Tymoteusz (Szczerbacki)

Tymoteusz
Tychon Szczerbak/Szczerbacki
Metropolita moskiewski i kałuski
Ilustracja
Kraj działania

Imperium Rosyjskie

Data i miejsce urodzenia

1698
Trypole

Data śmierci

18 kwietnia 1767

Miejsce pochówku

Moskwa

Metropolita moskiewski i kałuski
Okres sprawowania

1764–1767

Wyznanie

prawosławne

Kościół

Rosyjski Kościół Prawosławny

Śluby zakonne

1737

Prezbiterat

1737

Chirotonia biskupia

10 marca 1748

Multimedia w Wikimedia Commons
Sukcesja apostolska
Data konsekracji

10 marca 1748

Miejscowość

Petersburg

Konsekrator

Teodozjusz (Jankowski)

Konsekrowani biskupi
Jan (Kozłowicz) 7 marca 1753
Jerzy (Konisski) 20 sierpnia 1755

Tymoteusz, imię świeckie Tychon Iwanowicz Szczerbacki, także Szczerbak[1][a] (ur. 1698 w Trypolu, zm. 7 kwietnia?/18 kwietnia 1767) – biskup Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego.

Życiorys

Ukończył Akademię Mohylańską w Kijowie. W czasie studiów należał do chóru słuchaczy szkoły i jako utalentowany śpiewak cerkiewny został zauważony przez Piotra I, po czym włączony do nadwornego chóru. Zrezygnował jednak z tej funkcji, pragnąc uzyskać pełne wykształcenie teologiczne. Po uzyskaniu dyplomu końcowego w 1737 złożył wieczyste śluby mnisze i został pisarzem w parafii przy soborze Mądrości Bożej w Kijowie[1]. W tym samym roku został mianowany ihumenem i wyznaczony na przełożonego Mgarskiego Monasteru Przemienienia Pańskiego, jednak jeszcze w tym samym roku wrócił do Kijowa jako przełożony Monasteru Wydubickiego. Dwa lata później został archimandrytą i przełożonym monasteru św. Michała Archanioła o Złotych Kopułach[1]. W 1740 został przełożonym ławry Pieczerskiej[1].

10 marca 1748 został w Petersburgu wyświęcony na metropolitę kijowskiego. Od 1754 był stałym członkiem Świątobliwego Synodu Rządzącego[1]. Rok później zabronił prawosławnym klasztorom na Podlasiu (Przemienienia Pańskiego oraz Trójcy Świętej w Drohiczynie, Zaśnięcia Matki Bożej w Zabłudowie oraz św. Mikołaja w Bielsku) angażować się w jakiekolwiek konflikty z duchowieństwem katolickim, w praktyce zobowiązując je tym samym do biernej postawy w obliczu polemik międzywyznaniowych[2].

W 1757 później zwrócił się do Synodu z prośbą o przeniesienie w stan spoczynku, lecz zamiast tego został przeniesiony na katedrę moskiewską. Od 1764 nosił tytuł metropolity moskiewskiego i kałuskiego[1]. Brał udział w sądzie nad metropolitą rostowskim Arseniuszem, sądzonym przez Synod za stanowczy sprzeciw wobec projektu sekularyzacji dóbr kościelnych, jaki realizowała caryca Katarzyna II[3]. Chociaż popierał poglądy Arseniusza[1], nie sprzeciwił się wymierzeniu mu kary pozbawienia święceń kapłańskich i osadzenia w odległym monasterze bez prawa pisania[3].

W stan spoczynku odszedł w 1767 i w tym samym roku zmarł. Został pochowany w Monasterze Czudowskim w Moskwie. Jego pogrzeb był pierwszą ceremonią pochówku biskupa według ceremoniału przeznaczonego dla kapłanów, a nie dla mnichów – stało się to następnie regułą w Rosyjskim Kościele Prawosławnym[1].

Uwagi

  1. ↑ Antoni Mironowicz podaje jedynie nazwisko Szczerbacki. Por. Mironowicz A.: Kościół prawosławny w Polsce. Białostockie Towarzystwo Historyczne, 2006, s. 860. ISBN 83-60456-02-X.

