (1964) • Krallar Kralı (1965) • Konyakçı (1965) • Kasımpaşalı Recep (1965) • Gönül Kuşu (1965) • Eşrefpaşalı (1966) • At Avrat Silah (1966) • Aslanların Dönüşü (1966) • Kovboy Ali (1966) • Hudutların Kanunu (1966) • Yedi Dağın Aslanı (1966) • Burçak Tarlası (1966) • Tilki Selim (1966) • At Hırsızı Banuş (1967) • Şeytanın Oğlu (1967) • Benim Adım Kerim (1967) • Çirkin Kral Affetmez (1967) • Bana Kurşun İşlemez (1967) • Seyyit Han (Toprağın Gelini) (1968) • Pire Nuri (1968) • Kargacı Halil (1968) • Azrail Benim (1968) • Aç Kurtlar (1969) • Bin Defa Ölürüm (1969) • Bir Çirkin Adam (1969) • Belanın Yedi Türlüsü (1969) • Şeytan Kayaları (1970) • Sevgili Muhafızım (1970) • İmzam Kanla Yazılır (1970) • Umut (1970) • Canlı Hedef (1970) • Piyade Osman (1970) • Yedi Belalılar (1970) • Vurguncular (1971) • Umutsuzlar (1971) • İbret (1971) • Ağıt (1971) • Acı (1971) • Baba (1971) • Çirkin ve Cesur (1971) • Yarın Son Gündür (1971) • Endişe (1974) • Zavallılar (1974)  • Arkadaş (1974) • İzin (1975) • Bir Gün Mutlaka (1975) • Sürü (1978) • Düşman (1979) • Yol (1981) • Duvar (1983)
Yapımcısı olduğu filmler
Pire Nuri (1968) • Seyyit Han (Toprağın Gelini) (1968) • Bir Çirkin Adam (1969) • Umut (1970) • Vurguncular (1971) • İbret (1971) • Ağıt (1971) • Zavallılar (1974) • Endişe (1974) • Arkadaş (1974) • Bir Gün Mutlaka (1975) • İzin (1975) • Sürü (1978) • Düşman (1979)
  • g
  • t
  • d
Zeki Ökten'in yönettiği yapımlar
1960'lar
  • Ölüm Pazarı (1963)
1970'ler
1980'ler
  • Faize Hücum (1982)
  • Derman (1983)
  • Pehlivan (1984)
  • Firar (1984)
  • Kurbağalar (1985)
  • Kan (1986)
  • Ses (1986)
  • Davacı (1986)
  • Yoksul (1987)
  • Düttürü Dünya (1988)
1990'lar
  • Hep Aynı (1995)
  • Aşk Üzerine Söylenmemiş Her şey (1995)
  • Güle Güle (1999)
2000'ler
Dizi