Zespół urbanistyczno-przyrodniczy w Ostrowach Górniczych
Zespół urbanistyczno-przyrodniczy w Ostrowach Górniczych – zespół budynków i towarzyszących im zadrzewień o wartości historycznej w rejonie ulic Gałczyńskiego, Klubowej i Starzyńskiego[1] w dzielnicy Sosnowca Ostrowy Górnicze; kompleks budynków patronackich z okresu od 1875 do 1922 roku[2][3]; zajmuje powierzchnię około 2 ha[4]. Jego powstanie wiąże się z działalnością Warszawskiego Towarzystwa Kopalń i Zakładów Hutniczych (później KWK Kazimierz-Juliusz)[3]. Rozbudowywany przez wiele lat, w trakcie których oprócz budynków mieszkalnych wzniesiono tu szkołę, ochronkę, dom ludowy, salę do zabaw i przedstawień teatralnych, bibliotekę, gospodę z salą balową, bilardem i czytelnią, szpital, dom kąpielowy oraz szkoła gospodarstwa domowego dla dziewcząt[5][6].
W roku 2020 na kompleks od strony urbanistycznej składają się:
- Kolonia domów robotniczych, patronalnych z czwartego kwartału XIX wieku (lata 1875–1900)[7]; Znajdują się przy ulicy Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego pod numerami 29, 31, 33, 44, 46, 48, 50, 52, 54. 56 oraz Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego 17, 19, 21, 23;
- Budynek szpitala z 1893 roku;
- Zespół dwóch budynków szkolnych (szkoła i dom nauczycielski) zbudowanych w 1900 roku[7], zlokalizowanych przy ulicy Stefana Starzyńskiego pod numerami 50, 50A, wpisanych do rejestru zabytków pod numerem A/74/02;
- Willa Dyrektora przy ulicy K. I. Gałczyńskiego[7];
- Dom Ludowy w stylu zakopiańskim[3] z 1903 roku, znajdujący się przy ulicy Klubowej 2 zwany Gospodą, wpisanych do rejestru zabytków pod numerem A/1271/81;
- Dawny budynek ambulatorium z 1904 roku, nawiązujący do stylu zakopiańskiego, obecnie domy mieszkalne znajdujące się pod adresem ul. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego 36[8]
- Domy urzędnicze z 1924 roku, zlokalizowane przy ulicy Klubowej 1,3 (obiekty zainteresowania konserwatorskiego o większej wartości);
- Dom przy obecnej ulicy Obwodowej 8[9], wpisany do rejestru zabytków pod nr A/812/67.
Na cześć przyrodniczą składają się liczne stare drzewa, w tym pomnikowe[1]:
- grupa czterech dębów szypułkowych (Qercus robur L.)[10],
- lipa drobnolistna (Tilia cordata Mill.)[10],
- jesion wyniosły (Fraxinus excelsior L.)[10],
- lipa szerokolistna (Tilia platyphyllos Scop.)[10].
- Osobny artykuł: Pomniki przyrody w Sosnowcu.
Galeria
-
- Dom nauczycieli
- Dawna szkoła
- Dom na ul. Obwodowej
Przypisy
- ↑ a b Interaktywny Plan Miasta [online], Zintegrowany System Informacji Przestrzennej Miasta Sosnowiec .
- ↑ Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 2: Zagłębie Dąbrowskie, Ziemia Rybnicka, Ziemia Wodzisławska, Łódź 2023, s. 56-57.
- ↑ a b c Styl zakopiański w Sosnowcu [online], Kurier Miejski, 6 kwietnia 2017 [dostęp 2020-09-26] (pol.).
- ↑ MichałM. Mercik MichałM., Prognoza oddziaływania na środowisko lokalnego programu rewitalizacji miasta sosnowca na lata 2010–2020 [online], 20 sierpnia 2010 [dostęp 2020-09-26] [zarchiwizowane z adresu 2020-09-16] .
- ↑ Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 2: Zagłębie Dąbrowskie, Ziemia Rybnicka, Ziemia Wodzisławska, Łódź 2023, s. 58-59.
- ↑ Osiedle patronackie Warszawskiego Towarzystwa Kopalń Węgla i Zakładów Hutniczych w Sosnowcu Ostrowach Górniczych [online], Ślaskie Pozytywna Energia [dostęp 2020-10-06] .
- ↑ a b c JakubJ. Śmiglewicz JakubJ., Osiedle patronackie w Ostrowach Górniczych [online], Wolny Ruch Obywatelski, 18 września 2014 [dostęp 2020-09-26] [zarchiwizowane z adresu 2014-10-17] (pol.).
- ↑ Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 2: Zagłębie Dąbrowskie, Ziemia Rybnicka, Ziemia Wodzisławska, Łódź 2023, s. 59.
- ↑ Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków województwa śląskiego w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 2 lipca 2021 r. (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2021-07-03]
- ↑ a b c d Parki i pomniki przyrody [online], www.sosnowiec.pl [dostęp 2020-09-26] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-29] .
- p
- d
- e
Parki zabytkowe |
|
---|---|
Parki, ogrody i skwery |
|
Rezerwaty i inne |
|
- p
- d
- e
- Dom Ludowy
- Sosnowiec Główny
- Sosnowiec Maczki
- Gmach dawnego Liceum im. S. Staszica
- Cmentarz Wielowyznaniowy
- Mauzoleum rodziny Dietlów
- Grobowiec rodziny Meyerholdów
Zamki, Dwory, Pałace | |
---|---|
Obiekty sakralne | |
Parki i ogordy | |
Obiekty zniszczone |
|