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h Тимофей (Щербацкий / Щербак). [dostęp 2016-03-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
  2. ↑ A. Mironowicz. Monaster Zaśnięcia NMP w Zabłudowie. „Białoruskie Zeszyty Historyczne, Беларускі гістарычны зборнік”. 28, s. 19–22, 2007. Białystok: Białoruskie Towarzystwo Historyczne. 
  3. ↑ a b W. Serczyk, Katarzyna II, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 2010, ISBN 978-83-04-04715-0, ss.153–156
  • p
  • d
  • e
Podporządkowani Patriarchatowi Konstantynopolitańskiemu
  • Teofilakt (988–1018)
  • Michał (988–992 ?)
  • Leoncjusz, (lata 90. X wieku)
  • Jan (1018–1035)
  • Teopempt (1035–1051)
  • Hilarion (ok. 1051 – ok. 1054)
  • Efrem (ok. 1054–1061)
  • Jerzy (1062–1076)
  • Jan II (1077–1089)
  • Jan III (1090–1091)
  • Efrem II (1091–1093)
  • Mikołaj (1093–1104)
  • Nikifor (1104–1122)
  • Nikita (1122–1126)
  • Michał II (1128–1147)
  • Klemens (1147–1156)
  • Konstanty I (1156–1159)
  • Teodor (1160–1163)
  • Jan IV (1163–1166)
  • Konstanty I (1167–1170)
  • Michał III, 1171–1173
  • Jan V (1174–1179)
  • Konstanty III (1179–1183)
  • Nikifor II (1183–1201)
  • Mateusz (1201–1220)
  • Cyryl (1224–1233)
  • Józef (1236–1242)
  • Piotr I (1243–1247)
  • Cyryl II (1247–1281)
  • Maksym (1283–1305)
  • Piotr II (1305–1326)
  • Teognost (1328–1353)
  • Aleksy (1354–1377)
  • Cyprian (1377–1406)
  • Focjusz (1408–1415)
  • Grzegorz (1415–1419)
  • Focjusz, 1419–1431
  • Gerazym (1433–1435)
  • Izydor, 1437–1447
  • Jonasz, 1448–1458
  • Grzegorz II, 1458–1473
  • Mizael (1475–1480)
  • Symeon (1480–1488)
  • Jonasz II (1489–1494)
  • Makary (1495–1497)
  • Józef II (1499–1501)
  • Jonasz III (1502–1507)
  • Józef III (1507–1521)
  • Józef IV (1522–1534)
  • Makary II (1534–1556)
  • Sylwester I (1556–1567)
  • Jonasz IV (1568–1577)
  • Eliasz (1577–1579)
  • Onezyfor Dziewoczka (1579–1588)
  • Michał Rahoza (Rahoża) 1588–1596
  • Hiob (Borecki) (1620–1631)
  • Izajasz (Kopiński) (1631–1632)
  • Piotr Mohyła (1632–1647)
  • Sylwester Kossow (1647–1657)
Rezydujący w Czehryniu,
nieuznani przez lewobrzeżną starszyznę kozacką
Piastujący urząd metropolity w Kijowie i na lewobrzeżnej Ukrainie
  • Łazarz (Baranowicz) (1659–1661)
  • Metody (Filimonowicz) (1661–1668)
  • Łazarz (Baranowicz) (1670–1685)
Podporządkowani bezpośrednio Patriarchatowi Moskiewskiemu
  • Gedeon (Czetwertyński) (1686–?)
  • Warłaam (Jasiński) (1690–1707)
  • Joazaf (Krokowski) (1708–1718)
  • Warłaam (Wonatowicz) (1722–1730)
  • Rafał (Zaborowski) (1731–1747)
  • Tymoteusz (Szczerbacki) (1748–1757)
  • Arseniusz (Mohylański) (1757–1770)
  • Gabriel (Kremenecki) (1770–1783)
  • Samuel (Mysławski) (1783–1796)
  • Hieroteusz (Malicki) (1796–1799)
  • Gabriel (Bănulescu-Bodoni) (1799–1803)
  • Serapion (Aleksandrowski) (1803–1822)
  • Eugeniusz (Bołchowitinow) (1822–1837)
  • Filaret (Amfitieatrow) (1837–1857)
  • Izydor (Nikolski) (1858–1860)
  • Arseniusz (Moskwin) (1860–1876)
  • Filoteusz (Uspienski) (1876–1882)
  • Platon (Gorodiecki) (1882–1891)
  • Joannicjusz (Rudniew) (1891–1900)
  • Teognost Lebiediew (1900–1903)
  • Flawian (Gorodiecki) (1903–1915)
  • Włodzimierz (Bogojawleński) (1915–1918)
W jurysdykcji Patriarchatu Moskiewskiego,
w Egzarchacie Ukraińskim
  • Antoni (Chrapowicki) (1918–1919)
  • Michał (Jermakow) (1924–1929)
  • Dymitr (Werbycki) (1930–1932)
  • Sergiusz (Griszyn) (1932–1934)
  • Konstantyn (Diakow) (1934–1937)
  • Mikołaj (Jaruszewicz) (1941–1944)
  • Jan (Sokołow) (1944–1964)
  • Joazaf (Leluchin) (1964–1966)
  • Filaret (Denysenko) (1966–1990)
W jurysdykcji Patriarchatu Moskiewskiego,
w Ukraińskim Kościele Prawosławnym Patriarchatu Moskiewskiego
  • Filaret (Denysenko) (1990–1992)
  • Włodzimierz (Sabodan) (1992–2014)
  • Onufry (Berezowski) (od 2014)
Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Kijowskiego
  • Filaret (Denysenko) (1995–2018)
W jurysdykcji Kościoła Prawosławnego Ukrainy
  • Epifaniusz (Dumenko) (od 2018)
  • p
  • d
  • e
Metropolici Moskwy
(1448–1589)
  • Jonasz (1448–1461)
  • Teodozjusz (1461–1464)
  • Filip I (1464–1473)
  • Geronty (1473–1489)
  • Zozym (1490–1494)
  • Szymon (1495–1511)
  • Warłam (1511–1521)
  • Daniel (1522–1539)
  • Joazaf (1539–1542)
  • Makary (1542–1563)
  • Atanazy (1564–1566)
  • Filip II (1566–1568)
  • Cyryl (1568–1572)
  • Antoni (1572–1581)
  • Dionizy II (1581–1587)
  • Hiob (1587–1589)
Patriarchowie Moskwy
(Pierwszy okres funkcjonowania)
(1589–1700)
  • Hiob (1589–1605)
  • Ignacy (1605–1606) (wykreślony pośmiertnie)
  • Hermogen (1606–1612)
  • Efrem (1612–1613[A])
  • Jonasz (1613–1619[A])
  • Filaret (1619–1633)
  • Joazaf I (1634–1640)
  • Józef (1642–1652)
  • Nikon (1652–1666)
  • Joazaf II (1667–1672)
  • Pitirim (1672–1673)
  • Joachim (1674–1690)
  • Adrian (1690–1700)
  • Stefan (Jaworski) (1700–1721[A])
  • Świątobliwy Synod Rządzący (1721–1917)
Arcybiskupi i metropolici
w okresie synodalnym
(1742–1917)
  • Józef (Wołczański) (1742–1745)
  • Platon (Malinowski) (1745–1754)
  • Tymoteusz (Szczerbacki) (1757–1767)
  • Ambroży (Zertis-Kamienski) (1768–1771)
  • Platon (Lewszyn) (1775–1811)
  • Augustyn (Winogradski) (1811–1819)
  • Serafin (Głagolewski) (1819–1821)
  • Filaret (Drozdow) (1821–1867)
  • Innocenty (Wieniaminow-Popow) (1868–1879)
  • Makary (Bułgakow) (1879–1882)
  • Joannicjusz (Rudniew) (1882–1891)
  • Leoncjusz (Lebiedinski) (1891–1893)
  • Sergiusz (Lapidiewski) (1893–1898)
  • Włodzimierz (Bogojawleński) (1898–1912)
  • Makary (Niewski) (1912–1917)
Patriarchowie Moskwy
(Drugi okres funkcjonowania)
(od 1917)
  • Tichon (1917–1925)
  • Piotr (1925[A])
  • Sergiusz (1925–1926[A])
  • Józef (1926[A])
  • Serafin (1926–1927[A])
  • Sergiusz (1927–1943[A])
  • Sergiusz (1943–1944)
  • Aleksy I (1945–1970)
  • Pimen (1971–1990)
  • Filaret (1990[A])
  • Aleksy II (1990–2008)
  • Cyryl I (2008–2009[A]; od 2009)
  1. ↑ a b c d e f g h i j p.o. zast. locum tenens